Nội dung chính Ngữ văn 9 kết nối Bài 2: Nỗi sầu oán của người cung nữ (trích Cung oán ngâm khúc, Nguyễn Gia Thiều)

THỰC HÀNH ĐỌC: NỖI SẦU OÁN CỦA NGƯỜI CUNG NỮ

1. Những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát được thể hiện trong đoạn trích

1.1 Cấu trúc

Thơ được viết theo thể thơ song thất lục bát, mỗi khổ gồm 4 câu, xen kẽ nhau giữa hai câu thất ngôn và hai câu lục bát.

1.2.Vần điệu

Thơ sử dụng vần lưng, gieo vần theo luật bằng trắc.

1.3.Ngôn ngữ

Ngôn ngữ thơ trang trọng, thanh tao, giàu hình ảnh.Sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả tâm trạng buồn sầu, cô đơn của người cung nữ. 

d.Nhịp điệu:

Nhịp thơ chậm rãi, du dương, thể hiện tâm trạng buồn bã, u uất của người cung nữ.

2. Nội dung của đoạn trích

- Đoạn 1 (bốn khổ thơ đầu): Cuộc sống “tồi tàn” của cung nữ đối lập với cảnh xa hoa tráng lệ ở nơi cung cấm.

+ Không gian nơi cung cấm, thời gian ban đêm phù hợp với việc đặc tả tâm trạng của cung nữ đang cô đơn, sầu tủi và oán hờn.

+ Không gian cụ thể được nhắc tới ở đây là “lầu đãi nguyệt", “gác thừa lương", "phòng tiêu", … nơi cung nữ đứng ngồi không yên, bồn chồn ra vào trông ngóng.

+ Mong ngày, mong đêm, hi vọng rồi lại thất vọng. Những chuỗi ngày nặng nề đó khiến cung nữ mỏi mòn, đau khổ.

- Đoạn 2 (năm khổ thơ cuối): Cung nữ thất vọng nặng nề trong cảnh ngày ngóng đêm trông.

+ Bị bỏ rơi, người cung nữ hết ngày lại đêm đứng tủi ngồi sầu, khắc khoải ngóng trông trong vô vọng.

+ Trong tình cảnh ấy, người cung nữ ý thức rất rõ về thân phận mình và kẻ đã gây ra nỗi đau khổ cho đời mình: một con người đã bị giết chết không phải bằng gươm sắc mà bằng cách kéo dài cuộc sống đày ải trong cảnh chăn đơn gối chiếc, cửa mốc sân rêu.

3. Một số nét đặc sắc về nghệ thuật được thể hiện trong đoạn trích

- Ngôn ngữ giàu nhạc tính.

- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc.

- Thể thơ song thất lục bát uyển chuyển, nhịp nhàng, mềm mại.