Giáo án điện tử ngữ văn 7 cánh diều tiết: Thực hành tiếng việt trang 9

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Thảo luận cặp đôi

Các em hãy suy nghĩ và trả lời câu hỏi: “Cách dùng từ “đi” và “thôi” trong câu thơ sau được hiểu là gì?”

Bác đã đi rồi sao Bác ơi?

Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời

Bác Dương thôi đã thôi rồi

Nước mây man mác ngùi ngùi lòng ta.

(Nguyễn Khuyến - Khóc Dương Khuê)

Cụm từ “đi” và “thôi” biểu thị cái chết à Nói giảm, nói tránh.

TIẾT …: 

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tìm hiểu về nói quá, nói giảm nói tránh
2. Luyện tập

III. Vận dụng

1. TÌM HIỂU VỀ NÓI QUÁ, NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
2. Các em hãy dựa vào SGK và trả lời các câu hỏi sau:
3. Nói quá là gì?
4. Nói giảm, nói tránh là gì?
5. Tác dụng của các biện pháp tu từ

Gợi ý trả lời

Nói quá (khoa trương): là biện pháp tu từ dùng cách phóng đại mức độ, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả nhằm gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

Nói giảm nói tránh (nhã ngữ): là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, khéo léo nhằm tránh gây cảm giác quá đau buồn, nặng nề hoặc tránh sự thô tục, thiếu lịch sự.

Thảo luận cặp đôi

2. Các em hãy quan sát ví dụ và chỉ ra biện pháp tu từ trong các câu sau
3. Mười bảy bẻ gãy sừng trâu.
4. Cách mấy tháng sau, đứa con lên sài bỏ đi để chị ở lại một mình (Nguyễn Khải)

Gợi ý trả lời

Thành ngữ “mười bảy bẻ gãy sừng trâu” khẳng định sức mạnh phi thường của thanh niên (tiêu biểu là tuổi mười bảy).

à Biện pháp nói quá

1. Cụm từ “bỏ đi” thể hiện cách nói giảm - nói tránh để biểu thị cái chết của nhân vật đứa con à Cách nói giảm - nói tránh ở đây nhằm tránh gây cảm giác quá đau buồn khi nói về nỗi đau của người mẹ (nhân vật chị) trước việc mất người thân.
2. LUYỆN TẬP

Thảo luận cặp đôi

1. Các em hãy thảo luận với bạn và thực hiện yêu cầu sau: Xác định biện pháp tu từ nói quá trong những câu đã cho sẵn, chỉ ra ý nghĩa của mỗi cách nói quá và nêu tác dụng của chúng bằng cách hoàn thành Phiếu học tập sau
2. Các em hãy tìm cách nói quá tương ứng với cách nói thông thường bằng cách nối các ô ở cột xanh với các ô ở cột cam

Thảo luận nhóm

3. Các em thảo luận với các bạn và thực hiện các yêu cầu sau: Xác định biện pháp tu từ nói giảm - nói tránh trong những câu đã cho sẵn, chỉ ra ý nghĩa của mỗi cách nói giảm - nói tránh và nêu tác dụng của chúng bằng cách hoàn thành Phiếu học tập sau.

III. VẬN DỤNG YÊU CẦU

Các em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) theo chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm - nói tránh

Gợi ý trả lời

Đọc câu ca dao: “Cày đồng đang buổi ban trưa / Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày”, em hình dung ra cảnh lao động vô cùng vất vả, cực nhọc của người nông dân trên đồng ruộng. Giữa buổi trưa hè nắng như đổ lửa, họ đã phải đổ không biết bao nhiêu mồ hôi trên những luống cày để mong có được mùa màng bội thu. Có thể nói, mỗi bát cơm trắng, dẻo thơm mà chúng ta ăn hàng ngày phải đổi bằng một bát mồ hôi rơi trên đồng ruộng. Câu ca dao trên giúp em càng trân trọng, yêu quý người lao động và những sản phẩm quý giá mà họ làm ra.

Trong đoạn văn trên, các cụm từ “nắng như đổ lửa", “một bát mồ hôi rơi trên đồng ruộng” là những cách nói quá để miêu tả nỗi vất vả của người lao động và giá trị của sản phẩm họ làm ra.