Giáo án và PPT Ngữ văn 10 chân trời Bài 6: Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình

VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ MỘT TÁC PHẨM TRỮ TÌNH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Qua bài phân tích đánh giá tác dụng của các biện pháp tu từ trong bài thơ Mây và sóng hãy trình bày suy nghĩ của em về việc viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các yêu cầu đối với văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu: - Theo em, một văn bản phân tích đánh giá về một tác phẩm trữ tình cần có yêu cầu gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Yêu cầu đối với văn bản phân tích đánh giá một tác phẩm trữ tình

- Giới thiệu được những thông tin khái quát về tác phẩm, tác giả.

- Nêu được nhận xét khái quát về giá trị tác phẩm.

- Nêu được nét riêng về chủ đề tác phẩm .

- Phân tích được mối quan hệ gắn kết giữa chủ đền và các nhân vật trong tác phẩm ( chủ đề  đã chi phối sự lựa chọn miêu tả nhân vật như thế nào: nhân vật đã phát triển và khơi sâu ra sao)

- Đánh giá khái quát về thành công hay hạn chế của tác phẩm nhìn từ mối quan hệ giữa chủ đề và nhận vật.

- Phát triển được tác động của chủ đề tác phẩm, nhân vật trong tác phẩm đối với bản thân.

Hoạt động 2: Đọc và phân tích bài viết tham khảo

- GV yêu cầu HS đọc bài viết tham khảo: Phân tích đánh giá tác dụng của các biện pháp tu từ trong bài thơ Mây và sóng (Tagore)

GV đưa ra câu hỏi: 

+ Ngữ liệu trên là một bài viết hoàn chỉnh hay trích đoạn? Dựa vào đâu để nhận định như vậy?

+ Xác định luận điểm được nêu trong ngữ liệu.

+Luận điểm đó được làm sáng tỏ bằng những lí lẽ bằng chứng nào?

+ Nêu tác dụng của câu cuối trong ngữ liệu?

Sản phẩm dự kiến:

2. Phân tích văn bản tham khảo

- Ngữ liệu trên là một đoạn trích. Có thể dựa vào việc hình thức trình bày đoạn trích.

- Luận điểm được nêu trong ngữ liệu là Các biện pháp tu từ nghệ thuật trong bài thơ Mây và sóng.

- Luận điểm đó được làm sáng tỏ bằng những lí lẽ như:

+ Nêu ý kiến nhận xét

+ Dẫn chứng từ văn bản để làm sáng tỏ nhận định

+ Liên hệ mở rộng vấn đề

- Lời cuối cùng trong ngữ liệu có tác dụng kết vấn đề. 

………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch là gì?

A. Là kiểu bài nghị luận văn học sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,..) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,...).

B. Là kiểu bài thuyết minh sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,..) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,...).

C. Là kiểu bài nghị luận xã hội sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,..) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,...).

D. Là kiểu bài nghị luận văn học sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,..) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,...).

Câu 2: Với các tác phẩm truyện ngắn, tiểu thuyết hay sử thi thì cần tập trung phân tích điều gì?

Chọn đáp án không đúng:

A. Xây dựng tình huống truyện.

B. Miêu tả nhân vật.

C. Tính xác thực của sự kiện, chi tiết.

D. Sử dụng ngôi kể.

Câu 3: Các yếu tố tạo nên tính xác thực của sự kiện, chi tiết,... góc nhìn, thái độ, quan điểm, cảm xúc và ngôn từ của tác giả là điều cần lưu ý khi phân tích nhóm thể loại nào dưới đây?

A. Truyện ngắn, tiểu thuyết hay sử thi.

B. Truyện kí, hồi kí, du kí, nhật kí, phóng sự.

C. Các tác phẩm thơ.

D. Các tác phẩm chèo, tuồng; bi kịch, hài kịch, chính kịch.

Câu 4: Cần tập trung vào yếu tố nào khi phân tích các tác phẩm kịch?

A. Mâu thuẫn

B. Xung đột nhân vật

C. Hành động, lời thoại

D. Cả ba phương án trên

Câu 5: Trong phần mở bài của văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch, cần giới thiệu nội dung gì?

A. Giới thiệu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá của tác phẩm.

B. Trình bày các luận điểm phân tích, đánh giá tác phẩm.

C. Khẳng định lại một cách khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.

D. Giới thiệu nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm đã cho.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Hãy viết một văn bản nghị luận phân tích, đánh giá về một tác phẩm văn học em yêu thích.