Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 chân trời Bài 5: Thúy Kiều báo ân, báo oán

BÀI 5: KHÁT VỌNG CÔNG LÍ

VĂN BẢN: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1:Trình bày hiểu biết của em về tác giả

Trả lời:

Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888) tục gọi là Đồ Chiểu

- Quê quán: sinh tại quê mẹ ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay thuộc thành phố HCM); quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

- Cuộc đời:

+ Năm 1843, ông thi đỗ tú tài năm 21 tuổi

+ Năm 1849, ông bị mù. Tuy nhiên không đầu hàng số phận, ông về Gia Định dạy học và bốc thuốc.

+ Khi thực dân Pháp xâm lược Nam Kì, ông tích cực tham gia vào phong trào kháng chiến

+ Khi cả Nam Kì rơi vào tay giặc, ông về sống tại Ba Tri (Bến Tre), nêu cao tinh thần bất khuất cho đến lúc mất

- Sự nghiệp văn chương

+ Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ lớn của dân tộc, ông đã để lại nhiều áng văn chương có giá trị nhằm truyền bá đạo lí làm người, lòng yêu nước và ý chí cứu nước...

+ Tác phẩm chính: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ- Hà Mậu, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Thơ điếu Trương Định...

- Quan điểm sáng tác: Nguyễn Đình Chiểu sáng tác với quan điểm lấy ngòi bút làm vũ khí chiến đấu: “Chở bao nhiêu đạp thuyền không khẳm – Đâm mất thằng gian bút chẳng tà’’

Câu 2:Bài thơ được viết theo thể loại nào? Nêu bố cục của bài thơ

Trả lời: 

Thể loại: lục bát 

Bố cục chia 2 phần: 

- Phần 1: Lục Vân Tiên đáng cướp

- Phần 2: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Câu 3:Tóm tắt bài thơ Thuý Kiều báo ân, báo oán.

Trả lời:

Câu 4: Nội dung chính của bài thơ Thuý Kiều báo ân, báo oán là gì?

Trả lời:

 Câu 4: Trình bày đặc điểm của nghệ thuật bài thơ Thuý Kiều báo ân, báo oán.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Tìm một số chi tiết miêu tả hành động, ngôn ngữ của Thúy Kiểu được thể hiện trong văn bản. Những chi tiết ấy cho thấy Thuý Kiều là người như thế nào? 

Trả lời:

* Chi tiết miêu tả hành động, ngôn ngữ của Thúy Kiều báo ân: 

- Qua lời của Kiều với Thúc Sinh ta thấy Kiều là người nặng tình, nặng nghĩa, nàng rất trân trọng việc Thúc Sinh chuộc nàng khỏi lầu xanh, tuy Thúc Sinh không giúp được khi Hoạn Thư hành hạ nàng nhưng nàng vẫn tạ ơn Thúc Sinh rất hậu. 

- Kiều nói với Thúc Sinh về Hoạn Thư chứng tỏ vết thương lòng, đau đớn mà Hoạn Thư gây ra nàng không quên được. 

* Chi tiết miêu tả hành động, ngôn ngữ của Thúy Kiều báo oán: 

- Những lời đầu tiên Kiều nói với Hoạn Thư có giọng điệu mỉa mai, đay nghiến. Chào, thưa Hoạn Thư là tiểu thư mặc dù vị thế hai người đã đảo ngược. 

- Thái độ Kiều: quyết liệt trong trả thù, báo trước những điều dữ dội sắp xảy ra. 

= > Thúy Kiều giàu lòng vị tha, tình nghĩa: đối với Thúc Sinh biết ơn, trân trọng; đối với Hoạn Thư giận nhưng vẫn rộng lượng tha tội. 

Câu 2: Em có suy nghĩ gì về việc Thuý Kiều tha bổng Hoạn Thư? Sự việc ấy thể hiện nét tính cách gì của nhân vật Thúy Kiều?

Trả lời:

Sau khi nghe xong những lời bào chữa của Hoạn Thư, Thuý Kiều đã tha bổng cho nàng ta dù lúc đầu có khó xử, không biết nên trừng phạt hay tha thứ. Tha bổng Hoạn Thư thể hiện rằng Thúy Kiều là người thấu hiểu lẽ sống ở đời. Những lời của Hoạn Thư không hoàn toàn dối gian, ngoa ngoắt mà sự thật gần như vậy. 

- Việc Thúy Kiều dễ dàng tha thứ cho Hoạn Thư thể hiện nàng là người có tấm lòng nhân hậu, vị tha, lối sống cao thượng, luôn sẵn sàng bỏ qua, tha thứ cho kẻ đã làm mình tổn thương sâu sắc. Kiều tha bổng cho Hoạn Thư có lẽ cũng do áy náy vì đã chen chân vào hạnh phúc gia đình hai người, biến Hoạn Thư thành kiếp chung chồng, phải trải qua những tháng ngày bị chồng lạnh bạc. Chồng Hoạn Thư, tức chàng Thúc Sinh cũng là người Kiều mang ơn, do vậy nàng cũng mong muốn ân nhân mình có cuộc sống êm đềm hạnh phúc, sau khi đã trải qua bao sóng gió. 

Câu 3: Hành động, lời nói của Hoạn Thư thể hiện điều gì về tính cách nhân vật này? Theo em, nhân vật Hoạn Thư, Từ Hải có vai trò gì trong việc thể hiện chân dung nhân vật Thúy Kiều?

Trả lời:

Câu 4:Em có nhận xét gì về nghệ thuật kể chuyện bằng thơ lục bát trong văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Nguyễn Đình Chiểu) và văn bản Thúy Kiều báo ân, báo oán (Nguyễn Du)? 

Trả lời:

Câu 5: Cách dùng từ tiểu thư để xưng hô trong lời thoại thể hiện thái độ gì của người nói đối với người nghe? 

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Thúy Kiều đã thể hiện sự báo ân và báo oán như thế nào trong hoàn cảnh của bản thân? Theo em, việc này có phản ánh đặc điểm tính cách của nhân vật Thúy Kiều không? 

Trả lời:

Trong ""Truyện Kiều,"" Thúy Kiều đã thể hiện sự báo ân và báo oán qua các hành động và quyết định của mình, đặc biệt là trong hoàn cảnh gian nan và bi kịch mà nàng phải đối mặt. Việc báo ân thể hiện qua hành động của Kiều đối với những người đã giúp đỡ nàng, như đối với người ân nhân là Thúc Sinh, nàng luôn trân trọng và đáp lại tình cảm của người ấy. Tuy nhiên, khi gặp phải những kẻ ác, như Sở Khanh, Kiều cũng không ngần ngại thể hiện sự báo oán. Nàng dùng sự khôn khéo và thông minh để trả thù kẻ phản bội, chứng minh sự mạnh mẽ và lòng kiên cường trong việc đòi lại công lý cho bản thân.

Việc báo ân và báo oán này không chỉ phản ánh đặc điểm tính cách của Thúy Kiều mà còn khắc họa một cách sâu sắc những giá trị nhân văn trong nàng. Kiều là một người con hiếu thảo, luôn nhớ ơn những người đã giúp đỡ mình. Đồng thời, nàng cũng là một phụ nữ thông minh, mạnh mẽ và biết đấu tranh cho quyền lợi của mình trong một xã hội đầy bất công. Sự báo ân và báo oán thể hiện một thái độ sống công bằng và sòng phẳng của Thúy Kiều, vừa là cách nàng thể hiện lòng biết ơn, vừa là cách nàng chiến đấu với những kẻ làm hại mình.

 Câu 2: Em có đồng tình với cách Thúy Kiều lựa chọn để báo oán và báo ân? Tại sao? Liệu hành động của nàng có hợp lý trong bối cảnh xã hội phong kiến lúc bấy giờ không?

Trả lời:

 Câu 3: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về cách Thúy Kiều báo ân, báo oán trong văn bản trên so với cách một nhân vật trong truyện cổ dân gian (mà em biết) ứng xử với những ân oán của họ.

 Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Theo em, sự báo ân và báo oán của Thúy Kiều có thể được nhìn nhận như một phản ứng tự nhiên của con người đối với hoàn cảnh bị áp bức, hay đó là sự phản ánh sâu sắc của một bi kịch cá nhân trong xã hội phong kiến?

 Trả lời:

Theo em, sự báo ân và báo oán của Thúy Kiều có thể được nhìn nhận vừa là một phản ứng tự nhiên của con người đối với hoàn cảnh bị áp bức, vừa là sự phản ánh sâu sắc của một bi kịch cá nhân trong xã hội phong kiến.

Trong hoàn cảnh của Thúy Kiều, nàng đã phải trải qua rất nhiều đau khổ và bất công. Là một phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng lại bị đẩy vào cảnh sống bị phụ thuộc và bị lợi dụng trong xã hội phong kiến, Kiều không có nhiều sự lựa chọn. Sự báo ân và báo oán của nàng có thể coi là một phản ứng tự nhiên của con người khi bị dồn vào thế khó khăn. Khi nàng báo ân, đó là cách để nàng thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã giúp đỡ mình, dù nàng phải hy sinh nhiều điều trong cuộc sống của mình. Khi báo oán, Thúy Kiều trả thù những kẻ đã phản bội và làm hại nàng, đó là sự phản ứng trước sự bất công và tội ác mà nàng phải gánh chịu.

Tuy nhiên, việc báo ân và báo oán của Thúy Kiều cũng là sự phản ánh sâu sắc của một bi kịch cá nhân trong xã hội phong kiến. Kiều là hình ảnh điển hình của những người phụ nữ trong xã hội này, những người không có quyền quyết định cuộc đời mình, luôn bị kìm hãm bởi các chuẩn mực đạo đức và các quan hệ gia đình, xã hội. Mọi hành động của Kiều, dù là báo ân hay báo oán, đều phản ánh một nỗi đau vô cùng lớn, đó là sự bất lực trong việc thoát ra khỏi vòng luẩn quẩn của định mệnh và xã hội. Thúy Kiều không thể làm chủ được cuộc đời mình, mà tất cả những gì nàng làm đều là sự ứng phó với những hoàn cảnh mà xã hội phong kiến đã áp đặt lên nàng.

Vì vậy, sự báo ân và báo oán của Thúy Kiều không chỉ là phản ứng tự nhiên của con người đối với những áp lực, mà còn là biểu hiện của bi kịch cá nhân trong một xã hội đầy bất công và chật hẹp. Những hành động này không chỉ là sự đấu tranh của cá nhân mà còn phản ánh nỗi đau của cả một thế hệ người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------