Câu hỏi tự luận ngữ văn 10 cánh diều Bài 3: Văn bản Xúy Vân giả dại

TL. XÚY VÂN GIẢ DẠI

NHẬN BIẾT

Câu 1: Tóm tắt nội dung văn bản theo cách hiểu của em ?

Trả lời:

Xúy Vân là người con gái đẹp người, đẹp nết,là con gái của viên huyện Tể được gả cho Kim Nham một anh thư sinh nghèo hiếu học. Cuộc hôn nhân ép buộc không có tình yêu đã đưa cuộc đời nàng đến một tấn bi kịch. Sau khi về nhà chồng, Kim Nham phải lên Tràng An để dùi mài kinh sử để Xúy Vân ở nhà bơ vơ trong sự ghẻ lạnh và coi thường của gia đình. Vì quá buồn tủi và khao khát tìm kiếm hạnh phúc của đời mình nàng đã tin theo Trần Phương, hắn bày kế xúi Xúy Vân giả điên để được tự do thoát khởi nhà chồng. Nhưng không ngờ rằng Trần Phương là một tên “Sở Khanh”, đểu cáng bỏ lại nàng, khiến nàng tuyệt vọng từ giả điên thành điên thật.

Câu 2:  Nêu bố cục của bài ?

Trả lời:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Ra đây có phải xưng danh không nhỉ”: Sự đau khổ, tủi phận, xấu hổ của Xuý Vân - Đoạn 1: Từ đầu đến “Ra đây có phải xưng danh không nhỉ”: Sự đau khổ, tủi phận, xấu hổ của Xuý Vân

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “Chị em ơi, tôi than thân tôi vài câu nhé”: Sự hối hận và đau khổ của Xúy Vân - Đoạn 2: Tiếp theo đến “Chị em ơi, tôi than thân tôi vài câu nhé”: Sự hối hận và đau khổ của Xúy Vân

- Đoạn 3: Còn lại: Sự thức tỉnh của Xúy Vân rồi lại rơi vào điên loạn, không tỉnh táo - Đoạn 3: Còn lại: Sự thức tỉnh của Xúy Vân rồi lại rơi vào điên loạn, không tỉnh táo

Câu 3: Thể loại của tác phẩm ?

Trả lời:

Thể loại: Chèo - một dòng nghệ thuật dân gian truyền thống của Việt Nam, thường được biểu diễn bằng giọng hát và kèn nhạc cổ truyền.

Câu 4: Nêu xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác ?

Trả lời:

- Tác phẩm được trích chèo Kim Nhan - Tác phẩm được trích chèo Kim Nhan

Câu 5: Phương thức biểu đạt của tác phẩm là gì ?

Trả lời:

 Phương thức biểu đạt: tự sự, biểu cảm

THÔNG HIỂU

Câu 6: Nêu giá trị nội dung của văn bản ?

Trả lời:

Phản ánh số phận của người con gái - sự tham trách và chống đối là định kiến, số phận của Xúy Vân

Câu 7: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm là gì ?

Trả lời:

- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt - Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt

- Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật - Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật

Câu 8: Nêu một số thông tin về thể loại chèo cổ của Việt Nam ? Và một vài tác phẩm tiêu biểu ?

Trả lời:

Chèo cổ còn được gọi là chèo truyền thống hay chéo sân đình, là một thể loại sân khấu kịch hát dân gian đặc sắc, sản phẩm nghệ thuật của nông thôn các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Nghệ thuật chèo là nghệ thuật tổng hợp, phối hợp nhuần nhuyễn giữa kịch bản, lời hát, động tác múa và âm nhạc.

Phần quan trọng nhất trong một vở chèo là kịch bản (tích chèo), "có tích mới dịch nên trở", song sự hấp dẫn của chèo là ở nghệ thuật biểu diễn chứ không chỉ ở kịch bản. Mỗi vở chèo thường có một hoặc vài cảnh đặc sắc, thể hiện tập trung giá trị của tác phẩm. Ví dụ : ở vô Quan Âm Thị Kính là cảnh Thị Mẫu lên chùa và Việc làng ; ở vô Chu Mãi Thần là cảnh Tuần Ti – đào Huế, ở vô Km Nham là cảnh Xuý Vân giả dại.... Đoạn trích Xúy Vân giả dại là một trong những đoạn hay nhất của chèo cổ Việt Nam.

Câu 9: Vở chèo Xúy Vân giả dại có những nhân vật nào ?

Trả lời:

-  - Kim Nham là một học trò nghèo tỉnh Nam Định, ngụ học ở Tràng An (Hà Nội)

- Xúy Vân là  - Xúy Vân là viên huyện Tể được gả cho Kim Nhan, là một cô gái đảm đang, khéo léo,

- Trần Phương - một gã nhà giàu nổi tiếng phong tình ở Đông Ngàn (Bắc Ninh) tìm cách tán tỉnh Xuý Vân - Trần Phương - một gã nhà giàu nổi tiếng phong tình ở Đông Ngàn (Bắc Ninh) tìm cách tán tỉnh Xuý Vân

Câu 10: Qua đoạn trích của vở chèo ta thấy được Xúy Vân là người như thế nào?

Trả lời:

Mô tả nhân vật Xúy Vân: đẹp người, đẹp nết, là con gái của viên huyện Tể. Xúy Vân là nhân vật chính trong vở chèo Xúy Vân giả dại. Tâm trạng của Xúy Vân phản ánh những cảm xúc phức tạp của một người phụ nữ trong tình trạng bế tắc cuộc đời.

VẬN DỤNG

Câu 11: Tình huống gì được xây dựng trong vở chèo ?

Trả lời:

Tình huống éo le của Xúy Vân: cuộc hôn nhân ép buộc với Kim Nham, một anh thư sinh ngheo hiếu học. Mặc dù chàng là người tốt nhưng Xúy Vân không yêu chàng.

Câu 12: Diễn biến tâm trạng của Xúy Vân trong vở chèo diễn ra như thế nào ?

Trả lời:

- Sự đau khổ của Xúy Vân trong tình huống hôn nhân ép buộc, không có tình yêu - Sự đau khổ của Xúy Vân trong tình huống hôn nhân ép buộc, không có tình yêu

 - Niềm mong ước của Xúy Vân về một cuộc sống gia đình hòa hợp, hạnh phúc

 - Nỗi thất vọng, xót xa và hối lỗi, tự trách của Xúy Vân sau khi tin tưởng Trần Phương, người đã bày kế xuý Vân giả điên để tìm kiếm hạnh phúc và thoát khởi nhà chồng, nhưng cuối cùng lại bị bỏ rơi.

 - Cảm giác xấu hổ, hối hận vì đã giúp Kim Nham đi theo Trần Phương cũng thể hiện tâm trạng của Xúy Vân. Cô mong muốn trở thành người vợ tốt, con dâu ngoan, đồng thời bày tỏ sự mong mỏi và hi vọng về cuộc sống vợ chồng hạnh phúc.

 - Xúy Vân cũng cảm thấy cô đơn và lạc lõng. Hình ảnh con gà rừng ăn thịt con công được dùng để miêu tả Xúy Vân trôi dạt, tăng thêm cảm giác cô đơn của cô.

Câu 13: Những câu hát trong vở chèo Xúy Vân giả dại đã thể hiện được tâm trạng gì của nhân vậy ?

Trả lời:

 - Câu hát thể hiện nỗi đau khổ, sự cô đơn, vô nghĩa trong cuộc sống

 - Câu hát thể hiện sự thất vọng trước mâu thuẫn giữa ước mơ hạnh phúc tốt đẹp và thực tế phũ phàng.

- Câu hát thể hiện nỗi ân hận, xót xa và hối lỗi, tự trách của Xúy Vân - Câu hát thể hiện nỗi ân hận, xót xa và hối lỗi, tự trách của Xúy Vân

Câu 14: Em có nhận xét gì sau khi tìm hiểu tác phẩm ?

Trả lời:

Xúy Vân trong vở chèo Xúy Vân giả dại thể hiện tâm trạng đau khổ, thất vọng, xót xa và hối lỗi trong cuộc đời lạc lõng, cô đơn, vô nghĩa. Các câu hát trong vở chèo cũng thể hiện tâm trạng của Xúy Vân một cách sâu sắc và tinh tế. Vở chèo Xúy Vân giả dại là một tác phẩm đáng xem và phân tích về tâm lý nhân vật.

VẬN DỤNG CAO

Câu 15: Viết một bài văn phân tích Tâm Trạng Xúy Vân trong vở chèo Xúy Vân giả dại ?

Trả lời:

Chèo là một hình thức kịch hát dân gian đa năng và phổ biến nhất ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Với sự kết hợp của nhiều yếu tố nghệ thuật như hát, múa, diễn, chèo được coi là một sản phẩm nghệ thuật đa tài. Với nguồn gốc từ các tầng lớp trí thức bình dân, chèo thường nhấn mạnh vào giá trị mộng công danh, học hành và sự đỗ đạt trong sự nghiệp làm quan, những ước mơ được các trí thức xưa trân trọng. Trong số các tác phẩm nổi tiếng của chèo, "Kim Nham" là một trong những vở được yêu thích nhất. Trong đó, trích đoạn "Xúy Vân giả dại" là một trong những trích đoạn được đánh giá cao và đã được sử dụng trong chương trình học của học sinh trung học phổ thông. Đây là một trích đoạn tiêu biểu cho sự tập trung vào bi kịch tình yêu và nội tâm đầy mâu thuẫn của nhân vật Xúy Vân, được thể hiện một cách đặc sắc. Các vở chèo như "Quan Âm Thị Kính”, “Trương Viên”, “Chu Mãi Thần” và "Kim Nham” đã trở thành những tác phẩm nổi tiếng và được nhiều thế hệ yêu mến. Mỗi khi mùa gặt bội thu hay đầu xuân về, nhiều làng quê tổ chức hội chèo, khiến tiếng trống chèo vang lên sau những cây lùm tre xanh, gợi lên những cảm xúc sâu sắc trong lòng người dân:

"Những cơn mưa xuân phơi phới bay

Hoa xoan rụng đầy đất trắng tay

Hội chèo đến làng Đặng ngang qua

Mẹ bảo: "Tối nay làng Đoài chèo..."

(Nguyễn Bính)

Chèo là một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật hát, múa và diễn xuất. Những điệu chèo rất phong phú và đa dạng, lời chèo cũng thấm nhuần với ca dao và dân ca một cách tài tình. Các trích đoạn như "Thị Mầu lên chùa”, "Xuý Vân giả dại”, "Thị Phương dắt mẹ chồng chạy giặc” và “Tuần Ty gặp đào Huế” đã trở thành những đoạn diễn xuất được nhiều người yêu thích và muốn xem mãi không chán. Trích đoạn "Xuý Vân giả dại" nằm trong phần hai của vở chèo “Kim Nhan”. Sau một thời gian xa chồng, Xuý Vân đem lòng yêu Trần Phương và bị dụ dỗ, nàng giả điên giả dại, lập mưu để Kim Nhan li dị. Với ánh mắt bốc lửa, giọng hát đầy cảm xúc, những bước đi, những điệu múa, và những cánh tay múa... như điên cuồng, nhân vật Xuý Vân đã để lại nhiều ấn tượng về lửa tình, về bi kịch tình yêu trong lòng khán giả. Nhiều nghệ sĩ chèo đã trở nên nổi tiếng nhờ vai diễn này.