Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 5: Bài học từ cây cau (Nguyễn Văn Học)

VĂN BẢN 3: BÀI HỌC TỪ CÂY CAU

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS chia sẻ suy nghĩ: Em có yêu thích loài cây nào không? Tại sao em yêu thích chúng? Kỉ niệm nào với loài cây đó khiến em thích nhất?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

- GV yêu cầu HS tóm tắt thông tin về tác giả và tác phẩm.

Sản phẩm dự kiến:

Tác giả

- Nguyễn Văn Học (1981)

- Quê quán: huyện Phú Xuyên, Hà Tây cũ (nay là Hà Nội)

- Thuở nhỏ vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên anh phải làm lụng giúp đỡ bố mẹ buôn bán ngoài chợ. Cuộc sống vất vả đã thôi thúc khát vọng văn chương trong anh.

Tác phẩm

- Trích Trò chuyện với hàng cau, Báo Quân đội nhân dân, 09/04/2020

Hoạt động 2: Khám phá văn bản

GV yêu cầu HS theo dõi văn bản, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Hàng cau được nhân vật giới thiệu trồng ở những đâu? Tại sao theo nhân vật “Điều đó làm tôi thấy tự hào”?

+ Có bao nhiêu cuộc hỏi – đáp giữa các nhân vật với nhau trong đoạn này?

Sản phẩm dự kiến:

Sự gắn bó của những thành viên gia đình nhân vật “tôi” với cây cau.

- Những cây cau có thể khơi gợi ở mỗi người trong gia đình của nhân vật “tôi” “một cách nghĩ”, “một cách sáng tạo, cách sống và làm việc:

+ Về phía cây cau: hình dáng, cốt cách, sức sống của cây cau gợi nhắc sự ngay thẳng, vươn cao, cứng cỏi, hoà hợp đón nắng, đón gió, đón chim muông, ...

+ Về phía các nhân vật trong gia đinh tôi: mỗi người một thế hệ, một kiểu trải nghiệm, một kỉ niệm, tình cảm riêng khi nhìn ngắm cây cau,...

=> Đó là những đặc điểm riêng biệt có thể khơi gợi ở mỗi người trong gia đình của nhân vật “tôi” “một cách nghĩ”, “một cách sáng tạo, cách sống và làm việc,..”.

Hoạt động 3: Tìm hiểu cảm xúc của tác giả với bức tranh thu

- GV yêu cầu HS tiếp tục theo dõi đoạn cuối văn bản và trả lời:

+ Trong đoạn văn cuối, từ câu “Một ngày bình an, tôi ngước lên hàng cau và hỏi: “Ở trên đó cau có gì vui?”, đến hết văn bản, nhân vật xưng “tôi” trò chuyện với hàng cau hay trò chuyện với chính mình? Vì sao em kết luận như vậy?

Sản phẩm dự kiến:

Bài học rút ra từ cây cau của nhân vật “tôi”

- Nhân vật tôi trò chuyện có thể:

+ Với hàng cau.

+ Với chính mình. 

+ Trò chuyện với cau cũng là trò chuyện với chính mình.

=> Nhân vật hòa hợp cùng thiên nhiên, lắng nghe và cảm nhận được sức sống từ thiên nhiên.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Vì sao cây cau trở nên thân thuộc với gia đình nhân vật “tôi”?

A. Vì ngày nào cau cũng hiện diện trước nhà

B. Là thực thể trong đời sống và trong nhiều sinh hoạt văn hóa

C. Cả A và B đúng

D. Cả A và B sai

Câu 2. Bài học triết lí của ông khi nhìn lên cây cau là gì?

A. Niềm tin về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc

B. Bài học làm người ngay thẳng

C. Ước muốn một cuộc sống công bằng

D. Tất cả đáp án trên

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hãy viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về việc trò chuyện với thiên nhiên cũng giúp mỗi chúng ta tự hoàn thiện bản thân.

Câu 2: Theo tác giả, ai chính là người đã gieo vào lòng bố nhân vật “tôi” và các chú, rồi lại gieo vào nhân vật “tôi” tình yêu quê nhà, yêu những ngõ cau mộc mạc, những sân phơi có bóng cau nghiêm trang?