Giáo án và PPT Hoá học 11 cánh diều Bài 14: Arene (Hydrocarbon thơm)

BÀI 14: ARENE (HYDROCARBON THƠM)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Benzene, toluene, styrene và naphthalene là những hydrocarbon thơm (arene) có công thức cấu tạo như ở Hình 14.1.

Hãy nhận xét điểm giống và khác nhau về cấu tạo của các hợp chất hydrocarbon thơm trên với alkane và alkene

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm và cách gọi tên arene

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Tìm hiểu và cho biết benzene là gì? Có những cách nào viết công thức cấu tạo dạng thu gọn của benzene?

• Arene là gì?

• Cho CTPT một số chất đồng đẳng kế tiếp của benzene: C₆H₆, C₇H₈, C₈H₁₀,... Hãy rút ra công thức tổng quát của các chất trong dãy đồng đẳng của benzene.

• Rút ra cách gọi tên các đồng đẳng đơn giản của benzene theo danh pháp thay thế của các đồng đẳng của benzene (các alkylbenzene)

Sản phẩm dự kiến:

1. Vòng benzen và hydrocarbon thơm

- Benzene là một hydrocarbon thơm có công thức phân tử C₆H₆

- Các các cách viết công thức cấu tạo dạng thu gọn của benzene:

- Những hydrocarbon trong phân tử chứa vòng benzene được gọi là các hydrocarbon thơm hay arene. 

- Dãy đồng đẳng của benzene có công thức chung C_nH_{2n – 6} (n  6)

2. Danh pháp

- Vòng benzene là mạch chính

- Khi có hai nhóm thế trên vòng benzene, vị trí của chúng được chỉ ra bằng các chữ số 1,2; 1,3 hay 1,4 hoặc bằng các chữ cái tương ứng là o (ortho), m (meta) hay p (para)

Hoạt động 2. Tìm hiểu về tính chất vật lí của một số alkybenzene

GV đưa ra câu hỏi: 

• Ở điều kiện thường, các alkylbenzene tồn tại ở thể nào?

• Nhận xét về độ tan của alkylbenzene trong nước.

Sản phẩm dự kiến:

- Hydrocarbon trong dãy đồng đẳng của benzene là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện thường

- Các hợp chất này thường có mùi đặc trưng, nhẹ hơn nước và kém tan trong nước, có khả năng hòa tan nhiều chất hữu cơ

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Stiren có công thức cấu tạo là

A. C₆H₅NH₂

B. C₆H₅CH=CH₂

C. CH₃C₆H₄CH₃

D. C₆H₅CH₃

Câu 2: Khi cho toluen phản ứng với Br₂ (có mặt Fe, t^oC) theo tỉ lệ 1:1 về số mol, sản phẩm chính thu được có tên là

A. benzyl clorua 

B. 2,4-đibromtoluen 

C. p-bromtoluen và o-bromtoluen

D. m-bromtoluen   

Câu 3:  Cho các hidrocacbon: eten; axetilen; benzen; toluen; isopentan; stiren. Số chất làm mất màu dung dịch KMnO₄ là:

A. 4 

B. 5

C. 6 

D. 3

Câu 4: Đốt cháy hết 9,18 gam 2 đồng đẳng của benzen A, B thu được 4,05 gam H₂O  và V lít CO₂ (đktc). Giá trị của V là

A. 15,654

B. 15,465

C. 15,546

D. 15,456

Câu 5: Có 3 lọ mất nhãn: benzen, toluen và stiren. Có thể dùng chất nào sau đây nhận biết

A. Dung dịch NaOH

B. Dung dịch HCl

C. Dung dịch KMnO₄

D. Dung dịch brom

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Nhỏ từ từ nước bromine vào ống nghiệm chứa styrene, lắc đều rồi để yên ống nghiệm. Dự đoán hiện tượng xảy ra. Giải thích.

Câu 2: Trình bày phương pháp hoá học để phân biệt các chất benzene, toluene và styrene.