Giáo án điện tử Ngữ văn 8 cánh diều Bài 7 TH tiếng Việt: Đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình, từ tượng thanh

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

1. Viết lại hai câu thơ sau theo đúng cấu trúc ngữ pháp thông thường. Theo em, tại sao tác giả lại không diễn đạt theo cách đó?

"Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, rợ mấy nhà"

(Qua đèo Ngang - Bà Huyện Thanh Quan)

1. Phân tích tác dụng của việc tác giả sử dụng từ lom khom và lác đác trong các câu thơ trên
2. a) Viết lại

Vài chú tiều lom khom dưới núi

Bên sông lác đác rợ mấy nhà.

Thi nhân đã đảo các tính từ "lom khom" và "lác đác" ở vị trí vị ngữ lên đầu câu để nhấn mạnh cho dánh vẻ nhỏ bé, cảnh vật hiu quạnh giữa không gian núi rừng rộng lớn, bao la nơi đèo ngang. Từ đó mà làm bật ra tâm trạng cô đơn, cô quanh được giấu kín trong tâm hồn tác giả.

1. b) Tác dụng của từ láy lom khom và lác đác

Làm cho khung cảnh cùng với con người trở nên sinh động, gợi lên tình cảm thiên nhiên cùng con người trong bài thơ.

BÀI 7: THƠ ĐƯỜNG LUẬT

[Thực hành tiếng Việt]

Đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình, từ tượng thanh

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

LÝ THUYẾT

II.

LUYỆN TẬP

I.

LÝ THUYẾT

Dựa vào kiến thức đã học và phần chuẩn bị bài ở nhà, trả lời các câu hỏi sau:

• Theo em, thế nào là đảo ngữ?
• Câu hỏi tu từ có đặc điểm gì?
• Trình bày khái niệm của từ tượng hình và từ tượng thanh. Cho ví dụ và nêu tác dụng.

1. Đảo ngữ

• Khái niệm: là biện pháp tu từ, theo đó, một bộ phận câu được chuyển từ vị trí thông thường sang vị trí khác.
• Tác dụng: nhấn mạnh vào sự vật, sự việc được biểu thị bởi bộ phận nào đó hoặc tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các đối tượng trong văn bản.
• Trong một số trường hợp, đảo ngữ vừa nhấn mạnh vừa tạo sự liên kết.

2. Câu hỏi tu từ

Câu hỏi tu từ là câu có đặc điểm hình thức của câu hỏi nhưng không dùng để hỏi mà dùng để gián tiếp biểu thị các mục đích giao tiếp khác nhau như cầu khiến, biểu cảm , …

3. Từ tượng thanh, từ tượng hình

• Từ tượng hình là những từ gợi tả hình ảnh của sự vật (lom khom, lênh khênh, rũ rượi, vắt vẻo,…).
• Từ tượng thanh là từ gợi tả, mô phỏng âm thanh của tự nhiên hoặc âm thanh do con người tạo ra (ào ào, ha hả,…).
• Tác dụng: gợi được hình ảnh, âm thanh cụ thể sống động, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được sử dụng trong văn thơ và khẩu ngữ.

II.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1:  Bài tập 1 SGK trang 43 - 44

Câu a

Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

• Tác dụng: Nhấn mạnh sự vất vả, đói nghèo, lam lũ của người dân vùng Đèo Ngang; sự thưa thớt, vắng vẻ, bé nhỏ, tiêu điền hoang vắng ở nơi đây.