Giáo án và PPT Ngữ văn 10 chân trời Bài 5: Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương

VĂN BẢN 3. ĐÀN GHI-TA PHÍM LÕM TRONG DÀN NHẠC CẢI LƯƠNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Xuất xứ của văn bản là?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1. Đọc văn bản

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy nêu bố cục của văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

- Xuất xứ: Văn bản được in trong Sân khấu cải lương ở Hồ Chí Minh, NXB Tổng hợp - NXB Văn hóa Sài Gòn, năm 2007, trang 58-59, theo Nguyễn Thị Minh Ngọc, Đỗ Hương.

 - Bố cục:

+ Phần 1: (từ đầu...son, la, si): Lịch sử đàn ghi - ta phím lõm.

+ Phần 2 (còn lại): Giá trị của đàn ghi -ta phím lõm.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

Hoạt động 1. Đặc điểm văn bản

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy nêu thông tin chi tiết?

Sản phẩm dự kiến:

- Thông tin cơ bản: Vai trò của đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương.

- Thông tin chi tiết:

+ Giới thiệu chung về đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương (hình minh họa 1).

+ Nguồn gốc đàn ghi-ta phím lõm và sáng tạo của các nghệ sĩ Việt Nam. (hình minh họa 2)

+ Ưu thế của đàn ghi-ta phím lõm: âm độ rộng, âm sắc phong phú, kỹ

Hoạt động 2.  Tầm quan trọng của ghi-ta phím lõm

 GV đưa ra câu hỏi: Lịch sử hình thành của ghi ta phím lõm là?

 Sản phẩm dự kiến:

- Đàn ghi-ta phím lõm là nhạc cụ chính, giữa song loan và “bao sân” cho cả dàn nhạc cải lương.

- Lịch sự hình thành:

+ Đàn ghi-ta có lịch sử lâu đời với nhiều thiết kế khác nhau, nhưng đã được người Tây Ban Nha cải tiến lại để có hình dáng và cấu trúc như ngày nay.

+ Người Việt Nam biết đến đàn ghi-ta đầu thế kỉ XX. Cảm nhận được âm vực rộng và âm sắc phong phú của cây ghi-ta, các nghệ nhân Việt Nam đã khai thác và cải tiến cây đàn, khoét lõm các cung đàn trên cần để tạo nên hiệu ứng ngân rung đặc biệt, phù hợp với thang âm của âm nhạc Việt. à Trở thành cây ghi-ta phím lõm, nghĩa là cây ghi-ta Việt Nam đã xướng lên bằng ngôn ngữ âm nhạc Việt (hò, sự, xang, xê, cống)

 - Ưu thế: đảm bảo được âm độ rộng, từ thấp, trung đến cao, âm sắc phong phú, phím cung sâu nhấn nhá rất đa dạng. Ớ loại hơi và thể điệu nào, đàn cũng thể hiện một cách xuất sắc, điều này không phải nhạc cụ nào cũng làm được. à Từ khi được Việt Nam hóa đến nay, cây ghi-ta phím lõm vẫn luôn đóng vai trò chủ chốt, trở thành nhạc cụ trụ cột không thể thay thế của dàn nhac tài tử và cải lương. thuật nhấn nhá đa dạng.

+ Một số nghệ sĩ nổi tiếng với cây đàn ghi-ta phím lõm. (hình minh họa 3)

+ Thực tế cho thấy đàn ghi-ta phím lõm ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng của mình trong dàn nhạc cải lương.

- Văn bản sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ, góp phần làm phong phú và sinh động nội dung của văn bản, được thể hiện qua các hình ảnh, sơ đồ:

+ Hình ảnh: trực quan và giới thiệu đến người đọc về nhạc cụ, những nghệ sĩ nổi tiếng gắn với loại nhạc cụ này.

+ Sơ đồ nhánh:

Tác dụng: Trực quan và phân loại hệ thống hoá (từ tổng thể đến chi tiết). Sơ đồ trên vừa cho thấy tổng thể các bộ nhạc cụ vừa cho thấy các nhạc cụ chính trong dàn nhạc cải lương, cách phân loại, gọi tên bộ nhạc cụ/ nhạc cụ theo thứ bậc hợp lí.

+ Bậc thứ nhất "Dàn nhạc cải lương".

+ Bậc thứ hai gồm 4 nhánh tương ứng với 4 bộ nhạc cụ: "Bộ gõ", "Bộ gảy", "Bộ kéo", "Bộ thổi" (tên các bộ được đặt theo cách thức tạo ra âm thanh).

=> mỗi bộ là một tập hợp các nhạc cụ có chức năng, đặc điểm gần gũi; mức độ phong phú của nhạc cụ trong các bộ có thể khác nhau.

……………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Lỗi lặp từ là gì? 

• A. Là những từ ngữ dùng không đúng với ngữ cảnh giao tiếp. 
• B. Là khi người viết không hiểu nghĩa của từ ngữ mình dùng dẫn đến dùng sai từ ngữ. 
• C. Là các cụm từ/ câu sắp xếp chưa hợp lí khiến văn bản sai nghĩa. 
• D. Trường hợp một từ, một cụm từ được dùng nhiều lần trong một câu, một đoạn khiến câu hay đoạn đó trở nên nặng nề. 

Câu 2: Câu nào dưới đây mắc lỗi lặp từ? 

• A. Nhà thơ Cô-ba-y-a-si Ít-sa là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thơ hai - cư Nhật Bản. 
• B. Nỗi nhớ chăng bao giờ nhớ thế/ Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi? 
• C. Văn chương gây ra cho ta những tình cảm ta không có, tạo những tình cảm ta sẵn có. 
• D. Văn học sẽ không là gì cả nếu không vì cuộc đời mà có. 

Câu 3: Lỗi dùng từ không đúng nghĩa xuất phát từ nguyên nhân nào? 

• A. Tiếng Việt quá giàu và đẹp
• B. Người viết lạm dụng các từ ngữ. 
• C. Người viết không hiểu đúng nghĩa của từ ngữ mình dùng. 
• D. Người viết chưa ý thức được ngữ cảnh giao tiếp. 

Câu 4: Đó là khắc khoải đáng ghi nhớ nhất trong cuộc đời học sinh của tôi. 

Câu văn trên mắc lỗi dùng từ nào? 

• A. Lỗi dùng từ " ghi nhớ" chưa phù hợp. 
• B. Lỗi dùng từ " học sinh" không đúng ngữ cảnh. 
• C. Lỗi dùng từ " khắc khoải" không đúng nghĩa. 
• D. Lỗi sắp xếp trật tự từ.

Câu 5: Chọn câu văn không mắc lỗi về dùng từ. 

• A. " Thu hứng" là một trong những bài văn nổi tiếng của Đỗ Phủ. 
• B. " Thu hứng" là một trong những bài thơ nổi tiếng của Đỗ Phủ. 
• C. Đỗ Phủ là một trong những bài thơ nổi tiếng của " Thu hứng". 
• D. " Thu hứng" là một trong những bài thơ hơi bị hay của Đỗ Phủ. 

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

​​Câu 1: Lợi ích của giao tiếp phi ngôn ngữ là?

Câu 2: Tác dụng của sơ đồ nhánh là?