BÀI 19: BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA MÔI TRƯỜNG BIỂN

(21 câu)

1. Nhận biết (8 câu)

Câu 1: Đại dương là gì?

Trả lời:

Đại dương thế giới là vùng nước mặn rộng mênh mông, chiếm phần lớn diện tích của bề mặt Trái Đất, nổi liền từ bán cầu Bắc đến bản cầu Nam, từ bản cầu Tây đến bản cầu Đông. Nhờ thế mà các tàu viễn dương có thể đi vòng quanh thế giới.

Câu 2: Trình bày nhiệt độ của lớp nước trên biển và đại dương?

Trả lời:

Nhiệt độ của lớp nước trên mặt biển và đại dương (đến độ sâu 200 m) thay đổi theo vĩ độ. Nhiệt độ nước biển từ 25°C đến 30°C ở vùng nhiệt đới, càng lên vĩ độ cao nhiệt độ càng giảm dần. Ở Bắc Băng Dương, nhiệt độ nước biển có thể xuống – 1,8°C.

Câu 3: Nêu độ muối của đại dương trên thế giới?

Trả lời:

Độ muối (độ mặn) của đại dương thế giới trung bình là 35% nhưng không giống nhau. Đối với những biển ăn sâu vào lục địa, ở vùng ôn đới thường có độ muối thấp hơn, còn ở vùng nhiệt đới độ muối thường cao hơn.

Câu 4: Thủy triều là gì?

Trả lời:

Thủy triều là hiện tượng đại dương giao động theo chu kì do lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời.

Câu 5: Mô tả chuyển động của thủy triều?

Trả lời:

Thuỷ triều là hiện tượng nước biển dâng cao và hạ thấp theo quy luật hằng ngày.

Câu 6: Dòng biển là gì?

Trả lời:

Dòng biển là sự chuyển dịch của các khối nước lớn ở biển và đại dương tương tự như các dòng sông trên lục địa.

Câu 7: Dòng biển được hình thành do đâu?

Trả lời:

Dòng biển được hình thành liên quan tới hệ thống gió thổi thường xuyên trên Trái Đất nên mới có dòng biển tín phong, dòng biển gió tây, dòng biển gió mùa.

2. Thông hiểu (6 câu)

Câu 1: Trình bày sự khác nhau giữa độ muối trung bình của vùng biển nhiệt đới và vùng biển ôn đới?

Trả lời:

- Ở vùng biển nhiệt đới, độ muối trung bình khoảng 35 – 36‰

- Ở vùng biển ôn đới, độ muối trung bình khoảng 34 – 35‰

Câu 2: Nhiệt độ muối trung bình bề mặt toàn bộ đại dương thế giới, nước biển trên mặt ở vùng nhiệt đới và ở vùng ôn đới khác nhau như thế nào?

Trả lời:

- Nhiệt độ trung bình bề mặt toàn bộ đại dương thế giới là khoảng 17°C.

- Nhiệt độ trung bình nước biển trên mặt ở vùng nhiệt đới, dao động từ 24 – 27C.

- Nhiệt độ trung bình nước biển trên mặt ở vùng ôn đới, dao động từ 16 – 18°C.

Câu 3: Khi nào thì xảy ra hiện tượng sóng thần?

Trả lời:

Khi ngoài khơi xảy ra động đất hay núi lửa ngầm có thể xuất hiện những sóng dài đơn độc, di chuyển nhanh, vào đến bờ có thể cao trên 20 m, gọi là sóng thần.

Câu 5: Nêu nguyên nhân hình thành thủy triều?

Trả lời:

Thuỷ triều hình thành do lực hút của Mặt Trăng và Mặt Trời cùng với lực li tâm của Trái Đất. Mỗi tháng có hai lần thuỷ triều lên, xuống lớn nhất (triều cường) là các ngày trăng tròn hoặc không trăng, đồng thời có hai lần thuỷ triều lên, xuống nhỏ nhất (triều kém) là các ngày trăng khuyết.

Câu 6: Dòng biển được chia thành những loại nào?

Trả lời:

Có hai loại dòng biển: dòng biển nóng (chảy từ vĩ độ thấp hơn đến vĩ độ cao hơn) và dòng biển lạnh (chảy từ vĩ độ cao hơn về vĩ độ thấp hơn). Dòng biển nóng hay lạnh là so với nhiệt độ nước biển xung quanh.

Câu 4: Độ muối của nước trong các vùng biển có giống nhau hay không?

Trả lời:

Độ muối của nước trong các vùng biển không giống nhau, tuỳ thuộc vào lượng nước sông chảy vào nhiều hay ít, lượng mưa và độ bốc hơi lớn hay nhỏ,...

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Vào thời điểm nào thủy triều cao nhất và thấp nhất?

Trả lời:

- Thuỷ triều cao nhất vào lúc Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trời thẳng hàng nhau.

- Thuỷ triều thấp nhất vào lúc Mặt Trăng vuông góc với Trái Đất.

Câu 2: Trình bày đặc điểm của hoạt động các dòng biển nóng và lạnh trong đại dương?

Trả lời:

- Các đồng biển nóng chảy từ vĩ độ thấp lên vĩ độ cao, các dòng biển lạnh chảy từ vì độ cao về vì độ thấp.

- Các dòng biển nóng và lạnh tạo nên các vòng tròn trong các đại dương, theo hướng chiều quay kin đồng hồ ở Bắc bản cầu và ngược hướng chiều quay kim đồng hồ ở Nam bán cầu.

- Tại vùng vòng cực Nam, các dòng biển chảy từ tây sang đông.

Câu 3: Quan sát lược đồ dưới đây và kể tên các đại dương chính trên Trái Đất?

Trả lời:

Trái Đất có 4 đại dương chính là: Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương.

4. Vận dụng cao (4 câu)

Câu 1: Các dòng biển lại có ảnh hưởng lớn đến khí hậu của các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Các dòng biển đều có nhiệt độ. Dựa vào nhiệt độ của dòng biển, chia ra dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

+ Các dòng biển nóng có nhiệt độ của nước trong dòng biển cao hơn nhiệt độ của nước biển xung quanh.

+ Các dòng biển lạnh có nhiệt độ của nước trong dòng biển thấp hơn nhiệt độ của nước biển xung quanh.

Do có nhiệt độ (nóng hay lạnh), nên các dòng biển có ảnh hưởng lớn đến khí hậu của các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua.

Câu 2: Chứng minh rằng các dòng biển có ảnh hưởng lớn đến khí hậu của các vùng đất?

Trả lời:

- Các dòng biển đều có nhiệt độ. Dựa vào nhiệt độ của dòng biển, chia ra dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

+ Các dòng biển nóng có nhiệt độ của nước trong dòng biển cao hơn nhiệt độ của nước biển xung quanh.

+ Các dòng biển lạnh có nhiệt độ của nước trong dòng biển thấp hơn nhiệt độ của nước biển xung quanh

- Do có nhiệt độ (nóng hay lạnh), nên các dòng biển có ảnh hưởng lớn đến khí hậu của các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua.

Câu 3: Tại sao nơi có nguồn cá biển rất phong phú là nơi gặp gỡ của các dòng biển nóng và lạnh?

Trả lời:

Thường những nơi các dòng biển nóng và lạnh gặp nhau có nước biển ấm, phù du và sinh vật hội tu sinh sôi nảy nở phong phú, làm nguồn thức ăn dồi dào cho cá biển.

Câu 4: Độ muối của các biển và đại dương khác nhau. Giải thích tại sao?

Trả lời:

- Độ muối của các biến và đại dương tùy thuộc vào nguồn nước sông chảy vào nhiều hay ít và độ bốc hơi lớn hay nhỏ.

- Ở các biển và đại dương khác nhau, nguồn nước sông chảy vào và độ bốc hơi khác nhau, nên độ muối khác nhau.

Câu 4: Kể tên một số biển và vịnh biển ở nước ta?

Trả lời:

Ở nước ta, phía đông là Biển Đông. Ở vùng biển phía bắc có vịnh Bắc Bộ. Trong vịnh Bắc Bộ lại có những vịnh nhỏ hơn như vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long. Ở miền Trung có vịnh Nha Trang. Ở miền Nam có biển Tây Nam (còn gọi là vịnh Thái Lan)....