Giáo án dạy thêm văn 8 chân trời bài: Ôn tập văn bản 1- Trong lời mẹ hát

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Trong lời mẹ hát, trả lời câu hỏi:

- Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.

- Nội dung chính của tác phẩm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.

+ Nội dung chính của tác phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Trong lời mẹ hát và trả lời câu hỏi:

+ Xác định thể thơ, vần, phương thức biểu đạt, bố cục của bài thơ.

+ Hình ảnh người mẹ được tái hiệu như thế nào qua bài thơ “Trong lời mẹ hát”?

+ Lời ru của mẹ có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển tâm hồn của người con?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Tổng kết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, trả lời sau:

 Từ nội dung văn bản “Trong lời mẹ hát”, em hãy rút ra đặc trưng của thể thơ sáu chữ bằng sơ đồ tư duy.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, rút ra tổng kết đặc trưng thể loại của thơ sáu chữ từ văn bản “Trong lời mẹ hát” bằng sơ đồ tư duy.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày sơ đồ tư duy về đặc trưng thể loại của thơ sáu chữ từ văn bản “Trong lời mẹ hát”.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV gợi mở cho GS theo PHỤ LỤC 1 trang 7.

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm “Trong lời mẹ hát” được tác giả viết trong lúc ru con, lấy cảm hứng từ chính những năm tháng thơ bé của mình cũng là nhớ lại những lời ru ngày xưa của mẹ. Đó là những năm tháng gian nan, nghèo khó, buồn nhưng đẹp và trong trẻo biết bao. Tất cả sự vật, hình ảnh trong bài thơ được lấy chất liệu từ quê ngoại của nhà thơ: Kinh Bắc

- Bài thơ lần đầu được đăng trên báo Khăn quàng đỏ năm 1987, sau đó được in trong tuyển tập thơ thiếu nhi. 

b. Nội dung chính của tác phẩm

Trong Lời Mẹ Hát là một bài thơ mang một giá nghĩa sâu sắc và giá trị to lớn. Đọc bài thơ ta có thể cảm nhận được cảm xúc yêu thương và biết ơn trước công ơn và đức hi sinh của người mẹ. Ca ngợi những người mẹ Việt Nam luôn chăm sóc, bảo vệ con mình. Mẹ là người đã tốn bao công sức nuôi ta lớn khôn vì vậy là một đứa con của mẹ hãy sống sao cho trọn chữ hiếu, vẹn đạo con, để không phụ công cha mẹ nuôi dưỡng chúng ta nên người.

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Thể thơ, vần, phương thức biểu đạt và bố cục của bài thơ

- Thể thơ: 6 chữ.

- Vần: bài thơ được viết theo vần cách.

- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

- Bố cục bài thơ gồm 3 phần:

Phần 1 (Khổ 1, 2): Lời ru của mẹ chứa những kỷ niệm tuổi thơ.

Phần 2 (Khổ 3, 4, 5, 6, 7): Theo thời gian, mẹ ngày càng già đi.

Phần 3 (Khổ cuối): Niềm tin về tương lai của người con.

b. Hình ảnh người mẹ trong bài thơ “Trong lời mẹ hát”

Hình ảnh người mẹ được tái hiện trong đoạn trích là một người tần tảo nuôi con qua tháng năm, vượt qua những khó khăn của cuộc đời để nuôi con khôn lớn. Người mẹ được tái hiện qua những lời hát ru, qua hình dáng nhỏ nhắn, qua mái tóc bạc ghi dấu thời gian, qua tấm lưng còng chịu nhiều sương gió. Những câu thơ như khắc ghi lại bóng dáng mẹ cao cả, suốt đời hi sinh cho người con của mình những điều tốt đẹp nhất.

c. Ý nghĩa lời ru của mẹ đối với sự phát triển của tâm hồn người con

Lời ru của mẹ có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển tâm hồn của người con. Lời ru của mẹ đã mang cả thế giới truyền đạt lại cho con, lời ru đó cùng con khôn lớn và đã là thứ cổ vũ tinh thần con đến suốt cuộc đời.

3. Tổng kết

Từ bài thơ “Trong lời mẹ hát”:

- Thể thơ: 6 chữ.

- Nhịp thơ: chủ yếu dùng nhịp 2/2/2 hoặc 4/2.

- Mạch cảm xúc: đi từ hiện tại đến hồi tưởng về kí ức tuổi thơ là lời ru của mẹ đến suy ngẫm của nhà thơ.

- Đề tài: tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp.

- Chủ đề: gần gũi quen thuộc – lời ru của mẹ.

- Vần: bài thơ gieo vần cách ( câu số 2 vần xuống câu số 4), những tiếng hiệp vần gieo thanh bằng.

- Thanh điệu: chữ thứ 2 và chữ thứ 6 gieo thanh bằng.

- Giọng điệu: nhẹ nhàng, sâu lắng, dễ thuộc.