BÀI 18. SÔNG. NƯỚC NGẦM VÀ BĂNG HÀ

(19 câu)

1. Nhận biết (9 câu)

Câu 1: Sông là gì?

Trả lời:

Sông là các dòng chảy tự nhiên, chảy theo những lòng dẫn ổn định do chính dòng chảy này tạo ra.

Câu 2: Hệ thống sông bao gồm những bộ phận nào?

Trả lời:

Hệ thống sông được tạo bởi sông chính, các phụ lưu và chi lưu.

Câu 3: Lưu vực sông là gì?

Trả lời:

Vùng đất cung cấp các loại nước cho một con sông được gọi là lưu vực sông.

Câu 4: Chế độ nước sông là gì?

Trả lời:

Một hệ thống sông gồm sông chính, phụ lưu là sông đổ nước vào sông chính và chi lưu là các sông thoát nước cho sông chính.

Câu 5: Nước ngầm là gì?

Trả lời:

Nước ngầm là một phần nước mưa hay tuyết tan được ngắm xuống đất và xuống sâu qua các tầng đá, được giữ lại trong các lỗ hổng của đất, các lỗ hồng và khe nứt của đá.

Câu 6: Băng hà là gì?

Trả lời:

Băng hà là những khối băng khổng lồ, dịch chuyển chậm trên đất liền, đặc biệt là trên sườn núi, thường cuốn theo các tảng đá lớn và làm thay đổi địa hình

Câu 7: Băng hà chiếm bao nhiêu phần trăm lượng nước ngọt trên thế giới?

Trả lời:

Băng hà giữ khoảng 70% lượng nước ngọt trên thế giới.

Câu 8: Nêu các nguồn cung cấp nước sông?

Trả lời:

Nước sông được cung cấp bởi các nguồn là nước mưa, nước ngầm, hồ và băng, tuyết tan.

Câu 9: Nguồn dòng sông là gì?

Trả lời:

Nơi dòng chảy bắt đầu được gọi là nguồn của dòng sông.

2. Thông hiểu (5 câu)

Câu 1: Nêu vai trò của nước sông, hồ đối với đời sống và sản xuất?

Trả lời:

Việc sử dụng tổng hợp nước sông, hồ góp phần khai thác tốt nhất các giá trị của sông, hồ; đồng thời góp phần bảo vệ môi trường nước và phát triển bền vững. Sông, hồ có một số giá trị to lớn sau:

– Sông, hồ trước hết là nguồn nước cung cấp cho các nhu cầu sản xuất và sinh hoạt.

– Sông, hồ còn là nơi sinh sống của nhiều loài động vật, thực vật thuỷ sinh. Vì thế, nhiều sông, hồ thu hút dân cư làm nghề đánh bắt cá và nuôi thuỷ sản.

– Các sông, hồ còn là đường giao thông thuỷ quan trọng.

– Các cảnh quan mặt nước, ven sông, hồ có không khí trong lành còn tạo nên giá trị du lịch nghỉ dưỡng.

– Các sông vùng núi có giá trị lớn về thuỷ điện.

Câu 2: Nêu vai trò của nước ngầm đối với đời sống và sản xuất?

Trả lời:

Nước ngầm được sử dụng nhiều trong đời sống và sản xuất. Những nguồn nước khoảng ngầm, còn được khai thác để làm nước khoáng đóng chai hay để tắm chữa bệnh tại các khu du lịch nghỉ dưỡng. Đặc biệt ở các vùng khô hạn, con người khai thác nước ngầm thành nguồn nước tưới, biến các hoang mạc thành những vùng nông nghiệp trù phú.

Câu 3: Phân biệt các yếu tố của một lưu vực hệ thống sông?

Trả lời:

- Lưu vực sông: Vùng đất đai cung cấp nước cho một con sông.

- Nguồn sông: Nơi một dòng sông bắt đầu.

- Cửa sông: Nơi con sông kết thúc (thường ở biển hoặc hồ).

- Phụ lưu: Một dòng sông nhỏ hơn chảy vào một sông lớn hơn.

- Đường chia nước: Ranh giới giữa hai lưu vực sông.

Câu 4: Lưu vực sông và hệ thống sông có điểm gì khác nhau?

Trả lời:

- Lưu vực sông là vùng đất cung cấp nước cho một con sông.

- Hệ thống sông gồm sông chính cùng với các phụ lưu, chi lưu.

Câu 5: Chứng minh rằng cần phải sử dụng tổng hợp nước sông, hồ?

Trả lời:

Phải sử dụng tổng hợp nước sông, hồ vì nó góp phần khai thác tốt nhất các giá trị của sông, hồ, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường nước và phát triển bền vững.

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Mùa lũ có mối quan hệ như thế nào với nguồn cung cấp nước sông?

Trả lời:

Trong một năm, mực nước sông thường thay đồi theo mùa. Vào mùa lũ mực nước trong lòng sông dâng cao, vào mùa cạn mực nước trong lòng sông hạ thấp. Với những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu từ mưa thì mùa lũ trùng với mùa mưa, mùa cạn trùng với mùa khô. Với những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu là tuyết tan thì mùa lũ trùng với mùa xuân, còn những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu từ băng tan thì mùa lũ vào đầu mùa hạ.

Những sông có nhiều nguồn cung cấp nước khác nhau thì mùa lũ phức tạp hơn. Sông ngòi đem lại nhiều lợi ích cho con người, tuy nhiên cũng gây ra lụt lội ảnh hưởng đến sản xuất, gây thiệt hại về người và tài sản.

Câu 2: Nêu một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nguồn nước ngầm?

Trả lời:

Một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nước ngầm:

• Có biện pháp xử lí nghiêm các hành vi thải chất thải mà chưa qua xử lí từ các khu công nghiệp, các cơ sở sản xuất, các bãi chôn lấp, nước thải của các khu dân cư tập trung ra các dòng sông, dòng kênh
• Hạn chế sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất trong sản xuất nông nghiệp vì các hóa chất này sẽ ngấm vào đất, nước và tầng nước ngầm dẫn đến ô nhiễm nặng ở tầng nước gần bề mặt.
• Tiết kiệm nguồn nước ngọt
• Trồng nhiều cây xanh
• Không vứt rác bừa bãi

Câu 3: Quan sát hình dưới đây và mô tả tầng nước ngầm?

Trả lời:

Một phần nước mưa hay tuyết tan được ngắm xuống đất và xuống sâu qua các tầng đá, được giữ lại trong các lỗ hổng của đất, các lỗ hồng và khe nứt của đá, gọi là nước ngầm. Đến một độ sâu nhất định, nước ngầm được chứa đầy trong các lỗ hồng và khe nứt đó. Tầng này gọi là tầng chứa nước. Bên dưới của tầng chứa nước là đất sét hoặc các vật liệu mịn không có khả năng thấm nước, gọi là tầng không thấm nước.

4. Vận dụng cao (2 câu)

Câu 1: Cần sử dụng tiết kiệm và tránh làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Cần sử dụng tiết kiệm và tránh làm ô nhiễm nước ngầm vì nước ngầm có vai trò rất quan trọng. Nước ngầm được sử dụng nhiều trong đời sống và sản xuất. Đặc biệt ở các vùng khô hạn, nước ngầm trở thành nguồn tưới, biến càng hoang mạc thành những vùng nông nghiệp trù phú.

Câu 2: Cần sử dụng hợp lí, tiết kiệm và bảo vệ chất lượng nước sông, hồ. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Cần sử dụng tiết kiệm và bảo vệ chất lượng nước sông, hồ bởi nó có giá trị rất lớn đối với con người. Sông, hồ là nơi cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất; là nơi sinh sống của nhiều loại động vật, thực vật và là một trong những hệ thống đường giao thông, có giá trị về du lịch nghỉ dưỡng hay cả thủy điện... Nếu chúng ta không biết tiết kiệm và làm ô nhiễm nguồn nước sông, hồ thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống.