Giáo án điện tử Lịch sử 10 cánh diều Bài 14: Các dân tộc trên đất nước Việt Nam (P2)

CHÀO ĐÓN CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MÔN LỊCH SỬ!

CÁC DÂN TỘC TRÊN ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM

BÀI 14

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Thành phần dân tộc theo dân số

II

Thành phần dân tộc theo ngữ hệ

III

Tìm hiểu về đời sống vật chất

III

Tìm hiểu về đời sống tinh thần

IV

TÌM HIỂU VỀ ĐỜI SỐNG TINH THẦN

Nhóm 1 + 2: Nêu những nét chính về tín ngưỡng, tôn giáo

Nhóm 3 + 4: Nêu những nét chính về phong tục, tập quán, lễ hội.

Nhóm 5 + 6: Nêu những nét chính về nghệ thuật của các dân tộc Việt Nam.

Đọc thông tin mục 4 kết hợp quan sát Hình 11 – Hình 14 SGK tr.86-89 và thực hiện nhiệm vụ

Xây dựng theo kiến trúc phật giáo nam tông với phong kiến nghệ thuật độc đáo. Đây là nơi lưu giữ và hình thành nên nhiều nét đẹp văn hóa trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Khmer.

1. Tín ngưỡng, tôn giáo

• Thờ cúng tổ tiên
• Người có công với cộng đồng
• Thờ Thành hoàng, thờ Mẫu
• Thờ tổ nghề,...

Người Kinh

a. Tín ngưỡng

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên

Tín ngưỡng thờ vua Hùng

Tín ngưỡng thờ Thành hoàng

Tín ngưỡng thờ Mẫu

Tín ngưỡng thờ anh hùng dân tộc

Tín ngưỡng thờ tổ nghề

• Thờ nhiều vị thần tự nhiên
• Vị thần nông nghiệp.

Dân tộc thiểu số

Bàn thờ tổ tiên

Thờ thần nông nghiệp

Các em hãy theo dõi video sau về tín ngưỡng thờ Mẫu

b. Tôn giáo

• Có sự hiện diện của các tôn giáo lớn trên thế giới với mức độ đậm, nhạt khác nhau tùy theo vùng miền và theo tộc người.

Từng là quốc giáo trong một số giai đoạn của thời kì quân chủ.

Hiện nay, phổ biến là Phật giáo Đại thừa.

• Phật giáo

Chùa Nhất Trụ ở khu di tích cố đô Hoa Lư, nơi có thạch kinh cổ nhất Việt Nam

Tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích, Bắc Ninh được xây dựng vào thời Lý

Văn Miếu Mao Điền (Hải Dương)

Bích Câu Đạo Quán – Chứng tích của Đạo Giáo Thần tiên tại Kinh thành Thăng Long.

Tranh thờ của người Dao trong tín ngưỡng thờ thần linh với các nhân vật thần linh huyền bí

Người Chăm thờ sinh thực khí ở tháp Pô Sah Inư.

b. Tôn giáo

Phần lớn người Chăm cư trú ở Ninh Thuận, Bình Thuận theo Hin-đu giáo.

Hầu hết người Chăm theo Hồi giáo sinh sống tại địa phương thuộc các tỉnh Tây Ninh, An Giang, Đồng Nai và Thành phố Hồ Chí Minh.

• Hin - đu giáo

b. Tôn giáo

• Công giáo:

Nhà thờ Lớn ở Hà Nội

Nhà thờ Đức Bà ở thành phố Hồ Chí Minh

Đại lễ Phật đản năm 2019 tại chùa Tam Chúc (Hà Nam)

Lễ Giáng sinh tại nhà thờ lớn tại Hà Nội

Các em hãy theo dõi video sau về chùa Thiên Mụ

Lễ cúng tổ tiên của người Thái đầu năm mới còn được gọi là Lễ "Xên hươn".

Người Dao có tục thờ cúng Bàn Vương vị thần được coi là thủy tổ của dân tộc Dao

Thánh đường Hồi giáo của người Chăm ở An Giang

Tháp Pô Klong Garai, tuyệt tác huyền bí của người Chăm ở Ninh Thuận

Chùa Trà Quýt của người Khơ-me ở Sóc Trăng

Chùa Xiêm Cán của người Khơ-me ở Bạc Liêu

2. Phong tục, tập quán, lễ hội

a. Phong tục, tập quán

• Truyền thống
• Tục ăn trầu, nhuộm răng, xăm mình,...
• Nghi lễ cưới xin trải qua các bước cơ bản như dạm, hỏi, cưới, lại mặt.
• Tổ chức tang ma trang nghiêm, gồm nhiều hình thức.

a. Phong tục, tập quán

• Dân tộc ở Tây Nguyên
• Tổ chức gia đình theo mẫu hệ.
• Trong phong tục cưới hỏi, người phụ nữ chủ động mai mối.
• Trong nghi lễ ma chay, làm lễ bỏ mả và dựng nhà mồ để chôn người chết

a. Phong tục, tập quán

• Cộng đồng dân tộc Chăm
• Truyền thống gia đình mẫu hệ, các con trong gia đình theo họ mẹ.

Đạo Công giáo

Tục ăn trầu

Nghệ thuật múa rối nước

Tục nhuộm răng đen của người Lự ở Lai Châu

Tục xuống đồng của người Tày ở xã Tà Chải, Lào Cai

Tục xuống đồng của người Giáy ở Bát Xát, Lào Cai

Tết Nguyên đán của người Kinh

Tết Nguyên đán của người Dao Đỏ ở Yên Bái

b. Lễ hội

• Chủ yếu là lễ hội nông nghiệp, tôn giáo
• Gắn với đời sống sinh hoạt cộng đồng như lễ hội cầu mưa, lễ hội cầu ăn, lễ hội hát múa giao duyên,...

Đặc sắc lễ mừng lúa mới của đồng bào Gia Rai 

b. Lễ hội

• Tết Nguyên đán là tết lớn nhất trong năm của người Kinh và một số dân tộc thiểu số như người Hoa, người Sán Dìu, người Mông.
• Ngoài ra còn có tết Thanh minh, tết Đoan Ngọ, tết Trung thu,...

Tết Nguyên đán của người Kinh

Tết Nguyên đán của người Dao Đỏ ở Yên Bái

Lễ hội chùa Hương (Hà Nội)

Lễ hội chùa Bái Đính (Ninh Bình)

Lễ hội Lam Kinh (Thanh Hóa)

Hội Lim, Bắc Ninh

Các em hãy theo dõi video về lễ hội chùa Bái Đính

Lễ hội cúng cơm mới của người Ê-đê

Lễ hội cầu an bản mường của người Thái và người Mường

Lễ hội Gầu Tào của người H’Mông ở Lào Cai

Lễ hội Rija Praung của người Chăm ở Ninh Thuận

Các em hãy theo dõi video về lễ hội Katê của người Chăm ở Ninh Thuận

c. Nghệ thuật

Người Kinh

Tiêu biểu như nghệ thuật múa rối nước, chèo, tuồng, đờn ca tài tử, ca trù, hát Xoan,...

Hát Xoan được đánh giá thoát khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp

Lễ hội hát giao duyên của người SaPa:

Điệu múa Phồn Thực - Dân tộc Chăm:

Tục thờ cúng tổ tiên của người Việt:

c. Nghệ thuật

Dân tộc thiểu số

Vùng Tây Bắc

Ở Nam Bộ

Ưa thích các điệu múa, xòe

Thổi các loại khèn, sáo, sử dụng trống và các bộ gõ bằng tre, nứa

Biểu diễn những điệu dân vũ với nhạc cụ: bộ gõ (trống, chiêng,...), bộ dây (đàn) và bộ hơi (kèn, tù và),...

Biểu diễn điệu múa khèn của người Mông trong ngày Tết Độc lập ở Mộc Châu

Điệu xòe dân gian trở thành điệu múa truyền thống của đồng bào các dân tộc Sơn La

KẾT LUẬN:

--------------- Còn tiếp ---------------