Giáo án và PPT Hoá học 11 cánh diều Bài 12: Alkane

BÀI 12: ALKANE

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Viết công thức cấu tạo dạng đầy đủ của các hydrocarbon có công thức phân tử CH₄, C₂H₆ và C₃H₈. Dự đoán tính chất của các chất dựa trên đặc điểm liên kết của chúng

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm alkane

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

Tìm hiểu về khái niệm và công thức chung của alkane.

Sản phẩm dự kiến:

- Alkane là hydrocarbon mạch hở, trong phân tử chỉ có liên kết đơn

- Alkane có công thức chung là C_nH_2n+2 (với n ³ 1)

Hoạt động 2. Tìm hiểu đồng phân của alkane

GV đưa ra câu hỏi: 

Nêu đặc điểm chung về đồng phân alkane.

Sản phẩm dự kiến:

- Các alkane có từ bốn nguyên tử C trở lên có đồng phân về mạch carbon. 

- Các alkane mạch không phân nhánh có mạch carbon mà trong đó mỗi nguyên tử carbon chỉ liên kết với tối đa hai nguyên tử carbon khác. 

Ví dụ: CH₃-CH₂-CH₂-CH₃

- Alkane mạch phân nhánh chứa nguyên tử carbon liên kết với ba hoặc bốn nguyên tử carbon khác

Ví dụ:

Hoạt động 3. Tìm hiểu về cách gọi tên alkane

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

Trình bày quy tắc gọi tên theo danh pháp thay thế.

Sản phẩm dự kiến:

- Theo danh pháp thay thế, tên của alkane gồm hai phần: phần đầu (tiền tố) liên quan đến số lượng nguyên tử carbon trong mạch carbon của alkane; phần sau (hậu tố) là -ane với ý nghĩa chỉ hydrocarbon no. 

- Với alkane mạch phân nhánh, mạch carbon dài nhất là mạch chính; mạch carbon còn lại là mạch nhánh. Mạch nhánh còn lại được xem là nhóm thế alkyl của mạch chính. Đánh số các nguyên tử carbon trên mạch chính xuất phát từ đầu gần mạch nhánh nhất để tổng số chỉ vị trí của các nhánh là nhỏ nhất. 

Tên alkane mạch phân nhánh = Vị trí nhóm thế alkyl -tên của nhóm thế alkyl tên alkane mạch chính

Trong đó, vị trí nhóm thế alkyl là vị trí của nguyên tử carbon trong mạch chính liên kết với nhóm thế đó

 Tên của nhóm thế alkyl được hình thành bằng cách thêm hậu tố -yl vào sau phần tiền tố chỉ số nguyên tử carbon có trong nhóm thế. Nếu có nhiều nhóm thế giống nhau thì thêm “di” (nếu có 2 nhóm thế), “tri” (nếu có 3 nhóm), “tetra” (nếu có 4 nhóm),... vào trước tên gọi của nhóm thế

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Phản ứng đặc trưng của Alkane là:

A. Cộng với halogen

B. Thế với halogen

C. Cracking

D. Đề hiđro hoá

Câu 2: Công thức tổng quát của Alkane là

A. C_nH_n+2 

B. C_nH_2n+2 

C. C_nH_2n

D. C_nH_2n-2

Câu 3: Propan cháy trong oxi tạo khí cacbonic và hơi nước. Theo phương trình phản ứng thì:

A. 1 lít oxi phản ứng vừa đủ với 5 lít propan.

B. 1 lít khí cacbonic tạo ra từ 3 lít propan.

C. 1 lít nước tạo ra từ 0,8 lít oxi.

D. 1 lít oxi tham gia phản ứng tạo 0,6 lít khí cacbonic.

Câu 4: Hợp chất hữu cơ nào sau đây thuộc dãy đồng đẳng Alkane?

A. C₁₀H₂₂

B. C₈H₁₆

C. C₆H₆

D. C_nH_2n-2

Câu 5: Trong phương pháp điều chế etan dưới đây, phương pháp nào sai?

A. Đun natri propionat với vôi xút.

B. Cho etilen cộng hợp với H₂.

C. Tách nước khỏi ancol etylic.

D. Cracking butan.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Viết công thức cấu tạo các sản phẩm monobromo có thể tạo thành trong phản ứng giữa bromine và hexane.

Câu 2: Vì sao không được dùng nước để dập tắt các đám cháy xăng, dầu mà phải dùng cát hoặc CO₂?