Biết được đặc trưng của điện trở đối với vật dẫn, giải thích được lí do vật dẫn kim loại có điện trở và viết được công thức tính điện trở, ảnh hưởng của nhiệt độ đến điện trở.
Hiểu và phát biểu chính xác định luật Ohm, vận dụng tính các đại lượng liên quan.
Phân biệt được điện trở và điện trở suất. Hiểu và áp dụng được công thức tính điện trở suất phụ thuộc nhiệt độ gần đúng theo hàm bậc nhất: ρ = ρ₀[1 + α(t – t₀)].
Làm được các bài tập đơn giản liên quan đến các kiến thức được học trong bài.

Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự học: Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ được đặt ra cho các nhóm; tự điều chỉnh thái độ, hành vi của bản thân, bình tĩnh và có cách cư xử đúng khi giao tiếp trong quá trình làm việc nhóm.
Năng lực giao tiếp hợp tác: Chủ động trong giao tiếp khi làm việc nhóm; biết khiêm tốn tiếp thu sự góp ý và nhiệt tình chia sẻ, hỗ trợ các thành viên trong nhóm.
Năng lực giải quyết vấn đề: Thảo luận và vận dụng được định luật Ohm vào giải bài toán thực tế.

Năng lực vật lí:

Định nghĩa được điện trở, đơn vị đo điện trở.
Nêu được các nguyên nhân chính gây ra điện trở.
Vẽ phác và thảo luận được về đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại ở nhiệt độ xác định.
Phát biểu được định luật Ohm cho vật dẫn kim loại.
Mô tả được sơ lược ảnh hưởng của nhiệt độ lên điện trở của đèn sợi đốt, điện trở nhiệt (thermistor).

Phẩm chất

Chăm chỉ: Tích cực tìm tòi, sáng tạo trong học tập, có ý thức vượt qua khó khăn để đạt kết quả tốt trong học tập.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
Đối với giáo viên:

SGK, SGV, Giáo án.
Hình vẽ trong SGK: hình ảnh một đoạn dây dẫn kim loại, hình ảnh đường đặc trưng vôn – ampe của một đoạn dây kim loại ở 20⁰C, hình ảnh sự phụ thuộc của điện trở của một đèn sợi đốt vào nhiệt độ,…
Máy chiếu, máy tính (nếu có).

Đối với học sinh:

HS cả lớp: Hình vẽ và đồ thị liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Thông qua ví dụ thực tế về 2 người bị điện giật khác nhau, GV dẫn dắt HS vào vấn đề cần tìm hiểu của bài học.
Nội dung: GV hướng dẫn HS quan sát hình ảnh và thảo luận về các câu hỏi liên quan tới dòng điện chạy qua người khác nhau với những người khác nhau.
Sản phẩm học tập: HS trả lời được những câu hỏi mà GV đưa ra để thảo luận về nội dung liên quan đến điện trở.
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Khi vô tình chạm vào đoạn dây điện bị hở lớp vỏ cách điện, một thợ sửa chữa bị điện giật nhẹ vì có một dòng điện cỡ 10 mA chạy qua người. Nhưng một người khác cũng chạm vào đoạn dây trên có thể nguy hiểm đến tính mạnh do có dòng điện 90 mA chạy qua người. Điều gì tạo nên sự khác biệt này?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát chú ý lắng nghe và đưa ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV tiếp nhận câu trả lời dẫn dắt HS vào bài: Để trả lời câu hỏi này chúng ta vào bài học ngày hôm nay: Bài 17: Điện trở. Định luật Ohm.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm điện trở

Mục tiêu: HS định nghĩa được điện trở và đơn vị đo điện trở.
Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận các nội dung trong SGK, thảo luận để nêu được định nghĩa điện trở.
Sản phẩm học tập: HS thảo luận và trả lời được các câu hỏi mà GV đưa ra để nêu được khái niệm điện trở.
Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, nghiên cứu SGK và trả lời nội dung Thảo luận 1 (SGK – tr103)

Nêu nguyên nhân chính gây ra điện trở của vật dẫn.

- GV yêu cầu HS nêu định nghĩa, biểu thức và đơn vị của điện trở.

- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về nội dung khái niệm điện trở.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS theo dõi hướng dẫn của GV, thảo luận trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, tổng kết và chuyển sang nội dung mới.

I. ĐIỆN TRỞ

1. Khái niệm điện trở

*Trả lời Thảo luận 1 (SGK – tr103)\

Sự va đập của các electron với các ion dương nằm tại các nút mạng trong quá trình di chuyển dưới tác dụng của điện trường ngoài là nguyên nhân gây ra điện trở.

*Kết luận

- Điện trở của một vật dẫn là đại lượng đặc trưng cho khả năng cản trở dòng điện của vật dẫn. Khi hiệu điện thế đặt vào hai đầu vật dẫn có giá trị U, dòng điện chạy trong mạch có cường độ I thì điện trở được xác định theo công thức:

Trong hệ SI, điện trở có đơn vị là ôm (Ω).

Hoạt động 2. Tìm hiểu điện trở của một đoạn dây kim loại

Mục tiêu: HS nêu được biểu thức tính điện trở của một đoạn dây kim loại.
Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận các nội dung trong SGK, thảo luận để nêu được điện trở của một đoạn dây kim loại.
Sản phẩm học tập: HS thảo luận và trả lời được các câu hỏi mà GV đưa ra để nêu được công thức tính điện trở của một đoạn dây kim loại.
Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh một đoạn dây dẫn kim loại (hình 17.1) cho HS quan sát.

- GV đặt vấn đề: Ở một nhiệt độ xác định, điện trở của một đoạn dây kim loại phụ thuộc vào hình dạng, kích thước và bản chất vật liệu của nó.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu và nêu công thức tính điện trở của đoạn dây dẫn kim loại.

- GV chiếu bảng giá trị điện trở suất của một số kim loại ở 20⁰C (bảng 17.1) cho HS quan sát.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và trả lời nội dung Thảo luận 2 (SGK – tr104)

Tìm hiểu và giải thích vì sao người ta sử dụng đồng để làm dây dẫn điện.

- Sau khi HS trả lời, GV tổng kết về nội dung điện trở của một đoạn dây kim loại.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS theo dõi hướng dẫn của GV, thảo luận trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, tổng kết và chuyển sang nội dung mới.

I. ĐIỆN TRỞ

2. Điện trở của một đoạn dây kim loại

- Điện trở của một đoạn dây kim loại hình trụ chiều dài l, diện tích tiết diện S được xác định theo công thức:

Trong đó ρ là hệ số tỉ lệ, phụ thuộc vào bản chất vật liệu làm dây dẫn, gọi là điện trở suất.

*Trả lời Thảo luận 2 (SGK – tr104)

Người ta chọn đồng để làm dây điện vì:

- Đồng được coi là chất dẫn điện lí tưởng. Đồng dẫn điện tốt hơn vàng và chỉ đứng sau bạc một chút.

- Độ dẻo rất cao, rất dễ uốn, dát mỏng,… Điều này giúp dây dẫn làm bằng đồng dễ luồn qua ngóc ngách mà không ảnh hưởng đến sự dẫn điện của dây.

- Khả năng chịu nhiệt cao, điều này hạn chế và giảm thiểu đáng kể các vụ hỏa hoạn do điện.

- Giá thành rẻ so với bạc.

Hoạt động 3. Tìm hiểu định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở

Mục tiêu: HS phát biểu được định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở.
Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận các nội dung trong SGK, thảo luận để nêu được định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở.
Sản phẩm học tập: HS thảo luận và trả lời được các câu hỏi mà GV đưa ra để nêu được định Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở.
Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh nhà vật lí người Đức Georg Simon Ohm cho HS quan sát và giới thiệu: Georg Simon Ohm là người đã phát biểu định luật mô tả liên hệ giữa cường độ dòng điện chạy qua một điện trở và hiệu điện thế giữa hai đầu của nó mang tên định luật Ohm.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, nghiên cứu SGK và phát biểu định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở.

- GV yêu cầu HS hoàn thành nội dung Thảo luận 3 (SGK – tr105)

Các công thức (17.1) và (17.3) có tương đương nhau không? Giải thích.

- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về nội dung định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở.

- Để củng cố kiến thức vừa học, GV yêu cầu HS làm việc cá nhân và hoàn thành nội dung Luyện tập (SGK – tr105)

Đặt hiệu điện thế U = 1,5 V vào hai đầu một sợi dây dẫn bằng đồng có điện trở R = 0,6 Ω. Tính cường độ dòng điện chạy qua sợi dây đồng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS theo dõi hướng dẫn của GV, thảo luận và phát biểu định luật Ohm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, tổng kết và chuyển sang nội dung mới.

II. ĐỊNH LUẬT OHM

1. Định luật Ohm đối với đoạn mạch chỉ chứa điện trở

- Cường độ dòng điện I chạy qua một điện trở R tỉ lệ thuận với hiệu điện thế U đặt vào hai đầu điện trở:

Khi đó, U = Ỉ còn được gọi là độ giảm thế trên R.

*Trả lời Thảo luận 3 (SGK – tr105)

- Về mặt toán học thì hai công thức tương đương nhau.

- Biểu thức R dùng để tính điện trở của một vật bất kì và đồ thị I theo U không nhất thiết phải là đường thẳng.

- Biểu thức mô tả mối quan hệ giữa hiệu điện thế giữa hai đầu một điện trở R và cường độ dòng điện chạy qua điện trở đó; hiệu điện thế càng lớn thì điện trường trong điện trở càng lớn và cường độ dòng điện càng mạnh.

*Trả lời Luyện tập (SGK – tr105)

Cường độ dòng điện chạy qua sợi dây đồng:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II