Giáo án chuyên đề Ngữ văn 11 cánh diều CĐ 1 Phần 2: Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Thế nào là viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

HS dựa vào kiến thức trong SHS để trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-   Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện  nhóm lên trả lời câu hỏi

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I.     Thế nào là viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam

+ Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam là trình bày và công bố những kết quả đã đạt được trong nghiên cứu một vấn đề của văn học viết Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX.

+ Báo cáo kết quả nghiên cứu là một kiểu văn bản thông tin khoa học thông tin về mục đích phương pháp, nội dung nghiên cứu và những kết luận khoa học được rút ra trong quá trình nghiên cứu.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Chuẩn bị

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

HS dựa vào kiến thức trong SHS để trả lời câu hỏi:

+ Khi thực hành viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam cần chuẩn bị những gì\?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-   Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện  nhóm lên trả lời câu hỏi

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Viết báo cáo

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

HS dựa vào kiến thức trong SHS để trả lời câu hỏi:

+ Khi viết nhan đề báo cáo nghiên cứu cần lưu ý điều gì?

+ Viết phần mở đầu của báo cáo gồm những phần nào?

+ Viết phần nội dung trong báo cáo nghiên cứu cần lưu ý điều gì?

+ Viết phần kết luận trong báo cáo nghiên cứu cần lưu ý điều gì?

+ Trình bày phần tài liệu tham khảo cần chú ý điều gì?

+ Trình bày phụ lục cần lưu ý gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-   Các nhóm thảo luận để trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện  nhóm lên trả lời câu hỏi

- Các nhóm khác lắng nghe nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

2.1. Chuẩn bị

Khi thực hành viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam cần chuẩn bị những bước sau:

+ Sắp xếp hệ thống hóa các tài liệu đã thu thập được theo nội dung nghiên cứu – những nội dung đã được xác lập từ giả thuyết nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.

+ Lựa chọn những dẫn chứng sẽ được sử dụng phân tích trong báo cáo nghiên cứu.

+ Lập đề cương/ dàn ý của báo cáo với những phần, chương, đề mục lớn. Thông thường đề cương/dàn ý có những phần chính sau:

·      Phần mở đầu: Nêu lí do chọn đề tài, mục đích nghiên cứu đối tượng nghiên cứu phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu ( nếu cần thiết)

·      Phần nội dung: Nêu nội dung nghiên cứu theo trình tự: phần – chương – mục. Với một báo cáo nghiên cứu có dung lượng vừa phải thì nội dung nghiên cứu chỉ cần giới hạn ở các đề mục lớn.

·      Phần kết luận: tóm lược lại kết quả nghiên cứu, nên hướng nghiên cứu mở rộng nâng cao tiếp theo

1.2.          Viết báo cáo

1.2.1.   Viết nhan đề

Viết nhan đền báo cáo nghiên cứu cần phải ngắn gọn và rõ ràng. Nêu được vấn đề văn học trung đại Việt Nam sẽ trình bày trong báo cáo.

Nếu như vấn đề nghiên cứu rộng cần giới hạn phạm vi thì có thể nêu phạm vi giới hạn trong ngoặc đơn sau nhan đề. Ví dụ: Đặc điểm truyện truyền kì ( qua truyện kì mạn lục của Nguyễn Dữ).

1.2.2.   Viết phần mở đầu

-   Viết lí do chọn vấn đề báo cáo: Có thể xuất phát từ những lí do chính như vị trí, tầm quan trọng của vấn đề trong chương trình học tập, tác dụng thiết thực của vấn đề đối với việc học tập của bản thân, đối với xã hội, yêu cầu phải thực hiện một nhiệm vụ học tập, bản thân say mê hứng thú….

+ Ví dụ: nếu bạn chọn viết báo cáo về hình tượng người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương thì bạn nên viết lí do: Tác giả Hồ Xuân Hương giữ vị trí quan trọng trong văn học Việt Nam. Thơ Hồ Xuân Hương được giảng dạy trogn nhà trường. HÌnh tượng người phụ nữ là hình tượng trung tâm, nổi bật, đặc sắc trong thơ Hồ Xuân Hương. Qua hình tượng người  phụ nữ, người đọc, người học thấy được giá trị nhân đạo trong sáng tác của Bà chúa thơ Nôm.

-  Viết mục đích nghiên cứu: Nêu rõ cái đích cần đạt về nội dung khoa hoc và tác dụng thực tiễn của vấn đề nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu trả lời câu hỏi “hướng vào việc gì?”; “ để làm gì”…

-   Viết đối tượng nghiên cứu: Xác định sự vật, hiện tượng cần xem xét và làm rõ trong đề tài nghiên cứu.

-  Viết phạm vi nghiên cứu: Xác định giới hạn về phạm vi tài liệu khảo sát về nội dung nghiên cứu.

-  Viết phương pháp nghiên cứu: Cần nêu được tên phương pháp, mục đích sử dụng phương pháp, cách thức tiến hành phương pháp.

1.2.3.    Viết báo cáo

-  Phần nội dung là phần trọng tâm của báo cáo. Khi viết nội dung cần dựa trên cơ sở đề cương để trình bày lần lượt các nội dung nghiên cứu, kết quả nghiên cứu một cách có hệ thống và khoa học.

-  Thứ tự nội dung và kết quả nghiên cứu được sắp xếp theo trình tự xuất hiện trước – sau trong mối tương quan của các vấn đề nghiên cứu, hoặc theo mức độ quan trọng của nội dung và kết quả nghiên cứu. Nội dung nghiên cứu được trình bày theo phạm vi vấn đề từ rộng đến hẹp. ở những công trình lớn thì bắt đầu từ phần rồi đến chương, từ chương đến các đề mục, từ đề mục đến tiểu mục. Ở những công trình có quy mô vừa phải thì có thể bắt đầu từ chương, quy mô nhỏ thì có thể bắt đầu từ đề mục.

-  Khi viết cần phân tích các dẫn chứng để làm sáng tỏ nội dung được trình bày trong báo cáo.

Ví dụ: Với báo cáo về Hình tượng người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương có thể viết theo trình tự các đề mục/ nội dung sau:

1.   Đối tượng người phụ nữ được thể hiện trong thơ Hồ Xuân Hương

Người phụ nữ mang những đau khổ riêng của giới nữ ( tình duyên lỡ làng, cả nể trong tình yêu, đa thê trong hôn nhân, góa bụa…)

2.   Bi kịch của người phụ nữ

+ Bi kịch về thể chất: lam lũ, vất vả…

+ Bi kịch về tinh thần: thân phận phụ thuộc, hạnh phúc bị sẻ chia, không trọn vẹn…

3.   Vẻ đẹp và khát vọng của người phụ nữ

+ Vẻ đẹp, về hình thức, về phẩm chất ( thủy chung, son sắt, lòng vị tha, nhân hậu, ý thức về cá nhân, về giới nữ…)

-       KHát vọng: tình yêu, hạnh phúc, khát vọng sống, thay đổi số phận, thân phận.

1.2.4.       Viết phần kết luận