Câu hỏi tự luận địa lí 7 kết nối tri thức Bài 5: Vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên châu Á
Bộ câu hỏi tự luận địa lí 7 kết nối tri thức. Câu hỏi và bài tập tự luận Bài 5: Vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên châu Á. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Thông hiểu, nhận biết, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học địa lí 7 kết nối tri thức.
BÀI 5: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN CHÂU Á
(15 câu)
1. Nhận biết (5 câu)
Câu 1: Trình bày vị trí địa lí của châu Á?
Trả lời:
Châu Á là châu lục rộng lớn nhất thế giới, diện tích (kể cả các đảo) khoảng 44,4 triệu km², tiếp giáp với hai châu lục (châu Âu và châu Phi) và ba đại dương (Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương)
Câu 2: Trình bày phạm vi lãnh thổ của châu Á
Trả lời:
Châu Á có dạng hình khối rõ rệt. Theo chiều bắc - nam, châu Á kéo dài từ trên vòng cực Bắc xuống phía nam Xích đạo, khoảng 8 500 km; theo chiều đông - tây, nơi rộng nhất trải từ ven Địa Trung Hải tới ven Thái Bình Dương, khoảng 9 200 km.
Câu 3: Nêu các loại địa hình ở châu Á?
Trả lời:
Địa hình châu Á rất đa dạng, gồm: núi và sơn nguyên cao, đồ sộ, cao nguyên và đồng bằng rộng lớn,... Bề mặt địa hình bị chia cắt mạnh.
Câu 4: Nêu đặc điểm của khoáng sản châu Á?
Trả lời:
Châu Á có nguồn khoáng sản rất phong phú với trữ lượng lớn. Các khoáng sản quan trọng nhất là: dầu mỏ, than đá, sắt, crôm và một số kim loại màu như đồng, thiếc,... Khoáng sản của châu Á phân bố rộng khắp trên lãnh thổ.
Câu 5: Nêu đặc điểm của khí hậu châu Á?
Trả lời:
Khí hậu châu Á phân hoá đa dạng thành nhiều đới. Mỗi đới lại gồm nhiều kiểu khí hậu, có sự khác biệt lớn về chế độ nhiệt, gió và mưa.
Khí hậu gió mùa và khí hậu lục địa chiếm diện tích lục địa chiếm diện lớn nhất.
2. Thông hiểu (4 câu)
Câu 1: Trình bày đặc điểm địa hình của châu Á?
Trả lời:
- Địa hình châu Á rất đa dạng, gồm: núi và sơn nguyên cao, đồ sộ, cao nguyên và đồng bằng rộng lớn,... Bề mặt địa hình bị chia cắt mạnh.
- Địa hình chia thành các khu vực:
+ Ở trung tâm là vùng núi cao, đồ sộ và hiểm trở nhất thế giới. Một số dãy núi điển hình: Thiên Sơn, Côn Luân, Hi-ma-lay-a.
+ Phía bắc là các đồng bằng và cao nguyên thấp, bằng phẳng.
+ Phía đông thấp dần về phía biển, gồm các núi, cao nguyên và đồng bằng ven biển.
+ Phía nam và tây nam gồm các dãy núi trẻ, các sơn nguyên và đồng bằng nằm xen kẽ.
Địa hình núi cao và hiểm trở chiếm tỉ lệ lớn trong tổng diện tích, gây khó khăn cho giao thông, sản xuất và đời sống. Do địa hình chia cắt mạnh, nên trong quá trình khai thác, sử dụng cần lưu ý vấn đề chống xói mòn, sạt lở đất. Các khu vực cao nguyên, đồng bằng rộng lớn thuận lợi cho sản xuất và định cư.
Câu 2: Trình bày sự khác nhau giữa khí hậu gió mùa và khí hậu lục địa ở châu Á?
Trả lời:
Khí hậu gió mùa | Khí hậu lục địa |
Khí hậu gió mùa có ở Đông Á, Nam Á và Đông Nam Á. Vào mùa đông, gió từ lục địa thổi ra, lạnh, khô và ít mưa; vào mùa hạ, gió từ đại dương thổi vào nên nóng, ẩm và mưa nhiều. Khu vực châu Á gió mùa cũng là nơi thường xuyên chịu ảnh hưởng của các cơn bão lớn. | Khí hậu lục địa phân bố chủ yếu trong các vùng nội địa và ở khu vực Tây Á. Những nơi này có mùa đông khô và lạnh, mùa hạ khô và nóng. Lượng mưa rất thấp, trung bình chỉ khoảng 200 - 500 mm/năm. |
Câu 3: Trình bày đặc điểm sông, hồ châu Á?
Trả lời:
- Mạng lưới sông ở châu Á khá phát triển với nhiều hệ thống sông lớn, tuy nhiên sông ngói ở châu Á phân bố không đều và có chế độ nước phức tạp.
Khu vực Bắc Á | Khu vực Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á | Khu vực Tây Á và Trung Á |
Khu vực Bắc Á có mạng lưới sông dày. Các sông bị đóng băng vào mùa đông và có lũ vào mùa xuân. | Ở các khu vực Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á cũng có mạng lưới sông dày, nhiều sông lớn. Mùa lũ trùng với mùa mưa, mùa cạn trùng với mùa khô. | Tây Á và Trung Á là những khu vực có khí hậu lục địa khô hạn nên mạng lưới sông ngòi kém phát triển. |
- Châu Á có nhiều hồ lớn như hồ Ca-xpi, Bai-can, A-ran,... được hình thành từ các đứt gãy hoặc miệng núi lửa đã tắt.
Câu 4: Trình bày sự khác nhau của các đới thiên nhiên ở châu Á?
Trả lời:
Đới lạnh | Đới ôn hòa | Đới nóng |
Đới lạnh có khí hậu cực và cận cực, lạnh giá khắc nghiệt, phân bố ở một dải hẹp phía bắc. Vì vậy, thực vật nghèo thành phần loài, chủ yếu là rêu và địa y, không có cây thân gỗ lớn. Động vật là các loài chịu được lạnh hoặc loài di cư. | Đới ôn hoà chiếm diện tích rộng lớn, có sự phân hoá từ bắc xuống nam, từ đông sang tây: + Vùng Xi-bia rộng lớn ở phía bắc có khí hậu ôn đới lục địa, lạnh, khô về mùa đông; rừng lá kim phát triển mạnh trên nền đất pốt dôn. Hệ động vật tương đối phong phú. + Phía đông, đông nam Trung Quốc và quần đảo Nhật Bản có khí hậu cận nhiệt gió mùa, lượng mưa tương đối lớn, thảm rừng lá rộng cận nhiệt là phổ biến. Trong rừng có nhiều loài cây lấy gỗ và dược liệu quý, có chất lượng tốt. + Các khu vực nằm sâu trong lục địa có khí hậu khô hạn, khắc nghiệt, hình thành các cảnh quan thảo nguyên, hoang mạc, bán hoang mạc. | Đới nóng chủ yếu có khí hậu nhiệt đới gió mùa và khí hậu xích đạo. Thảm thực vật điển hình là rừng mưa nhiệt đới và rừng nhiệt đới gió mùa phân bố ở Đông Nam Á, Nam Á. Rừng nhiệt đới ở châu Á có thành phần loài đa dạng, nhiều loại cho gỗ tốt, nhiều loài động vật quý hiếm. |
3. Vận dụng (2 câu)
Câu 1: Cần lưu ý những vấn đề gì trong sử dụng và bảo vệ tự nhiên ở châu Á?
Trả lời:
Rừng tự nhiên còn lại ít, nhiều loại động – thực vật bị suy giảm nghiêm trọng về số lượng.
Vì vậy, cần lưu ý và quan tâm đến việc bảo vệ và phục hồi rừng.
Câu 2: Quan sát bản đồ dưới đây và liệt kê các con sông lớn, các đồng bằng lớn ở châu Á?
Trả lời:
Các đồng bằng lớn: ĐB. Tây Xi-bia, ĐB. Tu-ran, ĐB. Hoa Bắc, ĐB. Hoa Trung, ĐB. Ấn – Hằng, ĐB. Lưỡng Hà,…
Các con sông lớn: Ô-bi, I-ê-nít-xây, Xưa Đa-ri-a, A-mua Đa-ri-a, Hoàng Hà, Trường Giang, Ấn, Hằng, Ti-grơ, Ơ-phrát,…
4. Vận dụng cao (4 câu)
Câu 1: Tại sao khí hậu châu Á lại phân hóa thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau?
Trả lời:
- Khí hậu châu Á phân hóa thành nhiều đới khác nhau là do lãnh thổ trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo.
- Các đới khí hậu châu Á thường phân hóa thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau là do lãnh thổ rất rộng, có các dãy núi và sơn nguyên ngăn ảnh hưởng của biển xâm nhập sâu vào nội địa. Ngoài ra, trên các núi và sơn nguyên cao, khí hậu còn thay đổi theo chiều cao.
Câu 2: Thiên nhiên châu Á có những thuận lợi gì đối với sản xuất và đời sống?
Trả lời:
Châu Á có nguồn tài nguyên thiên nhiên rất phong phú:
+ Nhiều loại khoáng sản có trữ lượng lớn, đáng chú ý nhất là than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, thiếc,...
+ Các tài nguyên khác như: đất, khí hậu, nguồn nước, thực vật, động vật và rừng rất đa dạng, các nguồn năng lượng (thủy năng, gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt,...) rất dồi dào. Tính đa dạng của tài nguyên là cơ sở để tạo ra sự đa dạng các sản phẩm.
Câu 3: Thiên nhiên châu Á có những khó khăn gì đối với sản xuất và đời sống?
Trả lời:
Thiên nhiên châu Á cũng gây nhiều khó khăn cho con người:
+ Các vùng núi cao hiểm trở, các hoang mạc khô cần rộng lớn, các vùng khí hậu giá lạnh khắc nghiệt chiếm tỉ lệ lớn so với toàn bộ lãnh thổ đã gây trở ngại lớn cho việc giao lưu giữa các vùng, việc mở rộng diện tích trồng trọt và chăn nuôi của các dân tộc.
+ Các thiên tai: động đất, núi lửa, bão lụt,... thường xảy ra ở các vùng đảo và duyên hài Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á, gây thiệt hại lớn về người và của.
Câu 4: Cảnh quan thảo nguyên và cảnh quan xavan có điểm gì khác nhau?
Trả lời:
- Thảo nguyên là đồng cỏ thuộc vùng khí hậu ôn đới lục địa. Trên thảo nguyên chỉ có các loài cỏ chứ không có cây bụi thân gỗ xen vào. Thổ nhưỡng là loại đất đen rất tốt.
- Xavan còn gọi là đồng cỏ cao nhiệt đới phát triển trong các khu vực nhiệt đới gió mùa hoặc khí hậu nhiệt đới, có một mùa mưa và một mùa khô. Lượng mưa rao động từ 300 đến 1500 mm/năm. Thực vật của xavan gồm các loài có họ hòa thảo xen các cây bụi thân gỗ như: keo, bao báp, cọ dầu,… Thổ nhưỡng là loại đất feralit đỏ.