Câu hỏi tự luận Ngữ văn 12 kết nối Ôn tập học kì I

ÔN TẬP HỌC KỲ 1

I. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Tiểu thuyết là gì?

Trả lời: 

Khơ-lét-xta-cốp là một nhân vật chính trong tác phẩm, là một kẻ vô công rỗi nghề, thích khoe mẽ và bịa đặt để gây ấn tượng với người khác.

Câu 2: Những yếu tố kỳ ảo mang đến tác dụng gì cho câu truyện?

Trả lời:

Khơ-lét-xta-cốp sử dụng những lời nói bịa đặt, khoe mẽ về bản thân như việc quen biết nhiều nhân vật quan trọng, sống xa hoa ở thủ đô, và viết nhiều tác phẩm nổi tiếng để gây ấn tượng.

Câu 3: Thế nào là biện pháp tu từ nghịch ngữ?

Trả lời: 

Câu 4: Thế nào là biện pháp tu từ nói mỉa?

Trả lời:

Câu 5: Nêu tên hai tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam bạn đã học thuộc chương trình THPT

Trả lời:

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Hãy giải thích ý nghĩa nghịch ngữ trong câu thơ: “Cái chết chẳng qua chỉ là sự bắt đầu của cuộc sống bất tử”.

Trả lời:

"Câu  "Cái chết chẳng qua chỉ là sự bắt đầu của cuộc sống bất tử" là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng nghịch lý trong thơ ca. Bằng cách đặt hai khái niệm đối lập cạnh nhau, tác giả đã tạo ra một hiệu ứng bất ngờ, kích thích trí tò mò và buộc người đọc phải suy ngẫm. Câu thơ không chỉ đơn thuần là một câu khẳng định mà còn là một lời mời gọi khám phá những tầng ý nghĩa sâu xa hơn về cuộc sống và cái chết."

Câu 2: Phân tích tác dụng của nói mỉa trong câu: “Anh thật là giỏi! Ngày nào cũng đến muộn!”.

Trả lời:

"Câu nói "Anh thật là giỏi! Ngày nào cũng đến muộn!" là một ví dụ điển hình cho việc sử dụng lời nói mỉa mai để thể hiện sự không hài lòng. Bằng cách đảo ngược ý nghĩa của từ "giỏi", người nói đã khéo léo nhấn mạnh hành vi đến muộn thường xuyên của người kia, đồng thời tạo ra một khoảng cách nhất định trong giao tiếp."

Câu 3: Hãy nêu điểm tương đồng về chủ đề trong Vợ nhặt và Chí Phèo

Trả lời:

Câu 4: Tác dụng của điệp ngữ trong câu thơ: “Nhớ gì như nhớ người yêu, trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương”

Trả lời:

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Phân tích một điểm khác biệt về cách xây dựng nhân vật giữa Vợ nhặt và Chí Phèo

Trả lời:

Cách xây dựng tâm lý nhân vật trong "Vợ nhặt" và "Chí Phèo" thể hiện rõ nét phong cách sáng tác của hai nhà văn. Nếu như Nam Cao tập trung vào việc khắc họa một nhân vật phức tạp, mang trong mình những mâu thuẫn nội tâm sâu sắc như Chí Phèo, thì Kim Lân lại chọn cách xây dựng một nhân vật đơn giản, chất phác như Tràng. Sự khác biệt này có liên quan mật thiết đến bối cảnh xã hội mà mỗi nhân vật đang sống. Xã hội phong kiến tàn bạo đã biến Chí Phèo thành một con quỷ dữ, trong khi xã hội nông thôn nghèo khó nhưng vẫn giữ được những nét đẹp truyền thống đã góp phần tạo nên tính cách của Tràng. Qua việc xây dựng hai nhân vật với những tâm lý khác nhau, các tác giả muốn gửi gắm những thông điệp khác nhau về số phận con người. Chí Phèo là một lời cảnh tỉnh về sự tàn phá của xã hội, còn Tràng là một biểu tượng cho những giá trị nhân văn.

Câu 2: Phân tích một hình ảnh tiêu biểu trong bài thơ Tây Tiến để làm rõ phong cách nghệ thuật của tác giả.

Trả lời:

Một hình ảnh tiêu biểu trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng là câu thơ:

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi,

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.”

Hình ảnh "Sông Mã" và "rừng núi" không chỉ là những không gian thiên nhiên gắn liền với cuộc sống chiến đấu của đoàn quân Tây Tiến, mà còn là biểu tượng cho vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ của miền Tây Bắc. Cách Quang Dũng sử dụng từ "nhớ chơi vơi" đầy mới lạ và giàu cảm xúc đã thể hiện một nỗi nhớ da diết, vừa cụ thể vừa mơ hồ, không chỉ dành cho cảnh sắc thiên nhiên mà còn cho những kỷ niệm hào hùng của người lính.

Phong cách nghệ thuật của Quang Dũng được thể hiện rõ qua việc kết hợp chất lãng mạn và hiện thực. Hình ảnh thiên nhiên trong câu thơ vừa mang vẻ đẹp nên thơ, hùng vĩ, lại vừa gắn liền với những gian khổ, hi sinh của người lính. Từ đó, tác giả không chỉ làm nổi bật tinh thần kiên cường mà còn thể hiện một trái tim nghệ sĩ nhạy cảm trước vẻ đẹp cuộc đời.

Hình ảnh "Sông Mã" như một chứng nhân lịch sử, trở thành biểu tượng bất tử cho tinh thần Tây Tiến, đồng thời là sợi dây nối kết cảm xúc, đưa người đọc hòa mình vào bức tranh thơ lãng mạn nhưng cũng thấm đẫm hiện thực chiến tranh. Câu thơ khẳng định tài năng nghệ thuật của Quang Dũng trong việc khắc họa không gian và cảm xúc bằng ngôn từ giản dị mà tinh tế.

Câu 3: Viết lại câu sau để tránh lỗi mơ hồ: “Anh ấy đã đến trường, nhưng không ai rõ lý do.”

Trả lời:

Câu 4:Hãy sáng tác một đoạn văn ngắn sử dụng biện pháp nói mỉa để phê phán hành vi thiếu trách nhiệm trong công việc.

Trả lời:

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Viết một đoạn văn ngắn về cách tác giả thể hiện cảm xúc trong bài "Viếng Lăng Bác"

Trả lời:

Trong bài thơ Viếng Lăng Bác, Viễn Phương thể hiện cảm xúc sâu sắc và thiêng liêng qua từng hình ảnh và câu chữ. Ngay từ câu mở đầu, "Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác", tác giả dùng đại từ "con" đầy gần gũi, thể hiện tình cảm kính yêu và lòng biết ơn như đối với một người cha già kính mến. Cảm xúc của tác giả được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo, như "mặt trời trong lăng rất đỏ" – một biểu tượng cho sự vĩ đại, bất tử của Bác Hồ. Tâm trạng bồi hồi của Viễn Phương được khắc họa qua hình ảnh "dòng người đi trong thương nhớ", tạo nên không khí trang nghiêm và thành kính. Đặc biệt, sự lưu luyến và tiếc nuối của tác giả bộc lộ rõ nhất qua câu thơ cuối: "Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác". Mong muốn hóa thân thành những điều nhỏ bé để mãi bên cạnh Bác cho thấy tình yêu vô bờ và lòng thành kính của nhà thơ. Toàn bài thơ vừa giản dị, vừa sâu sắc, khắc họa một tình cảm chân thành và mãnh liệt dành cho vị cha già của dân tộc.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------