Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 3: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi: 

Hãy tìm những từ thay thế cho những từ in đậm trong các câu sau sau cho phù hợp. Theo em, việc dùng các từ in đậm trong câu có phù hợp hoàn cảnh không?

1. 8/3 là ngày đàn bà Việt Nam.

2. Các chiến sĩ đã chiến đấu anh dũng và chết trong trận chiến khốc liệt ấy.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu nghĩa của một số yếu tố Hán Việt thông dụng

- GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức cũ đã học từ lớp 6, nhắc lại khái niệm yếu tố Hán Việt, từ Hán Việt.

- GV yêu cầu HS theo dõi trang 56 và đọc để hiểu nghĩa một số yếu tố Hán Việt thông dụng: Quốc, gia, biến, hội, hữu, hóa.

Sản phẩm dự kiến:

Nghĩa của một số yếu tố Hán Việt thông dụng và nghĩa của những từ có yếu tố Hán Việt

- Từ Hán Việt là từ được mượn từ tiếng Hán, trong đó tiếng để cấu tạo từ Hán Việt được gọi là yếu tố Hán Việt.

- Quốc: quốc gia, quốc sách…

- Gia: gia biến, gia trưởng…

- Biến: biến hóa, biến chứng…

- Hội: quốc hội, hội họa…

- hữu: hữu hình, hữu hạn…

- Hóa: biến hóa,

Hoạt động 2: Thực hành luyện tập

- GV mời 1 HS đọc yêu cầu của BT 1 trước lớp, yêu cầu HS đoán nghĩa của từ dựa vào ngữ cảnh hoặc tra từ điển trước ở nhà và ghi chú lại nghĩa của các từ Hán Việt in đậm.

Sản phẩm dự kiến:

a.

- trí tuệ: (hoặc thông thái, sáng suốt, thông tuệ, sự khôn ngoan) là khả năng suy nghĩ và hành động sử dụng kiến thức, kinh nghiệm, sự hiểu biết, ý thức chung và cái nhìn sâu sắc

- quan niệm: là cách hiểu riêng của mình về một sự vật, một vấn đề

b.

- thiên nhiên: là những gì tồn tại xung quanh con người mà không phải do con người tạo ra

- thực hành: là làm để áp dụng lí thuyết vào thực tế

c.

- hoàn mĩ: là đẹp đẽ hoàn toàn.

- triết lí: là những điều được rút tỉa bởi trải nghiệm, như một quan niệm nền tảng, cốt lõi trên cơ sở nhìn nhận điều gì là (nguồn cội tâm thế / giá trị tinh thần / sức mạnh ứng xử) được phát biểu ngắn gọn, súc tích.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Trong nhiều trường hợp, từ Hán Việt dùng để làm gì?

A. Tạo sắc thái trang trọng, thể hiện thái độ tôn kính

B. Tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô tục, ghê sợ

C. Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu không khí xã hội xa xưa

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 2. Chỉ ra các từ Hán Việt có trong các câu sau:" Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước, đảm việc nhà"

A. Phụ nữ Việt Nam

B. Việt Nam

C. Phụ nữ

D. Việc nhà

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Suy nghĩ và giải thích ý nghĩa các từ Hán Việt in đậm trong đoạn văn:

Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và lòng yêu đời tha thiết. Cái suy nghĩ “say đắm đuối” và “non xanh” mơn mởn đã hoà vào nhau thành những bản tình ca réo rắt. Đó không chỉ là tình yêu mà còn là khúc hát giao hoà của con người và thiên nhiên, cuộc sống. “Vội vàng”, mà đặc biệt là những câu thơ cuối bài, bằng bút pháp sôi nổi, rạo rực và đầy biến hoá, đã thê hiện rõ cái chất mãnh liệt, nồng nàn, rất riêng của Xuân Diệu. 

(Nguyễn Thị Như Ngọc, Những vân tha của tình yêu thiên nhiên và khát khao sự sống...)

Câu 2: Khi sử dụng từ mượn Hán Việt cần chú ý tới ngữ cảnh sử dụng, mục đích và đối tượng giao tiếp, tránh việc lạm dụng từ Hán Việt, đúng hay sai?