BÀI 10: ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ, XÃ HỘI CHÂU PHI

(12 câu)

1. Nhận biết (3 câu)

Câu 1: Trình bày tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của châu Phi? 

Trả lời:

Năm 2020, số dân châu Phi khoảng 1340 triệu người, chiếm khoảng 17% số dân thế giới.

Số dân châu Phi tăng rất nhanh từ những năm 50 của thế kỉ XX, khi các nước thuộc địa ở châu Phi giành được độc lập, đời sống được cải thiện và những tiến bộ về y tế làm giảm nhanh tỉ suất tử, trong khi tỉ suất sinh lại cao. Giai đoạn 2015-2020, tuy tốc độ tăng dân số đã giảm nhưng châu Phi vẫn có tỉ lệ tăng tự nhiên dân số cao nhất thế giới, với 2,54%,

Câu 2: Trình bày vấn đề nạn đói ở châu Phi?

Trả lời:

Mỗi năm, có hàng chục triệu người dân châu Phi bị nạn đói đe doạ, trong đó, vùng nam hoang mạc Xa-ha-ra là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do tình trạng hạn hán, bất ổn chính trị,... Hằng năm, rất nhiều quốc gia châu Phi phải phụ thuộc vào viện trợ lương thực của thế giới.

Câu 3: Trình bày vấn đề xung đột quân sự ở châu Phi?

Trả lời:

Xung đột quân sự (còn gọi là xung đột vũ trang) là một vấn đề đang nổi cộm tại châu Phi. Xung đột xảy ra do mâu thuẫn giữa các bộ tộc, do cạnh tranh về tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên nước,... ở một số khu vực của châu Phi.

2. Thông hiểu (3 câu)

Câu 1: Kể tên một số di sản lịch sử của châu Phi?

Trả lời:

Châu Phi là một trong những cái nôi của loài người. Vào khoảng 3.000 năm trước Công nguyên, người Ai Cập đã xây dựng ở đây nền văn minh sông Nin rực rỡ. Nền văn minh này để lại nhiều di sản lịch sử có giá trị như phát minh ra chữ viết tượng hình, phép tính diện tích các hình, giấy pa-pi-rút và nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng còn lưu giữ đến ngày nay, tiêu biểu là các kim tự tháp và tượng nhân sự ở Ai Cập.

Câu 2: Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên cao dẫn đến hậu quả gì đối với sự phát triển của các nước châu Phi?

Trả lời:

Tăng dân số nhanh là một trong những nguyên nhân kìm hãm sự phát triển, dẫn đến đói nghèo, tài nguyên bị khai thác kiệt quê, suy thoái và ô nhiễm môi trường,... ở châu Phi.

Câu 3: Trình bày hậu quả của vấn đề xung đột quân sự đối với sự phát triển của các nước châu Phi?

Trả lời:

Hậu quả của các cuộc xung đột quân sự thường rất nghiêm trọng, dẫn đến thương vong về người, gia tăng nạn đói, bệnh tật, di dân, bất ổn chính trị, ảnh hưởng đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên,... đồng thời, tạo cơ hội để nước ngoài can thiệp.

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Quan sát bảng số liệu về tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của thế giới và châu Phi và nhận xét tỉ lệ tăng dân số tự nhiên ở châu Phi?

TỈ LỆ TĂNG DÂN SỐ TỰ NHIÊN CỦA THẾ GIỚI VÀ CHÂU PHI

GIAI ĐOẠN 1950 – 2020 (%)

Trả lời:

Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của châu Phi luôn lớn hơn mức tăng trung bình của thế giới (luôn lớn hơn 2%).

Tuy trong từ giai đoạn 1990 – 1995 trở về sau đã có sự giảm xuống nhưng tỉ lệ tăng dân số của châu Phi luôn nằm ở mức cao nhất thế giới

Câu 2: Sự phát triển kinh tế - xã hội của châu Phi bị kìm hãm bởi những nguyên nhân xã hội nào?

Trả lời:

Những nguyên nhân xã hội đã kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của châu Phi:

- Bùng nổ dân số

- Xung đột tộc người

- Đại dịch AIDS

- Sự can thiệp của nước ngoài

Câu 3: Sự xung đột tộc người ở châu Phi diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Châu Phi có nhiều tộc người, với hàng nghìn thổ ngữ khác nhau.

Trước đây, thực dân châu Âu thành lập các quốc gia ở châu Phi trên lãnh thổ của các tộc người khác nhau về ngôn ngữ, phong tục, tập quán, tôn giáo,... và lợi dụng điều này nhằm thực hiện chính sách chia để trị.

Chính quyền nhiều nước thường nằm trong tay các thủ lĩnh của một vài tộc người. Điều đó đã làm tăng thêm mâu thuẫn giữa các tộc người trong từng nước và giữa các nước láng giềng với nhau, dẫn đến xung đột biên giới và nội chiến liên miên (như ở Li-bê-ri-a, Ê-ti-ô-pi-a, Xu-đăng, Xô-ma-li, Bu-run-đi, Ru-an-đa,...), gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về kinh tế – xã hội và tạo cơ hội để nước ngoài can thiệp.

Nền kinh tế của nhiều nước châu Phi vẫn là tự cấp, tự túc. Việc trao đổi hàng hoá và giao lưu văn hoá còn quá ít, khiến sự ngăn cách giữa các bộ tộc càng thêm nặng nề. 

4. Vận dụng cao (3 câu)

Câu 1: Kế hoạch hóa rất khó thực hiện ở châu Phi. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Vấn đề kế hoạch hóa rất khó thực hiện ở châu Phi vì gặp các trở ngại của tập tục, truyền thống, sự thiếu hiểu biết về khoa học – kĩ thuật,..

Câu 2: Cuộc xung đột sắc tộc ở châu Phi dẫn đến những hậu quả gì?

Trả lời:

- Hình thành những làn sóng người tị nạn từ vùng có chiến tranh hoặc xung đột sắc tộc đến những nơi an toàn hơn.

- Làng mạc, thành phố bị tàn phá, các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền, đồng ruộng bị phá hủy, đốt cháy, bỏ hoang, sản xuất đình trệ, mức sống bị hạ thấp,...

- Những nơi tiếp nhận người tị nạn có nhiều vấn đề xã hội phải giải quyết: nạn thất nghiệp, bệnh tật, tiếp tế nước sạch, thực phẩm, thuốc men, phòng chống dịch bệnh, suy dinh dưỡng...

- Sự đoàn kết thống nhất trong một nước giữa các dân tộc, các sắc tộc,... không bền vững, mầm mống bất ổn định kinh tế – xã hội vẫn duy trì lâu dài, cản - trở sự phát triển kinh tế đất nước.

Câu 3: Các thành phố lớn của châu Phi thường là các thành phố Cảng. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Trong suốt một thời gian dài (từ thế kỉ XVI đến đầu thế kỉ XX), châu Phi là thuộc địa. Các thành phố cảng là nơi để chuyển các tài nguyên khai thác ở châu Phi về các nước chính quốc.