BÀI 7: CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI VÀ CÁC HỆ QUẢ ĐỊA LÍ

(20 câu)

1. Nhận biết (6 câu)

Câu 1: Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết hình dạng quỹ đạo chuyển động của Trái Đất?

Trả lời:

Quỹ đạo của Trái Đất chuyển động theo hình elip.

Câu 2: Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết hướng chuyển động của Trái Đất?

Trả lời:

Quỹ đạo Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo hướng từ Tây sang Đông.

Câu 3: Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết thời gian chuyển động hết một vòng của Trái Đất?

Trả lời:

Thời gian chuyển động hết một vòng quanh Mặt Trời là 365 ngày và 6 giờ.

Câu 4: Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết góc nghiêng và hướng của trục trong quá trình chuyển động của Trái Đất?

Trả lời:

Góc nghiêng và hướng nghiêng trong quá trình chuyển động: Trong khi chuyển động trên quỹ đạo, Trái Đất lúc nào cũng giữ nguyên độ nghiêng và hướng nghiêng của trục không đổi → chuyển động tịnh tiến.

Câu 5: Mô tả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời?

Trả lời:

Các hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời: mùa trên Trái Đất và hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa.

Câu 6: Nêu đặc điểm của trục Trái Đất trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời?

Trả lời:

Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất có các đặc điểm:

– Nghiêng một góc không đổi là 66°33' so với mặt phăng quỹ đạo.

– Hướng nghiêng của trục không đổi trong suốt quá trình chuyên động.

2. Thông hiểu (5 câu)

Câu 1: Trình bày hệ quả mùa trên Trái Đất?

Trả lời:

Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng dẫn đến bán cầu Bắc và bán cầu Nam luân phiên ngà về phía Mặt Trời,

Bản cầu nào ngả về phía Mặt Trời sẽ có góc chiếu của tia sáng mặt trời lớn, nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt, khi ấy là mùa nóng của bán cầu đó. Cùng lúc, bán cầu không ngã về phía Mặt Trời có góc chiếu của tia sáng mặt trời nhỏ, nhận được It ánh sáng và nhiệt, khi ấy là mùa lạnh của bán cầu đó.

Câu 2: Trình bày hiện tượng ngày – đêm dài ngắn theo mùa?

Trả lời:

Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, do trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng nên độ dài thời gian ban ngày và thời gian ban đêm có sự thay đổi theo mùa và theo vĩ độ.

Câu 3: So sánh sự khác nhau giữa bán cầu Bắc và bán cầu Nam ở ngày 22/6 và ngày 22/12?

Trả lời:

Câu 4: Quan sát hình dưới đây và cho biết nhiệt độ và ánh sáng ngày 23/9 trên bề mặt Trái Đất được phân phối như thế nào?

Trả lời:

Ngày 23/9 nhiệt độ và ánh sáng trên bề Mặt Trái Đất phân phối đều ở cả hai nửa cầu.

Câu 5: Quan sát hình dưới đây và cho biết nhiệt độ và ánh sáng ngày 22/12 trên bề mặt Trái Đất được phân phối như thế nào?

Trả lời:

Ngày 22/12, Mặt Trời chiếu thẳng góc vào giữa trưa ở vĩ tuyến 23°27'B trên Trái Đất.

3. Vận dụng (5 câu)

Câu 1: Ngày 22/6 ở nửa cầu Bắc là mùa nóng, nửa cầu Nam là mùa lạnh. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Vào ngày 22 tháng 6, nửa cầu Bắc là mùa nóng, nửa cầu Nam là mùa lạnh. Vì lúc đó nửa cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt, còn nửa cầu Nam thì ngược lại (nhận được ít ánh sáng và nhiệt).

Câu 2: Ngày 22/12 ở nửa cầu Nam là mùa nóng, nửa cầu Bắc là mùa lạnh. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Vào ngày 22 tháng 12 nữa cầu Bắc là mùa lạnh, nửa cầu Nam là mùa nóng. Vì lúc đó nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời, nhận được ít ánh sáng và nhiệt, còn nửa cầu Nam thì ngược lại (nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt).

Câu 3: Tại sao thời gian mùa ở hai nửa cầu lại có sự khác nhau?

Trả lời:

- Khi chuyển động trên quỹ đạo trục Trái Đất bao giờ cũng có độ nghiêng không đổi nên lúc nửa cầu bắc, lúc nửa cầu nam ngả về phía Mặt Trời sinh ra các mùa:

+ Nửa cầu hướng về phía Mặt Trời nhận được nhiều ánh sáng là mùa nóng.

+ Nửa cầu chếch xa mặt trời nhận được ít ánh sáng là mùa lạnh.

- Các mùa đối lập nhau ở 2 nửa cầu trong một năm.

- Một năm có 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.

Câu 5: Chứng minh rằng càng xa xích đạo, vào mùa nóng, ngày dài đêm ngắn, còn vào mùa lạnh, ngày ngắn đêm dài.

Trả lời:

Do trục Trái Đất nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo trong khi chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt trời, nên vòng phân chia sáng – tối thường xuyên thay đổi, tạo nên hiện tượng ngày đêm dài, ngắn khác nhau. Càng xa xích đạo thì thời gian ngày và đêm càng chênh lệch.

Vào mùa hạ, càng đi về phía cực ngày càng dài ra và đêm ngăn lại. Mùa đông ngược lại, càng đi về phía cực thì độ chênh lệch ngày đêm càng lớn.

4. Vận dụng cao (4 câu)

Câu 1: Vào dịp tết dương lịch năm nay, gia đình bạn Nam đi du lịch ở Ô – xtrây – li – a. Bố Nam dặn chuẩn bị nhiều quần áo mát mẻ. Tại sao bố Nam lại dặn như vậy?

Trả lời:

Bố Nam dặn chuẩn bị nhiều quần áo mát mẻ do vào dịp tết dương lịch ở Việt Nam ỏ bán cầu Bắc là mùa đông nhưng Ô – xtrây – li – a ở bán cầu Nam nên hiện đang là mùa hè. Vì vậy, Nam cần mang quần áo mát mẻ để có thể thích ứng với điều kiện thời tiết ở nơi đó.

Câu 2. Chứng minh rằng Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai thời kì nóng và lạnh luân phiên nhau ở hai nửa cầu trong năm?

Trả lời:

Do khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng, nên Trái Đất khi thì ngà nửa cầu Bắc, khi thì ngả nửa cầu Nam về phía Mặt Trời. Nửa cầu nào ngả về phía Mặt Trời, thì có góc chiếu lớn, nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt, lúc ấy là mùa nóng của nửa cầu đó. Nửa cầu nào không ngả về phía Mặt Trời, thì có góc chiếu nhỏ, nhận được ít ánh sáng và nhiệt. Lúc ấy là mùa lạnh của nửa cầu đó. Trong năm, mùa nóng và mùa lạnh của mỗi nửa cầu cứ luân phiên nhau như vậy.

Câu 3. Những nơi ở gần xích đạo, khí hậu quanh năm nóng đều, các mùa không rõ rệt. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Những nơi ở gần xích đạo, khi nửa cầu Bắc hay nửa cầu Nam ngà về phía Mặt Trời, lượng ánh sáng và nhiệt nhận được trong hai thời kì đó chênh nhau không nhiều lắm, nên khí hậu quanh năm nóng đều, các mùa không rõ rệt.

Câu 4. Tia sáng mặt trời lúc giữa trưa trong các ngày 21/3, 22/6, 23/9, 22/12 chiếu thẳng góc vào các vĩ tuyến nào trên Trái Đất?

Trả lời:

- Ngày 21/3, 22/6 mặt trời buổi trưa chiếu thẳng góc với vĩ tuyến 23027′B vì lúc đó bán cầu Bắc ngả về phía Mặt trời.

- Ngày 23/9, 22/12 mặt trời buổi trưa chiếu thẳng góc với vĩ tuyến 23027′B vì lúc đó bán cầu Nam ngả về phía Mặt trời.