Câu hỏi tự luận Ngữ văn 6 chân trời Bài 2 Văn bản 1: Sọ Dừa

NHẬN BIẾT

Câu 1: Thể loại của tác phẩm ?

Trả lời

Thể loại: chuyện cổ tích

Câu 2: Bố cục tác phẩm?

Trả lời

Có thể chia văn bản thành 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến ...đặt tên cho nó là Sọ Dừa): Sự ra đời của Sọ Dừa.

- Phần 2 (Tiếp theo đến ...phòng khi dùng đến): Sự tài giỏi của Sọ Dừa.

- Phần 3 (Còn lại): Lý do cô Út lấy Sọ Dừa.

Câu 3: Tóm tắt chuyện Sọ Dừa?

Trả lời

Ngày xưa có hai vợ chồng nghèo, ăn ở hiền lành, đã ngoài năm mươi nhưng vẫn chưa có con. Một hôm người vợ ra đồng khát nước, thấy cái sọ dừa đầy nước, bà bèn uống nước, sau đó mang thai và sinh ra đứa trẻ không chân, không tay, tròn như quả dừa. Bà nuôi nấng, tới khi lớn lên, Sọ Dừa nhờ mẹ xin phú ông cho đi chăn bò. Sọ Dừa chăn bò rất giỏi. Một hôm, cô con gái út nhà phú ông mang cơm thì thấy Sọ Dừa là một chàng trai khôi ngô nên đem lòng yêu thương, có của ngon đều giấu cho chàng. Cuối mùa, Sọ Dừa giục mẹ sang đến hỏi con gái phú ông làm vợ, chỉ có cô con gái út đồng ý làm vợ Sọ Dừa. Ngày cưới, Sọ Dừa bước ra là một chàng trai tuấn tú. Trước khi Sọ Dừa lên kinh thi dặn dò vợ luôn mang theo mình quả trứng gà, con dao, hòn đá lửa. Sau đó, vợ Sọ Dừa bị hai chị hãm hại, nàng bị cá kình nuốt cô vào bụng. Cô lấy dao, rạch bụng cá, thoát chết, trôi dạt vào một hòn đảo. Đến khi Sọ Dừa đỗ quan trạng trở về, Sọ Dừa đón vợ trên đảo trở về và mở tiệc mừng. Hai cô chị sau bữa tiệc nhìn thấy em út xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

Câu 4: Giá trị nội dung của tác phẩm?

Trả lời

- Truyện kể về về chàng Sọ Dừa dù khiếm khuyết về thân thể nhưng luôn nỗ lực để làm chủ cuộc sống. Đồng thời thể hiện mơ ước về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người tốt luôn được may mắn, đền đáp xứng đáng

- Đề cao giá trị cốt lõi của con người và tình yêu thương đối với những người bất hạnh, nghèo khó.

Câu 5: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm?

Trả lời

Là kiểu truyện cổ tích phổ biến trong kho tàng truyện cổ Việt Nam và thế giới: người mang lốt vật. Dù mang hình hài dị dạng, xấu xí nhưng chút bỏ ngoại hình ấy mà trở lại bình thường và có cuộc sống hạnh phúc. Ngôn ngữ đậm chất dân gian, hình ảnh sinh động, ấn tượng

Câu 6 : Ngôi kể chuyện và phương thức biểu đạt của văn bản Sọ Dừa?

Trả lời

- Ngôi kể chuyện: ngôi thứ nhất

- Phương thức biểu đạt: tự sự

THÔNG HIỂU

Câu 7: Sự ra đời kì lạ của Sọ Dừa là gì?

Trả lời

- Hai vợ chồng nghèo hiền lành, chăm chỉ nhưng đã ngoài năm mươi mà vẫn chưa có con.

- Một hôm, trời nắng to, người vợ vào rừng lấy củi cho chủ, khát nước quá không tìm thấy suối.

- Bà nhìn thấy cái sọ dừa bên cạnh gốc cây đựng đầy nước mưa, bà bưng lên uống, về nhà thì có mang.

- Chẳng bao lâu sau, bà sinh ra một đứa bé không chân không tay, tròn như một quả dừa nhưng lại biết nói.

=> Sự ra đời kì lạ. Qua đó, đề cập đến những người đau khổ, thấp hèn trong xã hội xưa, vẻ ngoài xấu xí, nhân dân nhận thức sâu sắc về số phận và địa vị xã hội của mình.

Câu 8: Càng lớn Sọ Dừa đã thể hiện được tài năng gì của mình?

Trả lời

- Tài năng của Sọ Dừa:

+ Sau khi lớn lên, Sọ Dừa xin mẹ cho đi chăn bò ở nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng.

+ Sọ Dừa có tài thổi sáo rất hay.

Câu 9: Cuộc gặp gỡ giữa Sọ Dừa và Cô Út diễn ra như thế nào?

Trả lời

- Phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa.

- Hai cô chị ác nghiệt kiêu kỳ, chỉ có cô út là đối đãi tử tế với Sọ Dừa.

- Cô út đem lòng yêu mến, có của ngon vật lạ đều giấu đem cho chàng.

=> Cô út là một cô gái hiền lành, tốt bụng, cảm mến tài năng và vẻ đẹp bên trong của Sọ Dừa.

VẬN DỤNG

Câu 10: Chỉ ra những yếu tố kì ảo xuất hiện trong câu chuyện và nêu ý nghĩa của những chi tiết ấy?

Trả lời

+ Sự ra đời của Sọ Dừa:  bà mẹ uống nước từ cái sọ dừa bên gốc cây to và có mang, sinh ra Sọ Dừa không có tay chân, tròn như quả dừa.

+ Chàng đi chăn bò cho phú ông, không có chân tay nhưng chăn bò rất giỏi.

+ Sọ Dừa biến thành chàng trai khôi ngô, thổi sáo chăn bò, có tiếng động chàng trai biến mất, chỉ còn lại Sọ Dừa nằm lăn lóc ở đấy.

+ Vợ Sọ Dừa bị hai cô chị hại đẩy xuống biển, cô lấy dao đâm chết cá và mổ bụng chui ra.

• Vai trò của các yếu tố thần kì:
• Giúp thể hiện bản chất tốt đẹp của Sọ Dừa ẩn trong vẻ xấu xí bên ngoài, giúp cho cuộc đời của Sọ Dừa tiên lên một trang mới: chăn bò rất giỏi, gặp được con gái phú ông và cưới làm vợ.
• Thể hiện được ước mơ của nhân dân về những người hiền lành, lương thiện sẽ gặp được những điều tốt đẹp trong cuộc sống (bố mẹ của Sọ Dừa hiếm muộn nhưng hiền lành, chịu khó đã được có con; Sọ Dừa dù hình dạng xấu xí nhưng lấy được người vợ hiền lành, nhân hậu; vợ Sọ Dừa đã thoát khỏi hoạn nạn).
• Giúp cho truyện trở nên hấp dẫn, gây hứng thú với người đọc.

Câu 11:  Cuộc sống vợ chồn Hai Vợ Chồng Sọ Dưà diễn ra như thế nào?

Trả lời

- Cuối mùa ở, Sọ Dừa đòi mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ.

- Phú ông đưa ra lễ vật thách cưới rất nặng: một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm.

- Đến ngày cưới, Sọ Dừa đã chuẩn bị đủ lễ vật cho mẹ mang sang nhà phú ông.

- Trong ngày cưới, Sọ Dừa trở về hình dáng con người là một chàng trai khôi ngô tuấn tú khiến tất cả mọi người đều kinh ngạc, còn hai cô chị thì vừa ghen vừa tức.

- Cuộc sống của hai vợ chồng Sọ Dừa rất hạnh phúc, Sọ Dừa học hành chăm chỉ đỗ trạng nguyên và được vua cử đi sứ.

=> Việc thay đổi hình dạng và đỗ trạng nguyên của Sọ Dừa đã thể hiện mơ ước đổi đời của nhân dân lao động.

Câu 12: Trước và sau khi thay đổi ngoại hình Sọ Dừa, hai người chị lớn của cô Út xung quanh có thái độ gì với chàng?

Trả lời

*Trước đó:

+ Phú ông sai con gái đi đưa cơm cho Sọ Dừa thì hai chị lớn không chịu đi và đẩy cho người em út đi

+ Khi Sọ Dừa hỏi cưới con gái phú ông thì hai người chị không chịu và chỉ có người em út chịu lấy chàng Sọ Dừa xấu xí.

*Sau đó:

+ Tiếc hụt vì chàng Sọ Dừa bỗng nhiên biến thành chàng trai khôi ngô, tuấn tú và thi đỗ được trạng nguyên

+ Nhân lúc chàng đi sứ đã ra tay hãm hại chính em gái của mình để có cơ hội sau này được tiếp cận chàng.

Câu 13: Biến cố gì đã xảy ra với hai vớ chồng của Sọ Dừa sau khi chàng đỗ Trạng Nguyên và đi làm việc giúp vua ?

Trả lời

- Trong thời gian Sọ Dừa đi sứ, hai cô chị sinh lòng đố kị, bày mưu hãm hại em gái.

- Hai cô chị rủ em chèo thuyền ra biển chơi, rồi đẩy em xuống nước. Cô út bị một con cá kình nuốt chửng vào bụng.

- Sẵn có con dao mà Sọ Dừa đưa cho cô rạch bụng nó, con cá chết xác dạt vào hòn đảo. Nhờ có những đồ vật mà Sọ Dừa đưa cho, cô út sống sót trên đảo hoang.

- Sọ Dừa gặp lại vợ trên đảo hoang, hai vợ chồng đoàn tụ.

- Hai cô chị vì xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

=> Kết thúc của câu chuyện đã thể hiện niềm tin của nhân dân ta rằng cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Đó là lòng mơ ước về một xã hội công bằng, người tốt cuối cùng cũng gặp lành, người xấu cuối cùng cũng phải trả giá.

Câu 14: Ý nghĩa câu chuyện muốn truyền tải tới người đọc?

Trả lời

• Đề cao, ca ngợi giá trị bên trong của con người.
• Đề cao lòng nhân ái.
• Khẳng định niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của sự công bằng.

VẬN DỤNG CAO

Câu 15: Thông qua câu chuyện Sọ Dưà em hãy viết đoạn văn 160 - 200 từ về bài học emd dã học được thông qua câu chuyện?

Trả lời

Truyện kể về cuộc đời của Sọ Dừa, một nhân vật có ngoại hình xấu xí - đây là một trong những nhân vật phổ biến của thể loại truyện cổ tích.Dưới cái lốt kì quái, Sọ Dừa có đủ vẻ đẹp cả về hình dáng lẫn tài năng, phẩm chất tuyệt vời. Sự đối lập ấy khẳng định cái đáng quý là phẩm chất bên trong và đề cao giá trị của con người chân chính. cho người đọc những bất ngờ hết sức thú vị. Trong xã hội phong kiến trọng người giàu sang, khinh kẻ nghèo hèn, người lao động khó lòng vượt qua số phận tăm tối của mình. Cho nên sự biến đổi kỳ diệu của Sọ Dừa chính là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú, thể hiện sức sống và tinh thần lạc quan mãnh liệt của nhân dân lao động. Còn sống là còn hy vọng, còn mơ ước, còn tin tưởng vào chiến thắng tất yếu của lòng tốt và sự công bằng trước sự độc ác, bất công của cuộc đời.