Giáo án và PPT Ngữ văn 10 chân trời Bài 5: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Biểu đồ tròn dùng để làm gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. LÝ THUYẾT

Hoạt động 2.  Gợi ý giải bài tập SGK

 GV đưa ra câu hỏi: Cách tác giả văn bản chú thích các hình ảnh đi kèm là?

 Sản phẩm dự kiến:

1. Bài tập 1

a. Các hình ảnh được sử dụng trong văn bản Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương giúp người đọc hiểu thêm về lời thuyết mình, hình dạng cây đàn ra sao; sự khác nhau giữa cần đàn ghi-ta thường và cần đàn ghi-ta lõm; nó được sử dụng rộng rãi trong môi trường nào; dàn nhạc cải lương bao gồm những nhạc cụ nào.

b. Cách tác giả văn bản chú thích các hình ảnh đi kèm:

- Độ dài chú thích vừa phải, tương ứng với chiều dài của ảnh.

- Nội dung của phần chú thích và ảnh đồng nhất với nhau.

- Hình ảnh và phần chú thích giúp lời thuyết minh trong văn bản chính rõ ràng hơn.

1. Bài tập

- Biểu đồ tròn dùng để mô tả tỉ lệ các thành phần trong một tổng thể (100%). Biểu đồ đường thể hiện tiến trình phát triển của một đối tượng hay một nhóm đối tượng nào đó qua thời gian. Biểu đồ cột mô tả sự phát triển của một đối tượng, so sánh tương quan về độ lớn giữa các đại lượng.

- Dạng biểu đồ tròn (hình 3) thường không dùng thay thế cho biểu đồ cột (hình 1) hoặc biểu đồ đường (hình 2) và ngược lại, vì biểu đồ tròn mô tả tỉ lệ các thành phần trong một tổng thể (100%) trong khi hai loại biểu đồ kia không có tác dụng như vậy. Tuy nhiên, cần lưu ý, trong trường hợp này, chúng ta vẫn có thể dùng biểu đồ cột để mô tả các số liệu về tỉ lệ giới tính trong biểu đồ tròn (hình 3) như sau:

- Dạng biểu đồ cột (hình 1) và biểu đồ đường (hình 2) thường có thể thay thế cho nhau vì cùng có tác  dụng mô tả tiến trình phát triển của một đối tượng hoặc so sánh độ lớn giữa các đại lượng. Tuy nhiên, khi cần biểu thị tiến trình phát triển của nhiều đối tượng thì dạng biểu đồ đường sẽ phù hợp hơn.

Kết luận: Mỗi dạng biểu đồ thường có chức năng, ưu thế riêng trong việc truyền tài thông tin, minh hoạ thông tin. Người viết VB thông tin thường phải cân nhắc rất kĩ khi thiết kế biểu đồ mô tả các số liệu. Trong trường hợp cần và có thể thay thế thì phải cân nhắc kĩ và có những điều chỉnh cho phù hợp.

3. Bài tập 4

- Một số loại hiện vật được ghi lại trong hình minh họa trang 86 bao gồm: quạt, bằng khen, cúp, đàn nhị, đàn đáy, các loại sách, tài liệu về nghệ thuật Cải Lương.

- Các chi tiết trong hình giúp phần lời trong bản tin 1 được rõ ràng và hấp dẫn độc giả hơn.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Nhân vật nào có nhiều lời thoại nhất trong đoạn trích "Thị Mầu lên chùa”?

• A. Nhân vật Kính Tâm.
• B. Nhân vật Thị Mầu.
• C. Tiếng đế.
• D. Tiếng người dẫn.

Câu 2: Thành ngữ "Oan Thị Kính" có nghĩa là gì?

• A. Nỗi oan không có thật.
• B. Việc rõ ràng do mình gây ra những vẫn kêu oan.
• C. Ý chỉ những nỗi oan khuất cùng cực mà không có cách nào có thể giãi bày hay được minh oan.
• D. Nỗi oan đến chết vẫn không được giải.

Câu 3: Thái độ của nhân vật Kính Tâm khi nói chuyện với Thị Mầu ra sao?

• A. Ít nói, kiệm lời.
• B. Luôn muốn né tránh Thị Mầu.
• C. Bình tĩnh trước những câu nói ghẹo của Thị Mầu.
• D. Cả ba đáp án trên.

Câu 4: Ý nào sau đây không đúng khi nói về vẻ đẹp của Kính Tâm qua lời thoại của Thị Mầu?

• A, Da trắng như tuyết.
• B. Đẹp như sao băng.
• C. Cổ cao ba ngấn.
• D. Lông mày nét ngang.

Câu 5: Lời thoại của Thị Mầu cho thấy nhân nhân vật quan niệm như thế nào về tình yêu?

• A, Quan niệm về tính yêu và hạnh phúc khá đơn giản, chủ yếu là đi theo cái thích của mình.
• B. Quan niệm phóng khoáng và thoải mái trong tình yêu cũng như hạnh phúc.
• C. Tình yêu vượt lên trên những rào cản về giáo lí, lễ nghi hay gia đình.
• D. Cả ba đáp án trên.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trong đoạn trích Thị Mầu lên chùa, tiếng đế thể hiện quan điểm như thế nào về nhân vật Thị Mầu?

Câu 2: Ứng xử của nhân vật Thị Kính thể hiện quan điểm gì của tác giả dân gian?