Câu hỏi tự luận lịch sử 6 chân trời sáng tạo Bài 4: Xã hội nguyên thủy

CHƯƠNG 2: THỜI KÌ NGUYÊN THỦY

BÀI 4: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

I. NHẬN BIẾT

Câu 1: Em hãy nêu các đặc điểm hình thể khác nhau cơ bản giữa người tối cổ và người tinh khôn?

Trả lời:

Các đặc điểm hình thể khác nhau cơ bản giữa người tối cổ và người tinh khôn:

Câu 2: Công cụ sản xuất của người tối cổ và người tinh khôn khác nhau như thế nào?

Trả lời:

Công cụ sản xuất của người tối cổ và người tinh khôn khác nhau:

- Người tối cổ: Biết ghè đẽo đá làm công cụ lao động bằng cách lấy những mảnh đá tự nhiên hay những hòn cuội lớn, đem ghè đẽo một mặt cho sắc và vừa tay cầm để làm công cụ lao động phục vụ chủ yếu cho việc tìm kiếm thức ăn.

- Người tinh khôn: Đã biết ghè đẽo hai rìa của một mảnh đá, làm cho nó gọn và sắc cạnh hơn dùng làm những hòn cuội lớn, đem ghè đẽo một mặt rìu, dao, nạo. Ngoài ra họ còn biết lấy xương cá, cành cây để làm lao, biết chế tạo cung tên phục vụ cho việc săn bắn.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Tổ chức xã hội của người tối cổ là gì?

Trả lời:

- Người tối cổ: Người tối cổ sống theo từng bầy gọi là bầy người nguyên thủy.

+ Mỗi bầy gồm khoảng vài chục người. Ban ngày, họ hái lượm hoa quả và săn bắt thú rừng. Ban đêm ngủ trong các động, dưới mái đá hoặc trong các túp lều làm bằng cây lá hoặc cỏ khô

+ Họ biết dùng lửa để sưởi ấm nướng chín thức ăn và xua đuổi thú dữ, bảo vệ cuộc sống cho bầy người nguyên thủy.

Câu 2: Người tinh khôn có tổ chức xã hội như thế nào?

Trả lời:

- Người tinh khôn sống theo tổ chức gọi là công xã thị tộc

+ Là nhóm nhỏ gồm vài chục gia đình, có quan hệ huyết thống, có họ hàng gần gũi nhau. Đứng đầu mỗi thị tộc là Tộc trưởng. Nhiều thị tôc sống cạnh nhau có quan hệ họ hàng gắn bó với nhau hợp thành bộ lạc. Đứng đầu mỗi bộ lạc là Tù trưởng.

+ Những người cùng thị tộc đều làm chung ăn chung và giúp đỡ nhau trong mọi công việc.

+ Người tinh khôn biết trồng rau, trồng lúa, chăn nuôi gia súc, biết dệt vải, làm đồ gốm và đồ trang sức như vòng tay, vòng cổ

+ Đời sống của Người tinh khôn được cải thiện hơn nhiều so với Người tối cổ: thức ăn kiếm được nhiều hơn nên họ sống tốt hơn, vui hơn.

Câu 3: Em hãy cho biết thời gian cách ngày nay khoảng bao nhiêu năm của vượn người, người tối cổ, người tinh khôn?

Trả lời:

Thời gian (cách ngày nay):

- Vượn người: Khoảng 6 - 5 triệu năm;

- Người tối cổ: khoảng 4 triệu năm;

- Người tinh khôn: khoảng 150 000 năm.

Câu 4: Hoàn thiện bảng sau để thấy được địa bàn cư trú của vượn Người, Người tối cổ, Người tinh khôn?

Trả lời:

Câu 5: Em hãy cho đời sống của vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn có sự khác nhau như thế nào?

Trả lời:

Đời sống:

- Vượn người: Sống trong các khu rừng rậm, hai chi trước cầm, nắm, hai chi sau đi đứng. Công cụ bằng đá, cành cây.

- Người tối cổ: Sống theo bầy. Hái lượm hoa quả và săn bắt thú để ăn. Biết ghè đẽo đá để làm công cụ. Biết dùng lửa để sưởi ấm và nướng chín thức ăn, sưởi ấm và bảo vệ bầy đàn.

- Người tinh khôn: Sống theo từng nhóm nhỏ, gồm vài chục gia đình, có họ hàng gần gũi với nhau. Làm chung, ăn chung, biết trồng trọt và chăn nuôi. Biết làm đồ gốm và dệt vải, làm đồ trang sức.

IV. VẬN DỤNG

Câu 1: Trình bày những bước phát triển về lao động và công cụ lao động của người nguyên thủy?

Trả lời:

Ban đầu, người nguyên thủy chỉ biết sử dụng những mẩu đá vừa vặn tay cầm làm công cụ, dần dần họ đã biết ghè một mặt hay hai mặt của hòn đá, tạo nên những công cụ lao động thô sơ. Những công cụ đó gọi là chiếc rìu tay, mảnh tước.

- Dần dần, người nguyên thủy biết mài đá để tạo ra công cụ lao động. Những chiếc rìu đá mài lưỡi của Người tinh khôn ra đời là một bước tiến đáng kể của công cụ đá.

- Tiến bộ hơn nữa, Người tinh khôn còn biết sử dụng lao, cung tên để săn bắn. nha ky hop - Nhờ cải tiến công cụ lao động đã mang lại cho người nguyên thủy, nhất là thời kì Người tinh khôn những bước tiến bộ:

+ Đôi bàn tay dần trở nên khéo léo hơn.

+ Cơ thể cũng dần biến đổi để thích ứng với tư thế lao động. lên lô vốn singh laid ph

+ Con người đã từng bước tự cải biến và hoàn thiện mình.

Câu 2: Từ những bước tiến về lao động và công cụ lao động, người nguyên thủy có những bước tiến về đời sống như thế nào?

Trả lời:

- Từ việc tìm kiếm thức ăn có sẵn trong tự nhiên, người nguyên thủy bắt đầu biết hái lượm, dần dần biết trồng trọt. Từ săn bắt, họ dần biết thuần dưỡng con vật và biết chăn nuôi.

- Người nguyên thủy có thể rời hang động ra dựng lều, định cư ở những địa điểm thuận tiện hơn. Cư trú “nhà cửa” được phổ biến.

- Người nguyên thủy bắt đầu làm sạch những tấm da thú để che thân cho ấm và cho “có văn hoá”.

- Ngoài ra, người nguyên thủy còn biết dùng đồ trang sức, như vòng cổ bằng vỏ ốc và chuỗi hạt xương, vòng tay, vòng cổ chân, hoa tai... bằng đá màu.

Câu 3: Em hãy cho biết sự xuất hiện công cụ bằng kim loại?

Trả lời:

Sự xuất hiện công cụ bằng kim loại:

- Trong suốt thời kì nguyên thủy, công cụ sản xuất chủ yếu bằng đá. Đến khoảng thiên niên kỉ IV TCN, con người tình cờ phát hiện ra đồng đỏ khi khai thác đá.

- Đến đầu thiên niên kỉ II TCN, họ đã luyện được đồng thau và sắt. Từ đó công cụ lao động và vũ khí bằng kim loại ra đời, sớm nhất ở Tây Á, Bắc Phi, sau đó là châu Âu.

1. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Trình bày những tác động của công cụ bằng kim loại đối với kinh tế xã hội nguyên thủy?

Trả lời:

- Đối với kinh tế:

+ Việc chế tác công cụ bằng kim loại giúp con người có thể khai phá đất hoang, tăng diện tích trồng trọt nâng cao đời sống con người.

+ Giúp con người có thể xẻ gỗ đóng thuyền, xẻ đá làm nhà và khai thác mỏ, ổn định đời sống.

+ Làm cho trồng trọt và săn bắn cũng trở nên dễ dàng mang lại nguồn thức ăn đầy đủ hơn. Một số công việc mới từ đó xuất hiện như nghề luyện kim, chế tạo công cụ lao động, chế tạo vũ khí.

- Đối với xã hội:

+ Nhờ có công cụ bằng kim loại, cuối thời nguyên thủy, con người có thể làm ra lượng sản phẩm dư thừa.

+ Đời sống văn hóa, tinh thần của con người theo đó mà được cải thiện, con người biết làm đồ trang sức như hoa tai, vòng tay... bằng kim loại.

+ Từ đó dẫn đến quá trình phân hóa xã hội và tan rã của xã hội nguyên thế giới.

Câu 2: Em biết gì về cuộc cách mạng đá mới?

Trả lời:

Cuộc cách mạng đá mới:

- Một vạn năm trước đây thời kì đá mới bắt đầu. Cuộc sống con người đã có những thay đổi lớn lao, người ta biết:

+ Khai thác từ thiên nhiên cái cần thiết cho cuộc sống, biết trồng trọt, chăn nuôi.

+ Biết làm sạch tấm da thú che thân cho ấm và cho “có văn hoá”.

+ Biết dùng đồ trang sức, làm nhạc cụ

Như thế từng bước con người không ngừng sáng tạo, kiếm được nhiều thức ăn hơn. Cuộc sống no đủ hơn, đẹp hơn và vui hơn. Bớt lệ thuộc vào thiên nhiên.