BÀI 8. XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG NGOÀI THỰC TẾ

(12 câu)

1. Nhận biết  (2 câu)

Câu 1: Trình bày cấu tạo của la bàn?

Trả lời:

Một la bàn có những bản phần cơ bản như:

-  Kim nam châm làm bằng kim loại có từ tính, thường có dạng hình thoi. Đầu kim bắc và đầu kim nam có màu khác nhau để phân biệt, đầu kim bắc thường có màu đậm hơn.

- Vòng chia độ. Trên vòng chia độ có ghi bốn hướng chính và số độ từ 0⁰ đến 360⁰. Hưởng bắc 0⁰ (360⁰), hưởng nam 180⁰, hướng đông 90⁰, hướng tây 270⁰.

Câu 2: Làm thế nào để sử dụng la bàn đúng cách?

Trả lời:

Khi sử dụng la bàn cần chú ý đặt la bàn thắng bằng trên mặt phẳng, tránh xa các vật bằng kim loại có thể ảnh hưởng tới kim nam châm. Mở chốt hãm cho kim chuyền động, đến khi kim đứng yên, ta đã xác định được hướng bắc – nam, từ đó xác định các hướng khác. Dựa vào số độ trên mặt la bàn, người ta có thể biết được độ lệch hưởng của các đối tượng địa lí so với hướng bắc.

2. Thông hiểu (5 câu)

Câu 1:  Nêu cách xác định phương hướng dựa vào quan sát hiện tượng tự nhiên?

Trả lời:

Dựa vào hướng Mặt Trời mọc và lặn có thể xác định được phương hưởng một cách tương đối chính xác. Mặt Trời mọc ở hướng động và lặn ở hướng tây, từ đó xác định được các hướng khác.

Câu 2: Làm thế nào để xách định phương hướng bằng quan sát Mặt Trời mọc và Mặt Trời lặn?

Trả lời:

Khi xác định phương hướng ngoài thực địa, trước hết ta cần xác định hướng Mặt Trời mọc (vào buổi sáng, ở hướng đông) hoặc hướng Mặt Trời lặn (vào buổi chiều, ở hướng tây). Từ đó xác định được hướng bắc và hướng nam. Sau khi xác định được bốn hướng chính, ta sẽ xác định được các hướng phụ.

Khi đã xác định được phương hướng, ta cần tìm một địa vật dễ phân biệt (một đỉnh núi, một cây cao, một tháp cao,...) để làm mốc định hướng di chuyển.

Câu 3: Mặt Trời mọc ở hướng nào, lặn ở hướng nào?

Trả lời:

Mặt Trời mọc ở hướng Đông, lặn ở hướng Tây.

Câu 4: Nêu cách xác định phương hướng bằng la bàn cầm tay?

Trả lời:

Nếu dùng la bàn cầm tay, cần đợi khi kim la bàn ngừng dao động rồi mới xác định hướng bắc (đầu kim có màu đỏ, hoặc xanh,... hoặc có hình dáng đặc biệt để phân biệt là đầu chỉ hướng bắc). Hướng ngắm của la bàn (đối với loại la bàn có đầu ngắm) hoặc kẻ một đường tưởng tượng từ tâm la bàn đến một điểm chuẩn (vật chuẩn) cho hướng chính xác từ chỗ ta đặt la bàn đến vật chuẩn so với hướng bắc.

Câu 5: Nêu cách xác định phương hướng bằng la bàn trong điện thoại thông minh?

Trả lời:

Dùng la bàn trong điện thoại thông minh rất tiện lợi và chính xác. Khi mới bật la bàn lên, cần xoay chiếc điện thoại một vòng (hoặc theo hình số 8) để la bàn chỉ chính xác phương hướng.

3. Vận dụng (2 câu)

Câu 1: Nêu một số cách xác định phương hướng ngoài thực tế bằng các hiện tượng tự nhiên?

Trả lời:

Một số cách xác định phương hướng ngoài thực tế bằng các hiện tượng tự nhiên:

- Quan sát tán cây: tán cây hướng nhiều hơn về phía có nhiều ánh nắng mặt trời

- Quan sát hướng gió chủ yếu (hướng gió thịnh hành): ở nước ta về mùa đông có các đợt gió mùa đông bắc, còn về mùa hạ có gió mùa tây nam.

Câu 2: Quan sát hình dưới đây và xác định phương hướng khi quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng?

Trả lời:

Khi Mặt Trời lên cao trên bầu trời có thể xác định phương hướng theo bóng nắng. Lấy một cây sào, dài khoảng 2 m. Cắm sào xuống đất cho đứng thẳng giữa bãi trống. Giả sử, ta quan sát bóng của đầu cây sào vào khoảng 9 giờ sáng. Lấy một vật nhỏ, chẳng hạn một hòn sỏi đánh dấu vị trí của bóng nắng ấy (vị trí A). Khoảng 15 phút sau, Mặt Trời dịch về phía tây, bóng nắng dịch về phía đông. Lấy một hòn sỏi thứ hai đánh dấu vị trí của bóng nắng đầu cây sào (vị trí).

Đứng đặt hai gót chân ở vị trí của hai hòn sỏi. Hòn sỏi thứ nhất ở gót chân trái. Hòn sỏi thứ hai ở gót chân phải. Mắt nhìn về phía trước. Đó là hướng bắc.

4. Vận dụng cao (3 câu)

Câu 1: Bạn Nam cùng gia đình đi du lịch ở Quảng Ninh. Gia đình bạn Nam nên đi về hướng nào để đến được địa điểm du lịch biết rằng điểm xuất phát ở thành phố Hà Nội?

Trả lời:

Đi từ Hà Nội về Quảng Ninh, gia đình bạn Nam phải đi về hướng Đông.

Câu 2: Vào đêm tối ở bán cầu Bắc, làm thế nào để xác định được hướng bắc?

Trả lời:

Để xác định được hướng bắc vào đêm tối ở bán cầu Bắc, ta cần tìm sao Bắc Cực trên bầu trời, dựa vào các chòm sao Đại Hùng, Thiên Hậu,…

Câu 3: Chứng minh rằng các nhà hàng hải thường sử dụng la bàn khi ra khơi?

Trả lời:

Các nhà hàng hải thường sử dụng la bàn mỗi khi ra khơi do trên biển không có điểm mốc đánh dấu phương hướng, dễ đi lạc đường. Vậy nên họ cần dùng đến la bàn để xác định hướng tới điểm đích.