Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 9: Sự ô nhiễm nguồn nước trên bề mặt trái đất và hậu quả

BÀI 9. KHÁM PHÁ TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI

VĂN BẢN. SỰ Ô NHIỄM NGUỒN NƯỚC TRÊN BỀ MẶT TRÁI ĐẤT VÀ HẬU QUẢ

I. TRƯỚC KHI ĐỌC  

Câu hỏi: Nơi bạn sống có tình trạng ô nhiễm nguồn nước không? Nếu có, hãy cho biết một vài nguyên nhân và hậu quả của nó.

Hướng dẫn chi tiết:

Hiện nay, tình trạng ô nhiễm nguồn nước xảy ra ở rất nhiều nơi.

• Nguyên nhân:

+ Do quá trình gia tăng dân số

+ Do rác thải sinh hoạt hàng ngàng

+ Rác thải y tế

+ Điều kiện tự nhiên: lũ lụt, gió bão, hạn hán, tuyết tan,…

+ Do quá trình sản xuất nông nghiệp không đảm bảo

+ Quá trình sản xuất công nghiệp

+ Do quá trình đô thị hóa

+ ….

• Hậu quả:

+ Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người

+ Ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của các sinh vật dưới nước.

+ Ảnh hưởng đến chất lượng nước

+ …

II. ĐỌC VĂN BẢN 

Câu hỏi: Những hóa chất nào được tìm thấy trong cơ thể các loài chim, cá?

Hướng dẫn chi tiết:

• Những hóa chất được tìm thấy trong thơ thể các loài chim, cá là: Thuốc trừ sâu, to-xơ-phen (toxaphene), DDD và DDE.

Câu hỏi: Hóa chất nào được chọn để diệt loài muỗi mắt ở Hồ Cli-a?

Hướng dẫn chi tiết:

• Hóa chất DDD được con người chọn để diệt loài muỗi mắt ở Hồ Cli-a.

Câu hỏi: Vì sao nồng độ thuốc DDD lại tăng ở mức độ kinh hoàng trong cơ thể chim lặn?

Hướng dẫn chi tiết:

Nồng độ thuốc DDD tăng đáng kể trong cơ thể của chim lặn là do quá trình truyền dịch chất độc qua chuỗi thức ăn: Chim lặn, là loài ăn cá, thường tiêu thụ loại cá chứa hóa chất này. Từ đó, các loài cá ăn thực vật có thể tích lũy từ 40 đến 300 phần triệu thuốc trừ sâu trong cơ thể, trong khi các loài ăn thịt có thể lưu trữ gần như toàn bộ lượng chất này. Khi cá lớn ăn cá bé, cá bé ăn động vật nhỏ hơn, động vật nhỏ hơn tiêu thụ sinh vật phù du, và các sinh vật phù du lại hấp thụ chất độc trong nước, tạo ra một chuỗi truyền dịch độc hại qua các mắt xích của hệ thức ăn.

Câu hỏi: Thuốc DDD tồn tại trong tự nhiên bằng những cách nào?

Hướng dẫn chi tiết:

• Thuốc DDD tồn tại trong tự nhiên bằng các cách:

+ Ăn sâu vào lớp cấu trúc của các sinh vật đang được nuôi dưỡng trong hồ

+ Tồn tại nhờ sự sống của các sinh vật trong hồ

+ Truyền từ thế hệ sinh vật này sang thế hệ sinh vật khác

Câu hỏi: Theo bạn, thuốc diệt sinh vật gây hại và các loại hóa chất có trong đất, nước ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của con người?

Hướng dẫn chi tiết:

Hóa chất từ thuốc diệt sinh vật gây hại và các chất hóa học trong đất, nước đã góp phần không nhỏ vào tình trạng ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người. Không chỉ gây ra ô nhiễm môi trường, các chất này còn sản sinh ra các chất độc hại và gây ung thư. Khi được đưa vào nguồn nước công cộng, chúng tạo ra nguy cơ mắc bệnh ung thư, dẫn đến tăng cao tỷ lệ tử vong vì căn bệnh này. Đây là một vấn đề nghiêm trọng đòi hỏi sự quan tâm và biện pháp ngăn chặn kịp thời từ các cơ quan chức năng và cộng đồng.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Xác định để tài, bố cục và thông tin chính của từng phần.

Hướng dẫn chi tiết:

• Đề tài: Vấn đề ô nhiễm nguồn nước cùng những nguyên nhân, hậu quả.
• Bố cục gồm 3 phần:

+ Phần 1: Đưa ra bằng chứng về ô nhiễm nguồn nước trên bề mặt Trái Đất

+ Phần 2: Phân tích, chứng minh nguyên nhân gây ra ô nhiễm nguồn nước

+ Phần 3: Ảnh hưởng của ô nhiễm nguồn nước đối với con người

Câu 2: Nhận xét mối quan hệ giữa nhan đề và nội dung của văn bản. Đề xuất một nhan đề khác cho văn bản và cho biết cơ sở lựa chọn.

Hướng dẫn chi tiết:

• Giữa nhan đề và nội dung của văn bản có mối quan hệ gắn bó, liên kết chặt chẽ. Nhan đề thể hiện, khái quát nội dung. Nội dung chứng minh, phân tích chi tiết đến vấn đề được thể hiện ở nhan đề.
• Đề xuất nhan đề: Vấn đề ô nhiễm nguồn nước và những ảnh hưởng nghiêm trọng.
• Cơ sở lựa chọn nhan đề: Xem xét trên phương diện nội dung Phù hợp, liên kết với nội dung toàn văn bản.

Câu 3: Văn bản trình bày thông tin theo kiểu bố cục nào? Kiểu bố cục ấy có tác dụng gì trong việc tạo nên sự mạch lạc của văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

Văn bản trình bày thông tin theo kiểu bố cục

Câu 4: Xác định (những) thông tin cơ bản và chỉ tiết của phần văn bản: “Khi đất và mặt nước bị nhiễm thuốc diệt sinh vật gây hại... hoà vào vùng biển ngầm rộng lớn trong lòng đất”. Vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa (những) thông tin cơ bản và thông tin chỉ tiết.

Hướng dẫn chi tiết:

Thông tin cơ bản: Đất và mặt nước bị ô nhiễm bởi thuốc diệt cỏ gây hại và các hợp chất hóa học khác, có tiềm ẩn nguy cơ không chỉ chứa chất độc mà còn chứa các chất gây ung thư, và có thể được truyền vào nguồn nước cung cấp công cộng.

Thông tin chi tiết:

Tiến sĩ W. C. Hiếu-pơ (W. C. Hueper) từ Viện Ung thư Quốc gia đã cảnh báo về...

Nghiên cứu được tiến hành tại Hà Lan vào đầu những năm 1950 đã chỉ ra rằng...

Các thành phố sử dụng nguồn nước từ các dòng sông có thể đối mặt với tỷ lệ cao hơn về người mắc bệnh ung thư.

A-xê-nít (arsenic): một chất có khả năng thâm nhập vào nguồn nước và gây ra bệnh ung thư ở con người

Câu 5: Tác giả thể hiện thái độ và quan điểm như thế nào về sự tác động của hoá chất có trong nước đến con người? Bạn đồng tình hay không đồng tình với quan điểm này? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Tác giả thể hiện một tinh thần lo ngại sâu sắc và đồng thời khẳng định rằng sự hiện diện của các hóa chất trong nước gây hại đang ảnh hưởng một cách nghiêm trọng đến sức khỏe của con người. "Khi đất và mặt nước bị ô nhiễm bởi thuốc diệt cỏ và các hợp chất hóa học khác, nguy cơ không chỉ là chất độc mà còn là các chất gây ung thư có thể truyền vào nguồn nước cung cấp công cộng." Hơn nữa, "các thành phố sử dụng nguồn nước từ các con sông có tỉ lệ người mắc bệnh ung thư cao hơn so với những nơi sử dụng nguồn nước từ nguồn ít bị ô nhiễm như nước giếng."

Tôi đồng tình với quan điểm của tác giả về vấn đề này. Việc tác giả trình bày các nghiên cứu chứng minh về mức độ nguy hiểm của các hóa chất gây hại có trong nước đã làm cho chúng ta nhận thấy rằng quan điểm này là chính xác, được chứng minh và có tính xác thực cao

Câu 6: Dữ liệu được sử dụng trong đoạn văn “Thật vậy, một nghiên cứu được thực hiện ... hai sự việc từng xảy ra” thuộc loại nào?

Hướng dẫn chi tiết:

• Dữ liệu được sử dụng trong đoạn văn “Thật vậy, một nghiên cứu được thực hiện ... hai sự việc từng xảy ra” thuộc loại dữ liệu nghiên cứu.

Câu 7: Dữ liệu và thông tin được cung cấp trong văn bản có đảm bảo yêu cầu về tính mới mẻ, cập nhật và có độ tin cậy không? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

• Dữ liệu và thông tin được cung cấp trong văn bản đảm bảo yêu cầu về tính mới mẻ, cập nhật và đáng tin cậy. Vì tác giả có nêu ra nguồn gốc và trích dẫn đầy đủ dẫn chứng chứng minh.

Câu 8: Theo bạn, tác giả có dụng ý gì khi trình bày bằng chứng về sự ô nhiễm nguồn nước trên bề mặt Trái Đất trước khi cung cấp thông tin về hậu quả của nó?

Hướng dẫn chi tiết:

• Theo em, tác giả trình bày bằng chứng về sự ô nhiễm nguồn nước trên bề mặt Trái Đất trước khi cung cấp thông tin về hậu quả của nó nhằm tăng tính thuyết phục và giúp người đọc dễ nhàng hình dung, nhận biết về tính nghiêm trọng của nó. Tác giả đi theo trình tự bằng chứng - kết quả.

* Bài tập sáng tạo: Hãy thiết kế một sản phẩm sáng tạo (tranh, ảnh, pốt-xtơ (poster),...) để kêu gọi mọi người bảo vệ môi trường nước.

Hướng dẫn chi tiết: