Đáp án Tiếng Việt 5 kết nối tri thức Ôn tập và đánh giá giữa học kì I

ÔN TẬP VÀ ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ I

PHẦN 1 – ÔN TẬP

TIẾT 1 - 2

Câu 1: Chọn 1 trong 2 nhiệm vụ dưới đây:

1. Đọc một câu chuyện đã học và thực hiện yêu cầu:

- Tóm tắt câu chuyện

- Nếu 1 – 2 chi tiết em yêu thích

1. Đọc 1 bài dưới đây và trả lời câu hỏi:

- Cảnh vật nào được giới thiệu, miêu tả trong bài?

- Em nhớ nhất hình ảnh nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Nhiệm vụ b: Những hòn đảo trên vịnh Hạ Long

- Cảnh vật nào được giới thiệu, miêu tả trong bài là vịnh Hạ Long, cụ thể là miêu tả chi tiết về những hòn đảo.

- Em nhớ nhất hình ảnh: Có hòn trông như đôi gà đang xoè cánh chọi nhau trên mặt nước (hòn Gà Chọi); có hòn bề thế như mái nhà (hòn Mái Nhà); có hòn chông chênh như con cóc ngồi bờ giếng (hòn Con Cóc), có hòn như ông lão trầm tĩnh ngồi câu cá (hòn Ông Lã Vọng), ...

Vì những hình ảnh này thể hiện được hình dáng phong phú, đa dạng, độc đáo của những hòn đảo trên vịnh.

Câu 2: Chơi trò chơi. Tìm từ đồng nghĩa.

Hướng dẫn chi tiết:

- Chăm chỉ: siêng năng, cần mẫn, chịu khó, chuyên cần, cần cù

- Chăm sóc: chăm chút, chăm lo, trông nom, săn sóc

- Che chở: bảo vệ, bênh, bênh vực

Câu 3: Đặt 2 – 3 câu có từ đồng nghĩa em tìm được ở bài tập 2.

Hướng dẫn chi tiết:

- Anh ta là một học sinh siêng năng và luôn hoàn thành bài tập đúng hẹn.

- Cô giáo rất chăm lo cho việc học tập toàn diện của các học sinh trong lớp.

- Anh trai tôi luôn bảo vệ tôi khỏi những kẻ xấu.

Câu 4: Tìm từ ngữ chỉ màu sắc trong đoạn văn dưới đây. Nêu nhận xét về cách sử dụng từ ngữ chỉ màu sắc của nhà văn.

Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng - những màu vàng rất khác nhau.

[...] Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xõa xuống như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng xọng, đốt ngầu phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Lác đác cây lụi có mấy chiếc lá đỏ. Qua khe giậu, ló ra mấy quả ớt đỏ chói.

(Theo Tô Hoài)

Hướng dẫn chi tiết:

- Trong đoạn văn trích, có sự sử dụng nhiều từ ngữ chỉ màu sắc như "vàng", "vàng xuộm", "vàng hoe", "vàng lịm", "vàng tươi", "vàng ối", "vàng như những vạt áo", "vàng xọng", "vàng giòn", "vàng mượt", "màu rơm vàng", "lá đỏ", "quả ớt đỏ chói".

- Nhà văn đã sử dụng các từ ngữ chỉ màu sắc một cách tường minh và sắc nét để mô tả cảnh quan và hình ảnh trong văn bản, đặc biệt là việc sử dụng cùng một màu vàng nhưng có nhiều sắc thái, mức độ khác nhau. Sự sử dụng này giúp tạo ra một hình ảnh sống động và sinh động về màu sắc của môi trường, mang lại sự sinh động và trực quan cho bối cảnh mà văn bản miêu tả.

Câu 5: Viết đoạn văn (3 – 5 câu) tả cảnh thiên nhiên, trong đó có ít nhất 2 từ ngữ chỉ màu xanh.

Hướng dẫn chi tiết:

Trước mắt tôi là một cảnh tượng thiên nhiên tuyệt đẹp. Cánh đồng xanh tươi mênh mông trải dài vô tận, như một màn khổng lồ của màu xanh. Cây cỏ xanh um tạo nên một bức tranh sống động, trong đó những bông hoa nhỏ xinh nở rộ, tô điểm thêm cho cảnh vật với màu xanh tươi mát. Một dòng suối xanh ngắt chảy qua cánh đồng.

TIẾT 3 - 4

Câu 1: Đọc thuộc lòng đoạn thơ (khoảng 100 chữ) trong một bài thơ đã học dưới đây và trả lời câu hỏi.

Hướng dẫn chi tiết:

- Tuổi ngựa:

Bài thơ nói về người con qua hình ảnh chú ngựa con và thông điệp của bài thơ là bạn nhỏ muốn nói với mẹ rằng dù con có đi đến bất cứ nơi nào, dù là núi, rừng, sông hay biển thì người mẹ cũng đừng buồn và lo lắng bởi bạn nhỏ luôn nhớ, biết ơn với mẹ và trở về hiếu thảo bên cạnh mẹ.

- Trước cổng trời:

Em thích nhất hình ảnh “con thác réo ngân nga” vì hình ảnh này thể hiện sự hùng vì của thiên nhiên, từng dòng thác đổ xuống ào ào dữ dội nhưng lại tạo ra âm thanh ngân nga nghe như tiếng nhạc hào hùng.

Câu 2: Từ ngọn và từ gốc trong mỗi câu dưới đây mang nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

Hướng dẫn chi tiết:

1. - Trong câu "Bầy chim ríu rít làm tổ trên ngọn cây," từ "ngọn" mang nghĩa gốc, chỉ phần trên cùng, đỉnh của cây.

- Trong câu "Ngọn lửa bập bùng xua đi cái lạnh đầu đông," từ "ngọn" mang nghĩa chuyển, chỉ sự bùng cháy hay đuốc lửa.

- Trong câu "Những ngọn núi ẩn hiện trong mây trời," từ "ngọn" mang nghĩa gốc, chỉ đỉnh, đỉnh núi.

1. - Trong câu "Ông tôi mới trồng thêm 5 gốc cam ở góc vườn," từ "gốc" mang nghĩa gốc, chỉ phần nguyên thủy, chính gốc, hoặc cây gốc.

- Trong câu "Các bạn nhỏ ngồi chơi dưới gốc cây đa đầu làng," từ "gốc" mang nghĩa gốc, chỉ phần dưới, chân, hoặc gốc của cây.

- Trong câu "Nhiều người gốc Việt đã về Việt Nam làm việc," từ "gốc" mang nghĩa chuyển, chỉ nguồn gốc hoặc hình thức thuộc về một quốc gia hoặc dân tộc cụ thể.

Câu 3: Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

- Từ "lá":

+ Nghĩa gốc: Tôi nhặt một chiếc lá vàng từ đất.

+ Nghĩa chuyển: Sự ra đi của cô ấy để lại một lá thư đầy cảm xúc.

- Từ "nụ":

+ Nghĩa gốc: Một bông hoa đang nở mở từ những nụ hoa nhỏ.

+ Nghĩa chuyển: Cậu bé đáng yêu bị nụ cười tràn đầy trên môi.

Câu 4: Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.

1. Từ bà ở vị trí nào được dùng để xưng hô?
2. Trong đoạn văn, còn danh từ nào cũng được dùng để xưng hô?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Từ bà ở vị trí (2) dùng để xưng hô.
2. Trong đoạn văn, danh từ tôi, cháu cũng được dùng để xưng hô.

Câu 5: Tìm đại từ thay thế phù hợp thay cho mỗi bông hoa.

Ngày xưa, trên cao nguyên có một đống cỏ ở rất xa chỗ sinh sống của loài người. Nơi … có một dòng suối trong như pha lê và những tảng đá vân nằm giữa những đám hoa bươm bướm, hoa thạch thảo màu hồng, màu tím. Muốn tới … phải vượt qua những cánh rừng, những dãy núi, những dòng sông… Muông thú gọi … là làng Hươu.

(Theo Vũ Hùng)

Hướng dẫn chi tiết:

• này
• đây
• nơi đây

TIẾT 5

Câu 1: Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi.

1. Ba anh em dế được mẹ giảng giải thế nào về tục lệ lâu đời của họ nhà dế?
2. Chú dế út có cảm nghĩ thế nào trước việc mẹ cho ra ở riêng?

- Lúc theo mẹ đi trên đường

- Lúc được mẹ dắt vào chỗ ở riêng

1. Vì sao chú dế út thầm cảm ơn mẹ?
2. Em có nhận xét gì về tính cách của chú dế út qua đoạn kết của câu chuyện?

Hướng dẫn chi tiết:

1. Ba anh em dế được mẹ giảng giải rằng tục lệ lâu đời trong họ nhà dế là để các con biết tự kiếm ăn một mình và không ỷ lại.
2. Trước khi ra ở riêng:

- Lúc theo mẹ đi trên đường: Chú dế út cảm thấy tấp tểnh và khấp khởi, nửa lo nửa vui.

- Lúc được mẹ dắt vào chỗ ở riêng: Chú dế út không buồn mà cảm thấy khoan khoái vì được ở một mình nơi thoáng đãng và mát mẻ.

1. Chú dế út thầm cảm ơn mẹ vì đã đặt một ít ngọn cỏ non trước cửa hang, để chú nếu còn bỡ ngỡ thì đã có thức ăn sẵn trong vài ngày.
2. Tính cách của chú dế út qua đoạn kết của câu chuyện có thể miêu tả như sau:

- Chú dế út là người sống độc lập và không sợ một mình.

- Chú không buồn khi được đặt ra ở riêng, mà thấy khoan khoái và vui vẻ vì được tận hưởng không gian thoáng đãng và mát mẻ.

- Chú dế út biết cảm ơn và trân trọng việc mẹ đã chuẩn bị thức ăn trước cửa hang và tạo điều kiện thuận lợi cho chú.

- Chú dế út có tinh thần khám phá, tò mò và thể hiện sự vui mừng thông qua việc hát lên và vỗ đôi cánh nhỏ của mình.

Câu 2: Kể thêm một đoạn cho câu chuyện Tôi sống độc lập từ thuở bé theo tưởng tượng của em.

Hướng dẫn chi tiết:

Sau khi chú dế út thầm cảm ơn mẹ và hát lên mấy tiếng rõ to, một giọng nói nhẹ nhàng từ xa vang lên: "Con thật là đáng yêu và tự lập nhỉ." Chú dế út hướng mắt về phía tiếng nói và thấy một con dế khác đang tiến tới, đó là anh dế cả trong ba anh em. Anh dế cả đi đến gần chú dế út, mỉm cười và nói: "Em đã thật tuyệt vời, chú út. Mẹ đã giảng giải về tục lệ lâu đời của chúng ta và em đã chứng minh mình là một dế độc lập và thông minh." Chú dế út vui mừng và nói: "Cám ơn anh, em cảm thấy tự hào vì đã được mẹ dắt vào chỗ ở riêng và biết tự lo cho mình." Hai anh em dế cùng nhau khám phá những góc khuất của hang đất và tận hưởng không gian rộng lớn. Họ cùng nhau chia sẻ những kỷ niệm và tạo nên một môi trường ấm cúng và hòa thuận. Ba anh em dế đã tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh một cách độc lập, nhưng cũng luôn có sự ủng hộ và yêu thương từ mẹ. Từ đó, ba anh em dế tiếp tục sống độc lập và tự tin trong cuộc sống của mình. Họ trở thành những dế thông minh, sáng tạo và biết trân trọng gia đình và tục lệ lâu đời trong họ nhà dế.

TIẾT 6 – 7

1. ĐỌC
2. Đọc thành tiếng và trả lời câu hỏi.

Câu 1: Vườn cây trái được tác giả so sánh với những hình ảnh nào? Nêu tác dụng của những hình ảnh so sánh đó.

Hướng dẫn chi tiết:

- Vườn cây trái được tác giả so sánh với những hình ảnh:

“Bao nhiêu mặt trời chói lọi

Chín mềm trong lá rất thơm.”

- Tác dụng: tạo nên sự sinh động, hấp dẫn, tạo ra sự liên tưởng mới lạ cho người đọc về mootjkhu vườn rực rỡ màu sắc, trĩu quả.

Câu 2: Những từ ngữ nào cho thấy đối với con người, vườn cây trái rất thân thiện, đáng yêu?

Hướng dẫn chi tiết:

Những từ ngữ cho thấy đối với con người, vườn cây trái rất thân thiện, đáng yêu: lời mời mọc, quả tươi ngời, dịu như mặt trăng mềm mại, ….

Câu 3: Tác giả đã có cảm nghĩ thế nào khi đi trong vườn cây? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Tác giả có cảm nghĩ thích thú khi đi trong vườn cây. Tác giả nhớ lại mùa táo ngọt và cảm nhận sự mềm mại của quả, mát mẻ như mặt trăng. Đi trong vườn cây mang lại cho tác giả cảm giác êm dịu, thư thái và tận hưởng hương thơm của môi trường xung quanh. Tác giả cảm thấy biết ơn và cảm tạ với trời, đất và cây trái đã mang lại cho mình những quả chín ngọt ngào trong tay.

1. Đọc hiểu.

Câu 1: Bạn nhỏ ngắm cánh đồng vào thời gian nào trong ngày? Chọn đáp án đúng.

1. Buổi sáng
2. Buổi trưa
3. Buổi chiều
4. Buổi tối

Hướng dẫn chi tiết:

Đáp án: C

Câu 2: Cánh đồng lúa hiện ra như thế nào qua cảm nhận của bạn nhỏ khi ngồi trên đê?

Hướng dẫn chi tiết:

- Về màu sắc: Cánh đồng lúa hiện ra một màu vàng rực trong nắng chiều hanh hao.

- Về âm thanh: Những bông lúa kêu lên và thúc giục nhau chín nhanh lên.

- Về sự chuyển động, phát triển: Cánh đồng lúa dâng lên màu vàng, trải ra mỗi lúc một rộng, và cảnh đồng bập bênh, bập bềnh.

Câu 3: Tìm trong bài những từ ngữ tả màu sắc của cánh đồng lúa.

Hướng dẫn chi tiết:

Trong bài, các từ ngữ tả màu sắc của cánh đồng lúa bao gồm: vàng, vàng chanh, vàng cam, vàng chói.

Câu 4: Trong bài, cây lúa được nhân hoá bằng những cách nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Cây lúa trong bài được nhân hoá bằng cách nói chuyện, kêu gọi nhau và thúc giục nhau chín nhanh lên. Chúng được tác giả nhân hoá để mang tính chất con người và có khả năng giao tiếp.

Câu 5: Nêu tác dụng của biện pháp nhân hoá trong việc miêu tả đồng lúa đang chín.

Hướng dẫn chi tiết:

Biện pháp nhân hoá giúp tạo ra một sự hòa nhập giữa con người và cảnh đồng lúa đang chín. Việc nhân hoá cây lúa giúp tác giả truyền đạt cảm xúc và sự kết nối sâu sắc với cảnh quan tự nhiên. Nó tạo ra một sự gắn kết tình cảm giữa tác giả và cánh đồng lúa, mang lại sự hiểu biết và đồng cảm với quá trình phát triển và chín muồi của lúa.

Câu 6: Theo em, vì sao bạn nhỏ cảm thấy mình bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, bạn nhỏ cảm thấy mình bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng vì cảnh đồng lúa đang chín mở ra một khung cảnh màu vàng rực rỡ, giống như toàn bộ cánh đồng là một hồ nước mênh mông màu vàng chói. Từ cảm nhận đó, bạn nhỏ cảm thấy mình bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng, tượng trưng cho một trạng thái mơ mộng và hài hòa với cảnh quan tự nhiên.

Câu 7: Qua cách quan sát, cảm nhận về cánh đồng lúa đang chín, em thấy bạn nhỏ là người thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Qua cách quan sát và cảm nhận về cánh đồng lúa đang chín, bạn nhỏ được miêu tả là một người cảm xúc, nhạy cảm và hòa nhập với thiên nhiên. Bạn nhỏ có khả năng lắng nghe tiếng cánh đồng xôn xao, thấu hiểu và đáp lại các lời kêu gọi và thúc giục của cây lúa. Bạn nhỏ cảm nhận được sự thay đổi và phát triển của cảnh đồng, và có cảm giác bập bềnh trên con thuyền giữa biển màu vàng.

Câu 8: Em hiểu thế nào về câu "Hoà nhập vào hạnh phúc lớn lao của người khác, bản thân ta sẽ hạnh phúc."?

Hướng dẫn chi tiết:

Câu "Hoà nhập vào hạnh phúc lớn lao của người khác, bản thân ta sẽ hạnh phúc" ám chỉ rằng khi chúng ta biết cảm thông và chia sẻ niềm vui, hạnh phúc của người khác, chúng ta cũng sẽ trở nên hạnh phúc. Bằng cách hòa nhập vào hạnh phúc của người khác, ta tạo ra một thái độ tích cực, lạc quan với bản thân và mọi người.

Câu 9: Tìm nghĩa của từ chín trong mỗi câu dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

1. (2)
2. (3)
3. (1)

Câu 10: Đặt câu với từ chín theo 1 trong 3 nghĩa nêu ở bài tập 9.

Hướng dẫn chi tiết:

Thức ăn đã chín và đang được chuẩn bị bày lên bàn ăn.

1. VIẾT

Đề 2: Viết bài văn tả một cảnh đẹp ở một nơi em đã từng đến hoặc nhìn thấy qua tranh ảnh, tivi,...

Tôi từng nhìn thấy qua tranh ảnh một cảnh đẹp tuyệt vời, nơi mà tôi ước mình có thể đến một ngày không xa. Cảnh này đưa tôi đến một thiên đường trong mơ, nơi mà thiên nhiên hòa quyện một cách tuyệt vời với sự tinh tế và hùng vĩ của địa cầu.

Trước mắt tôi là một dãy núi trùng điệp, vươn lên cao ngất ngưởng với đỉnh trắng tuyết. Ánh nắng mặt trời chiếu xuống, tạo nên những bóng râm và sự đan xen của ánh sáng và bóng tối trên những dốc đồi xanh mướt. Những đám mây trắng nhẹ nhàng trôi qua, tạo ra những hình ảnh tuyệt đẹp trong bầu trời xanh sáng. Dưới chân núi, một con suối trong xanh như ngọc lướt qua vùng đất, đánh thức sự sống trong mọi tế bào của cảnh quan này. Tiếng nước chảy nhẹ nhàng, êm dịu như những lời ru của tự nhiên, mang đến sự bình yên và thanh thản cho tâm hồn.

Một cánh đồng rộng lớn nằm dưới ánh mặt trời. Màu xanh của cỏ biếc mênh mông, và những bông hoa đa dạng nở rộ khắp nơi. Cảnh tượng này tạo nên một mảng màu sắc tuyệt đẹp, từ những cánh đồng hoa vàng rực rỡ cho đến những dải hoa hồng, tím và trắng tinh khôi. Trong cảnh đồng, những đàn chim trống trời bay lượn, tạo nên những hình vẽ đẹp như tranh vẽ trên bầu trời xanh. Tiếng hót líu lo của chim hòa quyện với nhịp sống tự nhiên, tạo nên một âm nhạc du dương và tuyệt vời.

Từ xa, tôi nhìn thấy một ngôi làng nhỏ nằm bên bờ suối. Những ngôi nhà được xây dựng bằng gỗ và nằm xen kẽ với những cánh đồng và cây cối. Sự yên bình và gần gũi của ngôi làng tạo nên một không gian sống đầy ấm cúng và hạnh phúc.

Tôi không thể ngừng ngắm nhìn cảnh đẹp này, mỗi chi tiết nhỏ đều đọng lại trong tâm trí. Từ màu sắc tuyệt đẹp cho đến âm thanh và hình ảnh, cảnh đẹp này mang đến cho tôi một cảm giác bình yên và hạnh phúc. Tôi hi vọng một ngày tôi có thể đặt chân tới nơi này, trải nghiệm sự tuyệt vời và thanh thản của thiên nhiên trong cuộc sống hàng ngày.