Nêu được khái niệm về alkane, nguồn gốc của alkane trong tự nhiên, công thức chung của alkane
Trình bày được quy tắc gọi tên theo danh pháp thay thế, áp dụng gọi tên cho một số alkane (C1 – C10) mạch không phân nhánh và một số alkane mạch nhánh chứa không quá 5 nguyên tử carbon
Trình bày và giải thích được đặc điểm về tính chất vật lí (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, tính tan) của một số alkane
Trình bày được đặc điểm về liên kết hóa học trong phân tử alkane, hình dạng phân tử của methane, ethane; phản ứng thế, cracking, reforming, phản ứng oxi hóa hoàn toàn, phản ứng oxi hóa không hoàn toàn của alkane
Thực hiện được các thí nghiệm: cho hexane vào dung dịch thuốc tím, cho hexane tương tác với nước bromine ở nhiệt độ thường và khi đun nóng (hoặc chiếu sáng), đốt cháy hexane; quan sát, mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hóa học của alkane.
Trình bày được các ứng dụng của alkane trong thực tiễn và cách điều chế alkane trong công nghiệp
Trình bày được một trong các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí là do các chất trong khí thải của các phương tiện giao thông; hiểu và thực hiện được một số biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường do các phương tiện giao thông gây ra.

Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về hợp chất hữu cơ đơn giản nhưng phổ biến trong đời sống
Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt các vấn đề về alkane; Hoạt động nhóm và cặp đôi một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập

Năng lực hóa học:

Năng lực nhận thức hóa học: Nêu được khái niệm về alkane, nguồn alkane trong tự nhiên, công thức chung của alkane; Gọi tên theo danh pháp thay thế một số alkane; Trình bày và giải thích được đặc điểm về tính chất vật lí của một số alkane; Nêu được đặc điểm về liên kết hóa học trong phân tử alkane, hình dạng phân tử của methane, ethane; Trình bày được tính chất hóa học của alkane; Nêu được cách điều chế alkane trong công nghiệp; trình bày được một trong các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí là do các chất trong khí thải của các phương tiện giao thông
Năng lực tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Thực hiện được thí nghiệm cho hexane vào dung dịch thuốc tím, cho hexane tương tác với nước bromine ở nhiệt độ thường và khi đun nóng, đốt cháy hexane; Quan sát, mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hóa học của alkane
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Trình bày được các ứng dụng của alkane trong thực tiễn; Hiểu và thực hiện được một số biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường do các phương tiện giao thông gây ra.

Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn thận, trung thực và thực hiện an toàn trong quá trình làm thực hành
Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập hóa học

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT.
Tranh ảnh, video thí nghiệm liên quan đến bài học (nếu cần).

Đối với học sinh

SGK, SBT.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS theo ý kiến cá nhân.
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV đặt vấn đề:

Viết công thức cấu tạo dạng đầy đủ của các hydrocarbon có công thức phân tử CH₄, C₂H₆ và C₃H₈. Dự đoán tính chất của các chất dựa trên đặc điểm liên kết của chúng

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe câu hỏi, suy nghĩ, thảo luận trả lời câu hỏi phần khởi động.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS đưa ra những nhận định ban đầu.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học: Gas dùng làm nhiên liệu đun nấu trong gia đình có thành phần chủ yếu là propane và butane. Đây là các alkane ở thể khí trong điều kiện thường nhưng được hóa lỏng dưới áp suất cao. Vậy alkane là gì? Chúng có vai trò như thế nào trong đời sống, sản xuất? Sau khi học xong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ trả lời được câu hỏi trên. Chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay – Bài 12: Alkane

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm alkane

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm alkane, công thức chung của alkane.
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc hiểu mục I.1 SGK trang 72 – 73, trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 73.
Sản phẩm học tập: Khái niệm và công thức chung của alkane; Câu trả lời về Câu hỏi 1 SGK trang 73. .
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV viết công thức một số đồng đẳng của methane, yêu cầu HS làm việc nhóm và thực hiện các nhiệm vụ sau:

Cho một số chất thuộc dãy đồng đẳng của alkane:

CH₄, CH₃CH₃, CH₃CH₂CH₃, CH₃[CH₂]₂CH₃, CH₃[CH₂]₃CH₃

1. Nhận xét về thành phần nguyên tố của các chất trong dãy đồng đẳng của methane (thành phần phân tử chỉ có C và H)

2. Sự khác nhau về số lượng nguyên tử H và C tuân thủ theo luật nào? (các chất trong dãy đồng đẳng của methane hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH₂)

3. Nhận xét đặc điểm liên kết hóa học trong phân tử các chất (phân tử chỉ có liên kết đơn; đặc điểm là liên kết cộng hóa trị)

- GV hướng dẫn HS nêu khái niệm alkane dựa trên thành phần nguyên tố và đặc điểm liên kết.

- GV cho HS một số CTPT của một số chất trong dãy đồng đẳng của methane: CH_4, C₂H_6,C₃H_{8, .....}

- GV yêu cầu HS: Nhận xét quan hệ về số lượng giữa số nguyên tử C và H trong phân tử các alkane, từ đó khái quát CTPT của alkane

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 12.1 và thảo luận trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 73: Mô tả hình dạng của phân tử methane và ethane

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu về khái niệm và công thức chung của alkane; Câu trả lời về Câu hỏi 1 SGK trang 73.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện báo cáo kết quả thảo luận; trình bày câu trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 73.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về khái niệm và công thức chung của alkane.

I. Khái niệm và danh pháp

1. Khái niệm

- Alkane là hydrocarbon mạch hở, trong phân tử chỉ có liên kết đơn

- Alkane có công thức chung là C_nH_2n+2 (với n 1)

Trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 73

- Trong phân tử methane, bốn liên kết C – H giống nhau tạo với nhau 1 góc 109,5^o và hướng về 4 đỉnh của hình tứ diện đều

- Trong phân tử ethane, mỗi nguyên tử C nằm ở tâm của một tứ diện mà bốn đỉnh là các nguyên tử hydrogen và carbon, có góc liên kết khoảng 109,5^o

Hoạt động 2: Tìm hiểu về đồng phân của alkane

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được các loại đồng phân cấu tạo của alkane.
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc hiểu mục I.2 SGK trang 73, thực hiện các nhiệm vụ được giao.
Sản phẩm học tập: Các loại đồng phân cấu tạo của alkane.
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trình bày lại khái niệm đồng phân, nguyên nhân xuất hiện đồng phân (thay đổi thứ tự liên kết, kiểu liên kết giữa các nguyên tử)

- GV hướng dẫn HS tạo sự thay đổi thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử chất có CTPT C₄H₁₀:

CH₃-CH₂-CH₂-CH₃

- GV cho HS nhận xét về đặc điểm thứ tự liên kết của nguyên tử carbon trong CTCT mới được tạo ra.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về khái niệm đồng phân mạch carbon không phân nhánh và đồng phân mạch carbon phân nhánh.

- GV yêu cầu HS viết các đồng phân cấu tạo của alkane có CTPT C₅H₁₂:

(CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃

)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận tìm hiểu về đồng phân của alkane, thực hiện các nhiệm vụ được giao.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về đồng phân alkane

2. Đồng phân

- Các alkane có từ bốn nguyên tử C trở lên có đồng phân về mạch carbon.

- Các alkane mạch không phân nhánh có mạch carbon mà trong đó mỗi nguyên tử carbon chỉ liên kết với tối đa hai nguyên tử carbon khác.

Ví dụ: CH₃-CH₂-CH₂-CH₃

- Alkane mạch phân nhánh chứa nguyên tử carbon liên kết với ba hoặc bốn nguyên tử carbon khác

Ví dụ:

Hoạt động 3: Tìm hiểu về danh pháp

Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được quy tắc gọi tên theo danh pháp thay thế, áp dụng gọi tên một số alkane (C1 – C10) mạch không phân nhánh và một số alkane mạch nhánh chứa không quá 5 nguyên tử carbon.
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc mục I.3 SGK, trả lời Câu hỏi 2 SGK trang 74
Sản phẩm học tập: Thuộc tên 5 alkane mạch không nhánh đầu tiên; Tên của một vài alkane mạch nhánh
Tổ chức hoạt động:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II