Giáo án điện tử Lịch sử 10 cánh diều Bài 4: Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ – trung đại (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

CHỦ ĐỀ 3:

MỘT SỐ NỀN VĂN MINH THẾ GIỚI THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI

BÀI 4:

KHÁI NIỆM VĂN MINH – MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Khái niệm văn minh.

II

Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại

• Thành tựu tiêu biểu của văn minh Ai Cập thời cổ đại.
• Thành tựu tiêu biểu của văn minh Ấn Độ thời cổ - trung đại.
• Thành tựu tiêu biểu của văn minh Trung Hoa thời cổ - trung đại.

II

MỘT SỐ NỀN VĂN MINH

PHƯƠNG ĐÔNG THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI

3. Thành tựu tiêu biểu của văn minh Trung Hoa thời cổ - trung đại

Văn minh

TRUNG HOA cổ đại

Là nền văn minh phát triển lâu đời, liên tục.

THÔNG TIN CHUNG

Đạt được những thành tựu lớn trên nhiều lĩnh vực.

Gắn liền với những đồng bằng rộng lớn do Hoàng Hà và Trường Giang bồi đắp.

Nhóm 1: Tìm hiểu về chữ viết, văn học.

Nhóm 2: Tìm hiểu về tư tưởng và tôn giáo.

Nhóm 3: Tìm hiểu về sử học và toán học.

Nhóm 4: Tìm hiểu về kiến trúc, điêu khắc.

Yêu cầu: Em hãy đọc thông tin mục 2c, tư liệu kết hợp quan sát

Hình 9 – Hình 14 SGK tr.23-25 và thực hiện nhiệm vụ:

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

a. Chữ viết

Thời gian: sáng tạo ra chữ viết từ thời nhà Thương

Loại hình: Giáp cốt văn, Kim văn, Triện thư, Lệ thư, Khải thư,…

Ảnh hưởng đến chữ viết của nhiều nước lân cận như Nhật Bản, Việt Nam,...

Chữ khắc trên yếm rùa

Chữ khắc trên bình rượu bằng đồng

Chữ giáp cốt (nguồn gốc của chữ Hán ngày nay)

Chữ viết trên chảo đồng

Chữ viết trên xương thú

Ảnh hưởng của chữ Hán

Chữ hán

Kanji

Hanja

Chữ nôm

Hanja

b. Văn học

Phát triển từ sớm và gồm nhiều thể loại.

Thể hiện trình độ phát triển về tư duy và có ảnh hưởng lớn tới khu vực châu Á.

Gồm: bộ tập thơ dân gian Kinh Thi, thơ Đường, tiểu thuyết chương hồi thời Minh – Thanh.

Thi tiên Lý Bạch

Kinh Thi - tập thơ cổ nhất ở Trung Quốc

Một số nhà thơ nổi tiếng thời Đường

Lý Bạch

Bạch Cư Dị

Đỗ Phủ

Một bài thơ của Lý Bạch (701–762 SCN), tác phẩm duy nhất còn sót lại về nghệ thuật thư pháp của Lý Bạch , được lưu giữ tại Bảo tàng Cố cung ở Bắc Kinh.

Bát Tiên Cốc Rượu , miêu tả một số nhà thơ nổi tiếng của thời nhà Đường, chẳng hạn như Hà Trí Chương, Lý Tấn, Lý Thời Chi, Lý Bạch và Trương Húc.

Một số tác phẩm tiểu thuyết nổi tiếng

Tây du ký (Ngô Thừa Ân)

Hồng lâu mộng (Tào Tuyết Cần)

Một số tác phẩm tiểu thuyết nổi tiếng

Thủy Hử (Thi Nại Am)

Tam quốc diễn nghĩa (La Quán Trung)

Nho giáo:

Là hệ tư tưởng chính thống của chế độ quân chủ Trung Hoa.

c. Tư tưởng, tôn giáo

Ảnh hưởng lớn tới nhiều nước như Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam,...

Khổng Tử - người sáng lập ra Nho giáo.

Đền Khổng Tử ở Giang Âm, Vô Tích, Giang Tô

Các nhạc công Aak tại một buổi lễ Khổng giáo ở Đền Munmyo, Hàn Quốc

Đền thờ Khổng Tử tại Cao Hùng, Đài Loan

Khuê Văn Các ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, xây dựng năm 1076 nhằm đào tạo Nho sĩ phụng sự đất nước

Đạo giáo:

Thời gian ra đời: cuối TK II.

c. Tư tưởng, tôn giáo

Là một trong những tôn giáo lớn của Trung Hoa.

Núi Lão Quân – thánh địa Đạo giáo ở miền Bắc Trung Quốc

Thờ “Đạo” và tôn Lão Tử làm giáo cụ.

Tượng một vị thần Đạo giáo, từ thời nhà Minh, thế kỷ 16

Đạo Giáo Tam Thánh

Lão Tử cưỡi trâu rời Trung Hoa

Núi Võ Đang một trong những cái nôi của Đạo giáo nơi sản sinh ra hệ phái Toàn Chân giáo, hệ phái lớn nhất của Đạo giáo

Một ngôi đền Đạo giáo ở Nhật Bản

Các chuyên gia nghi lễ Đạo giáo trong một đám rước ở Đài Loan.

Trấn Vũ quán, Việt Nam

Phật giáo:

Phát triển, nhiều ngôi chùa lớn được xây dựng.

c. Tư tưởng, tôn giáo

Các nhà sư Trung Hoa sang Ấn Độ để tìm hiểu giáo lí của Phật giáo.

Trung tâm văn hóa phật giáo Nam Sơn, Trung Quốc

Nhiều nhà sư Ấn Độ đến Trung Hoa để truyền đạo.

Chùa Bạch Mã là ngôi chùa Phật giáo đầu tiên được xây dựng trên đất nước Trung Quốc

Hang đá Long Môn - Hang động Phật giáo tại Trung Quốc

Các nhà sư và cư sĩ Phật giáo tụng kinh tại Chùa Xá lợi Răng Phật , Singapore

Các nhà sư tại chùa Haeinsa, Hàn Quốc đi về ký túc xá sau một buổi lễ Phật giáo

d. Sử học

Được khởi đầu từ thời Tây Hán và đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Tư Mã Thiên và một trang trong bộ sử ký của ông

Người đặt nền móng: Tư Mã Thiên.

Bộ Sử ký do ông soạn thảo là một tác phẩm nổi tiếng, có giá trị cao về mặt tư liệu và tư tưởng.

Bản sao của Biên niên sử vào thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên

Một đoạn trích từ Biên niên sử Xuân Thu được khắc trên một phiến đá có niên đại vào năm 241

Có nhiều công trình kiến trúc đặc sắc.

Nhiều công trình tồn tại đến ngày nay.

Điện Thái Hòa trong Tử Cấm Thành của Bắc Kinh

e. Kiến trúc và điêu khắc

Tiêu biểu: Vạn Lý Trường Thành, Tử Cấm Thành,…

Vạn Lý Trường Thành

Tử Cấm Thành

LẠC SƠN ĐẠI PHẬT

PHO TƯỢNG PHẬT LỚN NHẤT THẾ GIỚI

Di Hòa Viên

Thập Tam Lăng

Đội quân đất nung ở lăng mộ Tần Thủy Hoàng

HANG ĐỘNG LONG MÔN LÀ ĐỈNH CAO CỦA NGHỆ THUẬT CHẠM KHẮC

Nêu ra các phương pháp tính diện tích và khối lượng khác nhau.

Sách Cửu chương toán thuật

g. Toán học

Tổ Xung Chi – là người đầu tiên trên thế giới tính được số pi chính xác đến 7 chữ số thập phân (3,1415926 đến 3,1415927)

Bàn tính ở nhiều nơi khác nhau

h. Thành tựu khác

Bốn phát minh lớn về kĩ thuật:

kĩ thuật làm giấy

kĩ thuật in

thuốc súng

la bàn

Đạt nhiều thành tựu ở các lĩnh vực: Thiên văn học, Lịch pháp học, Y học,...

Bản đồ Đôn Hoàng từ thời nhà Đường.

Toàn bộ bộ bản đồ sao chứa 1.300 ngôi sao.

Tranh gạch thời nhà Hán. Người Trung Quốc tin vào các vị thần bảo hộ cho sự phân chia ngày và đêm, chẳng hạn như hai vị thần bảo hộ này đại diện cho từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng (bên trái) và từ 5 giờ sáng đến 7 giờ sáng (bên phải).

Đài thiên văn cổ Bắc Kinh

Quả địa cầu cổ thời nhà Thanh

Đài thiên văn cổ Bắc Kinh năm 1747

Biểu đồ y học cổ truyền về kinh mạch châm cứu

Hoa Đà phẫu thuật cho Quan Vân Trường

Đạt nhiều thành tựu ở các lĩnh vực: Thiên văn học, Lịch pháp học, Y học,...

Bàn chải có toa thuốc.

Biển Thước –

chữa bệnh bằng mắt

Tứ đại danh y trong lịch sử nền y học Trung Hoa

Hoa Đà - Ông tổ của khoa phẫu thuật

Tôn Tư Mạc - Thần y của lòng nhân ái

Lý Thời Trân - Người viết về các loại thảo mộc

--------------- Còn tiếp ---------------