Giáo án điện tử Sinh học 11 cánh diều Bài 14: Tập tính ở động vật

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

Ong bắp cày cái (Philanthus triangulum) có tập tính đi kiếm ăn xa tổ và tìm lại đúng tổ của nó giữa rất nhiều các tổ khác khi trở về. Nhà tập tính học Niko Tinbergen đã làm thí nghiệm đánh dấu xung quanh tổ ong bằng các quả thông (trong khi ong ở trong xây tổ). Sau hai ngày, ông dịch chuyển vòng đánh dấu ra xa khỏi tổ (hình 14.1). Theo em, ong có tìm thấy tổ của mình khi quay trở về không? Vì sao?

BÀI 14:
TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm và vai trò của tập tính

Phân loại tập tính

Một số hình thức học tập ở động vật

Ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống

KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA TẬP TÍNH

PHIẾU HỌC TẬP

Đọc nội dung mục I, quan sát hình 14.2 trang 94 SGK và trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1. Nêu khái niệm tập tính.

Câu 2. Lấy ví dụ và mô tả tập tính để chứng minh các hoạt động của tập tính là kết quả thực hiện của các phản xạ liên tiếp.

Câu 3. Tập tính có vai trò gì? Mỗi tập tính được mô tả ở hình 14.2 có vai trò gì trong đời sống động vật?

Câu 4. Pheromone là gì? Lấy ví dụ chứng minh vai trò của pheromone

Khái niệm và vai trò của tập tính

Câu 1. Nêu khái niệm tập tính

Tập tính là chuỗi các hoạt động của động vật trả lời kích thích từ môi trường, đảm bảo cho cơ thể động vật tồn tại và phát triển.

Khái niệm và vai trò của tập tính

Câu 2. Lấy ví dụ và mô tả tập tính để chứng minh các hoạt động của tập tính là kết quả thực hiện của các phản xạ liên tiếp.

• Tập tính xòe rộng đuôi của chim công đực khi thấy chim công cái:
• Kích thích là hình ảnh công cái
• Trung ương thần kinh là trung khu thị giác, trung khu vận động ở não bộ

Cơ quan trả lời là cơ dựng lông đuôi

Khái niệm và vai trò của tập tính

Câu 3. Tập tính có vai trò gì? Mỗi tập tính được mô tả ở hình 14.2 có vai trò gì trong đời sống động vật?

• Hình 14.2a: giúp nhện bắt con mồi, lấy thức ăn.
• Hình 14.2b: giúp kiến tìm kiếm thức ăn.
• Hình 14.2c: giúp chim công tìm kiếm bạn tình, tăng cơ hội truyền gene cho thế hệ sau.
• Hình 14.2d: giúp cho thực hiện giao tiếp giữa các cá thể trong đàn.

Câu 4. Pheromone là gì? Lấy ví dụ chứng minh vai trò của pheromone.

Pheromone là những chất do cơ thể tiết ra ngoài môi trường, có thể gây ra những phản ứng chuyên biệt, được sử dụng như những tín hiệu hóa học cho những cá thể khác cùng loài.

Ví dụ:

• Hình 14.2b - đánh dấu đường đi, giúp các con kiến khác trong đàn tìm được đường và lần theo.
• Hình 2d - trong nước tiểu của chó cái có pheromone báo hiệu cho con đực.

PHÂN LOẠI TẬP TÍNH

1. THẢO LUẬN NHÓM

Đọc nội dung SGK, quan sát bảng 14.1, trả lời câu hỏi sau: Nếu dựa vào đặc điểm di truyền thì tập tính chia thành những loại nào? Nêu đặc điểm và lấy ví dụ ở mỗi loại.

Phân loại dựa vào đặc điểm di truyền

Tập tính bẩm sinh

Tập tính học được

Tập tính hỗn hợp

Gấu ngủ đông

Con người nhìn thấy đèn giao thông màu đỏ thì dừng lại

Chim tập bay

1. THẢO LUẬN NHÓM

Đọc nội dung SGK, xem video về một số tập tính ở động vật, trả lời câu hỏi sau: Nếu dựa vào chức năng thì tập tính chia thành những loại nào? Lấy ví dụ của mỗi loại.

Phân loại dựa vào chức năng

Tập tính kiếm ăn

Tập tính sinh sản

Tập tính di cư

Hổ săn mồi

Cá ngựa đực sinh con

Chim di cư khi mùa đông đến