Giáo án và PPT Hoá học 11 cánh diều Bài 11: Cấu tạo hoá học của hợp chất hữu cơ

BÀI 11: CẤU TẠO HOÁ HỌC CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Ethanol và dimethyl ether có cùng công thức phân tử là C₂H₆O. Tuy nhiên, dimethyl ether hầu như không tan trong nước và sôi – 24,9 ^oC, còn ethanol tan vô hạn trong nước và sôi ở 78,3 ^oC; dimethyl ether không tác dụng với sodium, trong khi ethanol tác dụng với sodium giải phóng hydrogen,... Điều gì gây ra sự khác biệt về tính chất của hai hợp chất có cùng công thức phân tử này?  

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu thuyết cấu tạo hoá học

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo trật tự như thế nào? Trật tự liên kết đó được gọi là gì? Nếu thay đổi trật tự liên kết đó có tạo ra hợp chất khác không?

• Trong hợp chất hữu cơ, carbon có hóa trị mấy? Mạch carbon là gì? Kể tên các loại mạch carbon

Sản phẩm dự kiến:

Nội dung thuyết cấu tạo hóa học: 

a) Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một trật tự nhất định. Trật tự liên kết đó được gọi là cấu tạo hóa học. Sự thay đổi trật tự liên kết, tức là thay đổi cấu tạo hóa học, sẽ tạo ra hợp chất khác.

b) Trong phân tử hợp chất hữu cơ, carbon có hóa trị IV. Không chỉ liên kết với nguyên tử của các nguyên tố khác, các nguyên tử carbon còn có thể liên kết với nhau tạo thành mạch carbon: mạch hở (mạch hở không nhánh, mạch hở phân nhánh) hoặc mạch vòng

Hoạt động 2. Tìm hiểu công thức cấu tạo

GV đưa ra câu hỏi: 

• Công thức cấu tạo đầy đủ là gì?

• Công thức cấu tạo thu gọn là gì?

• Công thức khung phân tử là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Công thức cấu tạo đầy đủ là công thức cấu tạo biểu diễn tất cả các nguyên tử và liên kết trong phân tử.

- Công thức cấu tạo thu gọn:  viết gộp carbon và các nguyên tử liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon đó thành một nhóm nguyên tử

- Công thức khung phân tử (công thức cấu tạo thu gọn nhất): chỉ viết khung carbon và nhóm chức  

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cho các chất: C₆H₅OH (X); C₆H₅CH₂OH (Y); HOC₆H₄OH (Z); C₆H₅CH₂CH₂OH (T). Các chất đồng đẳng của nhau là:

A. Y, T.                    

B. X, Z, T.                 

C. X, Z.                         

D.  Y, Z.

Câu 2: Công thức cấu tạo không phải của C₃H₈O là

A. CH₃-CH₂-CH₂-OH                                  

B. CH₃-O-CH₂-CH₃

C. CH₃-CH(CH₃)-OH                                  

D. CH₃-CH₂-OH-CH₂

Câu 3: Chất nào sau đây trong phân tử chỉ có liên kết có liên kết đơn?

A. C₂H₄               

B. C₂H₂               

C. C₆H₆                 

D. C₂H₆.

Câu 4: Vitamin A công thức phân tử C₂₀H₃₀O, có chứa một vòng sáu cạnh và không có chứa liên kết ba. Số liên kết đôi trong phân tử vitamin A là

A. 7.                         

B. 6.                          

C. 5.                         

D. 4.

Câu 5: Trong hợp chất hữu cơ, giữa hai nguyên tử cacbon: 

A. Có ít nhất một liên kết π

B. Có ít nhất một liên kết σ

C. Có thể có một liên kết đôi

D. Có thể có một liên kết ba

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Viết công thức cấu tạo đầy đủ và công thức khung phân tử của các chất sau: CH₃CH₃, CH₃CH₂OH, CH₃CHO, CH₃COOH.

Câu 2: Acetic acid (CH₃COOH) và methyl formate (HCOOCH₃) có thành phần phân tử giống nhau hay khác nhau? Tìm hiểu và cho biết hai chất này có nhiệt độ sôi giống nhau hay khác nhau.