BÀI 22: SỰ ĐA DẠNG CỦA THẾ GIỚI SINH VẬT. CÁC ĐỚI THIÊN NHIÊN TRÊN TRÁI ĐẤT. RỪNG NHIỆT ĐỚI

(20 câu)

1. Nhận biết (6 câu)

Câu 1: Sinh vật là gì?

Trả lời:

Sinh vật bao gồm cả thực vật, động vật, vi sinh vật và các dạng sống khác. Chúng tồn tại ở trong đất, trong nước và trong không khí.

Câu 2: Sự đa dạng của sinh vật thể hiện ở điều gì?

Trả lời:

Sự đa dạng của sinh vật được thể hiện ở sự đa dạng của thành phần loài. Số lượng các loài sinh vật không ổn định mà luôn thay đổi, có thể tăng lên hoặc giảm đi do sự tác động của môi trường sống và tác động của con người.

Câu 3: Thực vật trên lục địa có những đặc điểm nào?

Trả lời:

Giới thực vật trên lục địa hết sức phong phú, đa dạng, có sự khác biệt rõ rệt giữa các đới khí hậu. Tuy theo điều kiện khí hậu (đặc biệt là nhiệt độ và lượng mưa) mà ở tùng đới xuất hiện các kiểu thảm thực vật khác nhau.

Câu 4: Nêu đặc điểm của giới động vật?

Trả lời:

Giới động vật trên các lục địa cũng hết sức phong phú, đa dạng, có sự khác biệt giữa các đới khí hậu.

Câu 5: Nêu cấu trúc của rừng nhiệt đới?

Trả lời:

Rừng nhiệt đới có cấu trúc tầng rừng phân tán.

Câu 6: Nêu các tầng của thảm thực vật rừng nhiệt đới?

Trả lời:

Rừng nhiệt đới bao gồm: tầng thảm tươi, tầng dưới tán, dây leo thân gỗ, cây thuộc tầng tán chính và cây thuộc tầng vượt tán.

2. Thông hiểu (6 câu)

Câu 1: So sánh sự khác nhau về thực vật giữa các đới khí hậu?

Trả lời:

- Ở đới nóng có rừng mưa nhiệt đới, rừng nhiệt đới gió mùa, xa van,...

- Ở đới ôn hoà có rừng lá rộng, rừng lá kim, thảo nguyên, rừng cận nhiệt đới,....

- Ở đới lạnh có thảm thực vật đài nguyên.

Câu 2: So sánh mức độ tác động của khí hậu đến động vật và thực vật?

Trả lời:

Động vật chịu ảnh hưởng của khí hậu ít hơn thực vật, do động vật có thể di chuyển từ nơi này đến nơi khác.

Câu 3: Phân biệt thực vật giữa rừng mưa nhiệt đới với rừng lá kim và rừng đài nguyên?

Trả lời:

• Rừng mưa nhiệt đới: cây cối rậm rạp, xanh tốt, thành phần loài phong phú, từ cây cỏ, dây leo, cộng sinh, kí sinh và cây gỗ lớn.
• Rừng lá kim: cây thân gỗ, thành phần loài ít.
• Đài nguyên: không có cây thân gỗ, chủ yếu các loài thân cỏ, rêu, địa y thấp lùn, thưa thớt.

Câu 4: Trình bày sự phân bố của sinh vật trên thế giới

Trả lời:

Trên lục địa, thực vật và động vật đều rất đa dạng, nhưng tập trung chủ yếu ở đới nóng và đới ôn hoà. Ở đới lạnh và vùng có độ cao từ 6 000 m trở lên, sinh vật chủ yếu là các loài đặc hữu.

Ở biển và đại dương, thực vật chủ yếu là các loài rong, tảo sống gần bờ; động vật rất phong phú và đa dạng do môi trường sống ở biển và đại dương ít bị biến động hơn so với trên đất liền. Chúng sống ở tất cả các tầng của đại dương, kể cả ở các vùng biển khơi sâu tới vùng vực thẳm đáy đại dương. Ước tính động vật, thực vật ở biển và đại dương có khoảng 200 000 loài, riêng cá biển có khoảng trên 19 000 loài.

Câu 5: Phân biệt các đới thiên nhiên trên Trái Đất?

Trả lời:

Câu 6: Quan sát lược đồ sau và trình bày sự phân bố của rừng nhiệt đới?

Trả lời:

Rừng nhiệt đới phân bố chủ yếu ở hai bên xích đạo, mở rộng đến khoảng hai chí tuyến, chỉ có một số nơi như chân núi Hi-ma-lay-a và chân núi An-đet vượt qua giới hạn này, đến khoảng vĩ tuyến 30°.

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Nêu ví dụ về sự khác nhau về động vật giữa các đới khí hậu?

Trả lời:

Trong rừng mưa nhiệt đới, có nhiều loài leo trèo giỏi, nhiều côn trùng, chim, thú,...; xa van và thảo nguyên có nhiều loài ăn cỏ, chạy nhanh như ngựa, linh dương,... và các loài ăn thịt như sư tử, linh cẩu,... Ở đới lạnh là các loài động vật thích nghi với khí hậu lạnh bằng cách ngủ đông hay di cư theo mùa như gấu trắng, ngỗng trời,... Ở sa mạc có các loài chịu được nóng và khô hạn như bọ cạp, rắn, lạc đà,...

Câu 2: Kể tên một số loài động thực vật nhiệt đới?

Trả lời:

Nhiều loài leo trèo giỏi, nhiều côn trùng, chim, thú,...; xa van và thảo nguyên có nhiều loài ăn cỏ, chạy nhanh như ngựa, linh dương,... và các loài ăn thịt như sư tử, linh cẩu,...

Câu 3: Phân biệt rừng mưa nhiệt đới và rừng mưa nhiệt đới gió mùa?

Trả lời:

4. Vận dụng cao (5 câu)

Câu 1: Nêu một số biện pháp để bảo vệ các loài đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng?

Trả lời:

Biện pháp bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng: lập các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, trồng rừng, nghiêm cấm việc khai thác quá mức của con người,...

Câu 2: Chứng minh rằng sinh vật trên thế giới rất đa dạng?

Trả lời:

Sinh vật trên Trái Đất hết sức đa dạng:

- Sinh vật dưới đại dương: có cả thực vật và động vật; thành phần loài khác nhau, thay đổi theo vùng biển và độ sâu.

 - Sinh vật trên lục địa: khác nhau ở mọi nơi trên Trái Đất do điều kiện về nhiệt độ, lượng mưa khác nhau, nên thực vật hết sức đa dạng, đi kèm là các loài động vật.

Câu 3: Tại sao các loài sinh vật đứng trước nguy cơ tuyệt chủng?

Trả lời:

Nguyên nhân các loài sinh vật đứng trước nguy cơ tuyệt chủng: do mất môi trường sinh sống, do con người khai thác quá mức, do biến đổi khí hậu...

Câu 4: Tại sao rừng nhiệt đới có nhiều tầng?

Trả lời:

Rừng nhiệt đới phân bố ở khu vực có nhiệt độ cao, độ ẩm lớn, lượng mưa nhiều là điều kiện rất thuận lợi cho các loài thực vật phát triển. Vì vậy, rừng có nhiều tầng, tầng dưới là cây bụi, tầm gửi, phong lan, dây leo,... là những cây chịu bóng, các tầng cao hơn là các cây thân gỗ...

Câu 5: Kiểu rừng nhiệt đới nào chiếm ưu thế ở Việt Nam?

Trả lời:

Ở nước ta, kiểu rừng nhiệt đới gió mùa chiếm ưu thế. Tuỳ thuộc vào lượng mưa và sự phân bố mưa sẽ có đặc điểm khác nhau. Ở vùng mưa nhiều, rừng có khá nhiều tầng, trong rừng có một số cây rụng lá vào mùa khô. Ở nơi ít mưa có đồng cỏ nhiệt đới. Ở vùng ven biển có rừng ngập mặn.