Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 4: Thu sang (Đỗ Trọng Khơi)

VĂN BẢN 2: THU SANG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS chia sẻ suy nghĩ: Em có thích mùa thu không? Thiên nhiên mùa thu để lại trong em ấn tượng gì (về thời tiết, cảnh vật, thiên nhiên, con người).

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

- GV yêu cầu HS tóm tắt thông tin về tác giả và tác phẩm.

Sản phẩm dự kiến:

Tác giả

- Đỗ Trọng Khơi (1960) tên thật là Đỗ Xuân Khơi

- Quê quán: làng Trần Xá, xã Văn Cẩm, huyện Hưng Hà (Thái Bình)

- Bệnh nặng, nằm một chỗ nhưng ông quyết không để tháng ngày trôi uổng phí, Đỗ Trọng Khơi bắt đầu một đời đọc sách

- Đỗ Trọng Khơi bắt đầu sáng tác truyện, thơ, ca khúc từ cuối những năm 1980 và được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm 2001.

Tác phẩm

- In trong Tuyển tập thơ Việt Nam 1975-2000.

Đọc văn bản

- Thể loại: thơ lục bát

 - Phương thức biểu đạt: miêu tả, biểu cảm.

Hoạt động 2: Tìm hiểu âm thanh và màu sắc mùa thu

- GV yêu cầu HS theo dõi bài thơ và trả lời câu hỏi:

+ Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả màu sắc, âm thanh cho thấy thiên nhiên biến đổi theo từng thời khắc trong ngày, theo mùa.

+ Những từ ngữ, hình ảnh đó mang lại cho em cảm nhận như thế nào?

+ Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì trong bài thơ? Chỉ ra câu thơ sử dụng biện pháp tu từ.

Sản phẩm dự kiến:

1. Bức tranh thiên nhiên thu sang

- Âm thanh: tiếng chim → tín hiệu báo hiệu thu sang.

- Bức tranh thu hiện lên với nhiều màu sắc:

+ Màu vàng của tia nắng

+ Màu xanh của trời

+ Màu lá vàng rơi

+ Trăng vàng

- Hình ảnh:

+ Tiếng ve đã biến mất

+ Gió heo may – đặc trưng của mùa thu.

- Nghệ thuật: 

+ Nhân hóa, so sánh

+ Điệp từ “tự”

→ Vạn vật trở nên gần gũi, sống động. 

→ Khung cảnh mùa thu sang tươi đẹp, sống động, dịu dàng, mát mẻ.

Hoạt động 3: Tìm hiểu cảm xúc của tác giả với bức tranh thu

- GV yêu cầu HS tiếp tục theo dõi văn bản và trả lời:

+ Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên.

+ Rút ra nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên và cách thể hiện tình cảm ấy trong bài thơ.

Sản phẩm dự kiến:

- Tác giả có những rung động, cảm nhận tinh tế về âm thanh, sắc màu đặc trưng của mùa thu.

- Tình cảm của tác giả với thiên nhiên được thể hiện qua các từ ngữ, hình ảnh: kiệt sức hè, rộn lá thu sang, ngậm mảnh trăng vàng, rong chơi…

→ Tác giả thể hiện sự giao cảm với thiên nhiên, nhìn thiên nhiên như một chủ thể.

- Cách thể hiện: tình cảm của tác giả được thể hiện gián tiếp qua cách miêu tả thiên nhiên. Qua đó thể hiện tình cảm yêu thương, trân trọng đối với sự hiện hữu của thiên nhiên nhiên xung quanh.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Bài thơ là sự kết hợp giữa

A. Màu sắc và âm thành của mùa thu

B. Màu sắc và âm thành của bức tranh thiên nhiên

C. Màu sắc và âm thanh của mùa hạ

D. Màu sắc và âm thanh của mùa xuân

Câu 2. Vẻ đẹp của mùa thu trong bài được miêu tả như thế nào?

A. Náo nhiệt, ồn ào

B. Lặng lẽ, không sức sống

C. Sinh động, có hồn và tràn ngập sức sống

D. Rực rỡ, tỏa sáng

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hãy tìm đọc thêm những bài thơ về chủ đề mua thu. Cảm nhận của em về thiên nhiên mùa thu và tình cảm của tác giả gửi gắm.

Câu 2: Điền vào chỗ … để hoàn thành đoạn thơ sau:

“Đã tràn ngân nỗi mong manh

Tiếng chim đẩy khoảng này xanh sang mùa

….

Tự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về”