Nội dung chính KHTN 9 kết nối Bài 37: Các quy luật di truyền của Mendel

BÀI 37: CÁC QUY LUẬT DI TRUYỀN CỦA MENDEL

I. Quy luật phân li

1. Thí nghiệm

- P thuần chủng, F₁ đồng tính, tính trạng thu được ở F₁ là tính trạng trội. 

- F₂ phân tính với tỉ lệ 3 trội : 1 lặn.

2. Giải thích thí nghiệm

- Cặp nhân tố di truyền (cặp allele) tồn tại trong nhân tế bào một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau. 

- Cơ thể F₁ chứa một cặp allele quy định (một của bố, một của mẹ), khi giảm phân hình thành giao tử có sự phân li đồng đều của các allele về hai cực của tế bào nên đã hình thành được hai loại giao tử.

- Sự tổ hợp ngẫu nhiên, tự do của các giao tử khi thụ tinh hình thành được bốn tổ hợp giao tử với tỉ lệ kiểu hình 3 trội : 1 lặn.

→ Nội dung quy luật phân li: Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định. Khi giảm phân hình thành giao tử, các allele trong cặp phân li đồng đều về các giao tử nên mỗi giao tử chỉ chứa một allele của cặp.

3. Lai phân tích

- Thí nghiệm phép lai phân tích của Mendel:

TH 1: Nếu kết quả F_a đồng tính thì cây hoa tím có kiểu gene AA

P:                 AA      ×      aa

G_p:              Ⓐ  Ⓐ         ⓐ  ⓐ

F_a:                       100% Aa

TH 2: Nếu kết quả F_a phân tính theo tỉ lệ 1 : 1 thì cây hoa tím có kiểu gene Aa

P:                 Aa      ×      aa

G_p:             Ⓐ  ⓐ         ⓐ  ⓐ

F_a:                 1Aa     :   1aa

→ Phép lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội chưa biết kiểu gene với cơ thể mang tính trạng lặn.

- Vai trò của phép lai phân tích: Xác định kiểu gene của cơ thể cần kiểm tra.

II. Quy luật phân li độc lập

1. Thí nghiệm

- Tỉ lệ kiểu hình chung ở F₂ của cả hai tính trạng:

9 vàng, trơn : 3 vàng, nhăn : 3 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn.

- Tỉ lệ kiểu hình riêng của từng tính trạng ở F₂:

+ Tính trạng màu hạt: 3 vàng : 1 xanh.

+ Tính trạng dạng hạt: 3 trơn : 1 nhăn.

→ Sự di truyền của mỗi tính trạng tuân theo quy luật phân li, di truyền độc lập, không phụ thuộc vào nhau.

2. Giải thích thí nghiệm

- Mỗi tính trạng do một cặp allele quy định trong quá trình hình thành giao tử, cặp allele này phân li độc lập với cặp allele khác, nên đã hình thành các giao tử có tỉ lệ bằng nhau.

- Sự tổ hợp tự do, ngẫu nhiên của các loại giao tử đực và cái khi thụ tinh, thu được tỉ lệ kiểu hình là 9 : 3 : 3 : 1.

→ Nội dung quy luật phân li độc lập: Các cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định các tính trạng khác nhau. Trong quá trình hình thành giao tử, cặp allele này phân li độc lập với cặp allele khác.