BÀI 11: PHƯƠNG THỨC CON NGƯỜI KHAI THÁC, SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ THIÊN NHIÊN Ở CHÂU PHI

(11 câu)

1. Nhận biết (4 câu)

Câu 1: Xác định phạm vi của môi trường xích đạo ở châu Phi? 

Trả lời:

Phạm vi của môi trường xích đạo ở châu Phi gồm bồn địa Công-gô và duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê.

Câu 2: Xác định phạm vi môi trường nhiệt đới ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường nhiệt đới ở châu Phi có phạm vi gần như trùng với ranh giới đới khí hậu cận xích đạo

Câu 3: Xác định phạm vi môi trường hoang mạc ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường hoang mạc ở châu Phi gồm hoang mạc Xa – ha – ra, bán đảo Xô – ma – li và hoang mạc Ca – la – ha – ri.

Câu 4: Xác định phạm vi môi trường cận nhiệt ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường cận nhiệt ở châu Phi có phạm vi ở phần cực bắc và cực nam châu Phi.

2. Thông hiểu (4 câu)

Câu 1: Người dân châu Phi khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường xích đạo như thế nào?

Trả lời:

Cách thức con người khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường xích đạo:

Nhiệt độ và độ ẩm cao ở môi trường xích đạo giúp cho cây trồng phát triển quanh năm, tạo điều kiện trồng gối vụ, xen canh nhiều loại cây. Ở đây đã hình thành các vùng chuyên canh cây dầu, cao,...) theo quy lớn nhằm mục đích xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.

Tầng mùn trong đất ở môi trường xích đạo không dày, lớp phủ thực vật lại bị tàn phá nhiều nên mùn dễ bị nước mưa rửa trôi (đặc biệt là ở các sườn dốc của đồi, núi). Vì vậy, việc bảo vệ rừng và trồng rừng là hết sức cần thiết.

Câu 2: Người dân châu Phi khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới như thế nào?

Trả lời:

Cách thức con người khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới:

Tại những khu vực khô hạn như vùng xa van ở Nam Xa-ha-ra, làm nương rẫy vẫn là hình thức canh tác phổ biến, cây trồng chính là lạc, bông, kê,...; chăn nuôi dê, cừu,... theo hình thức chăn thả.

Ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới ẩm như Đông Nam Phi, đã hình thành các vùng trồng cây ăn quả (chuối,... ) và cây công nghiệp (mía, chè, thuốc lá, bông, cà phê,...) với mục đích xuất khẩu.

Hoạt động khai thác và xuất khẩu khoáng sản (vàng, đồng, chì, dầu mỏ, khí tự nhiên,...) có vai trò hết sức quan trọng. Một số nước cũng phát triển công nghiệp chế biến sản phẩm cây nông nghiệp và sản phẩm chăn nuôi.

Câu 3: Người dân châu Phi khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường hoang mạc như thế nào?

Trả lời:

Cách thức con người khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường hoang mạc:

Tại các ốc đảo, người dân trồng cây ăn quả (cam, chanh và đặc biệt là cây chà là) và một số cây lương thực (lúa mạch,....) trên những mảnh ruộng nhỏ. Do nguồn nước và thức ăn khan hiếm, đàn gia súc (dễ, lạc đà,...) được di chuyển từ nơi này đến nơi khác (chăn nuôi du mục). Để vận chuyển hàng hoá và buôn bán xuyên hoang mạc, người ta dùng sức của lạc đà.

Nhờ tiến bộ của kĩ thuật khoan sâu, nhiều mỏ dầu khí lớn, các mỏ khoáng sản và các túi nước ngầm được phát hiện; do đó, nhiều vùng hoang mạc đã thay đổi. Hoạt động du lịch cũng đem lại nguồn thu lớn cho người dân nơi đây.

Câu 4: Người dân châu Phi khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt như thế nào?

Trả lời:

Cách thức con người khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt:

Tận dụng lợi thế khi hậu ở môi trường cận nhiệt các nước đã trong các loài cây ăn quả (nho, cam, chanh, ô liu,... ) có giá trị xuất khẩu và một số cây lương thực (lúa mi, ngô). Gia súc chính là cừu.

Hoạt động khai thác khoáng sản rất phát triển, khu vực là một trung tâm lớn của thế giới về khai thác dầu (An-giê-ri), đồng thời đứng hàng đầu thế giới về khai thác vàng, kim cương (Cộng hoà Nam Phi).

Môi trường cận nhiệt cũng thuận lợi để phát triển các hoạt động du lịch.

3. Vận dụng (1 câu)

Câu 1: So sánh cách thức khai thác thiên nhiên ở các môi trường tự nhiên ở châu Phi?

Trả lời:

4. Vận dụng cao (2 câu)

Câu 1: Người dân châu Phi đã làm gì để bảo vệ thiên nhiên ở môi trường hoang mạc?

Trả lời:

Biến đổi khí hậu và việc khai thác thiên nhiên không hợp lí của con người đã khiến diện tích hoang mạc ở châu Phi ngày càng mở rộng. Các nước trong khu vực đã có nhiều biện pháp như hợp tác để thành lập "vành đai xanh” chống lại tình trạng hoang mạc hoá,...

Các quốc gia hợp tác xây dựng “Bức tường xanh vĩ đại", rộng 15 km, dài 8 000 km, phủ tới 700 triệu ha đất khô cần, nơi sinh sống của trên 230 triệu người. “Bức tường xanh vĩ đại” trở thành vành đai bảo vệ và chống lại tình trạng hoang mạc hoả, biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường....

Câu 2: Người dân châu Phi đã làm gì để bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới?

Trả lời:

Ở môi trường nhiệt đới, cần chú ý xây dựng các công trình thuỷ lợi để đảm bảo nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân trong mùa khô.

Một số quốc gia châu Phi (Kê-nia, Tan-da-ni-a,...) đã thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên (vườn quốc gia) vừa đề bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên, vừa phát triển du lịch sinh thái.