Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 chân trời Bài 1: Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ

BÀI 1: THƯƠNG NHỚ QUÊ HƯƠNG

VIẾT: VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM NGHĨ VỀ MỘT BÀI THƠ TÁM CHỮ
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1:Cho biết số chữ trong dòng và số câu trong bài thơ tám chữ

Trả lời:

Thể thơ tám chữ là thể thơ truyền thống của văn học Việt Nam. 

Mỗi câu thơ trong thể thơ tám chữ có tám chữ (hay tám âm tiết).

Không có một quy định cố định về sống lượng câu ở trong một bài thơ tám chữ. Bài thơ có thể ngắn hoặc dài tuỳ theo nội dung và ý nghĩa của tác giả.

Câu 2:Thơ tám chữ có những cách gieo vần nào?

Trả lời: 

Thơ tám chữ có nhiều cách gieo vần, có thể theo các cách tương tự như gieo vần thơ 4 chữ như sau:

+ Vần liên tiếp: Cứ hai vần bằng rồi đến hai vần trắc, hoặc hai vần trắc rồi đến hai vần bằng. Như vậy, câu 1 vần câu 2, câu 3 vần câu 4, hoặc là câu 2 vần câu 3, câu 4 vần câu 5. 

+ Vần chéo (Vần gián cách): Một vần bằng rồi tới một vần trắc. Như vậy, câu 1 vần với câu 3, câu 2 vần với câu 4. 

+ Vần ôm: Câu 1 vần với câu 4, câu 2 vần câu 3.

Câu 3:Thơ tám chữ có cách ngắt nhịp như thế nào?

Trả lời:

Câu 4: Trình bày luật bằng trắc của thể thơ tám chữ.

Trả lời:

Câu 5: Có bao nhiêu bước trong quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1:Trình bày yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ.

Trả lời:

Yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ:

- Trình bày cảm nghĩ của người viết về một bài thơ tám chữ. 

- Cấu trúc gồm 3 phần:

+ Mở đoạn: Giới thiệu nhan đề bài thơ, tác giả và cảm nghĩ chung của người viết về bài thơ bằng một câu (chủ đề)

+ Thân đoạn: Trình bày cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về một hoặc vài nét đặc sắc trong nội dung và hình thức nghệ thuật của bài thơ; làm rõ cảm xúc, suy nghĩ về những hình ảnh, từ ngữ được trích từ bài thơ

+ Kết đoạn: Khẳng định lại cảm nghĩ về bài thơ và ý nghĩa của bài thơ đối với bản thân 

Câu 2: Trước khi viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ, người viết

Trả lời:

Tìm một bài thơ đúng yêu cầu thể loại.

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

– Thơ tám chữ là thể thơ như thế nào?

– Đoạn văn chia sẻ cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ có đặc điểm gì về hình thức và nội dung?

– Mục đích viết đoạn văn này là gì? Người đọc có thể là ai? Với mục đích và người đọc đó, nên lựa chọn nội dung và cách viết như thế nào?

Câu 3: Người viết cần làm gì để tìm ý và lập dàn ý cho đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ?

Trả lời:

Câu 4:Sau khi hoàn thành đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ, em có thể rà soát và chỉnh sửa theo những gợi ý nào?

Trả lời:

Câu 5: Tại sao cần chỉ ra tác dụng của thể thơ tám chữ khi viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (2 câu)

Câu 1: Dựa vào quy trình viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩa về một bài thơ tám chữ mà em được học, hãy lập dàn ý đoạn văn nêu cảm nghĩ bài thơ Quê hương của Tế Hanh.

Trả lời:

• Mở bài: 

• Giới thiệu chung về tác giả Tế Hanh và bài thơ "Quê hương".

• Bài thơ là một trong những tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp của Tế Hanh, phản ánh tình cảm sâu sắc của tác giả đối với quê hương miền biển.

• Thân bài

• Thể thơ tám chữ và tác dụng của nó: Thể thơ tám chữ giúp bài thơ trở nên súc tích, dễ cảm nhận nhưng cũng đầy cảm xúc. Nhịp điệu này tạo sự gần gũi và dễ dàng truyền tải tình cảm, sự nhớ nhung, da diết của tác giả với quê hương.

• Hình ảnh và phong cách của bài thơ: Tế Hanh sử dụng những hình ảnh giản dị, gần gũi nhưng đầy sinh động, phản ánh cuộc sống lao động của người dân chài. Các hình ảnh như “dân trai tráng”, “chiếc thuyền”, “màu nước xanh” gợi lên vẻ đẹp yên bình và đầy tình cảm của quê hương. Bài thơ cũng sử dụng các hình ảnh so sánh, nhân hóa đầy tinh tế, như việc so sánh "cánh thuyền" với "hồn làng", mang lại sự linh thiêng và sâu sắc cho hình ảnh quê hương.

• Cảm xúc và suy tư của tác giả: Tình yêu quê hương của Tế Hanh được thể hiện qua việc nhân hóa chiếc thuyền, biến nó thành một nhân vật có cảm giác, suy tư sau một ngày lao động vất vả. Hình ảnh "Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ" thể hiện sự gắn bó sâu sắc của tác giả với cảnh vật và con người quê hương. Sự chuyển đổi cảm giác từ thính giác (nghe) sang xúc giác (thấm dần trong thớ vỏ) thể hiện sự tinh tế trong việc cảm nhận vẻ đẹp giản dị nhưng sâu sắc của cuộc sống.

• Kết bài

• Tóm tắt lại cảm xúc của bài thơ: Bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh không chỉ là lời ca ngợi vẻ đẹp quê hương mà còn là sự bộc lộ tình cảm thiết tha của tác giả dành cho mảnh đất nơi sinh ra mình.

• Nhấn mạnh rằng bài thơ với hình ảnh sinh động, âm điệu khỏe khoắn đã thể hiện một "quê hương rất Tế Hanh", gần gũi nhưng đầy sâu sắc, gợi cảm.​

 Câu 2: Dựa trên những tri thức em được học, hãy viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩa về một bài thơ tám chữ mà em yêu thích.

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (1 câu)

Câu 1:Em nghĩ sao về việc thể hiện cảm xúc và tâm trạng trong bài thơ 8 chữ? Có những cách nào để làm điều này một cách hiệu quả?

Trả lời:

Trong bài thơ tám chữ, việc thể hiện cảm xúc và tâm trạng có thể được thực hiện rất hiệu quả nhờ vào sự ngắn gọn, súc tích của thể thơ này. Mặc dù mỗi câu chỉ có tám chữ, nhưng chính sự hạn chế này lại tạo nên sức mạnh trong cách truyền tải cảm xúc. Để thể hiện cảm xúc một cách hiệu quả, tác giả có thể sử dụng hình ảnh cụ thể và sinh động như thiên nhiên, con người, hoặc cảnh vật, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tâm trạng của tác giả. Biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa cũng là một cách để khắc họa cảm xúc rõ nét, như việc so sánh “cánh thuyền” với “hồn làng” trong bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh. Hơn nữa, việc tạo nhịp điệu và âm thanh phù hợp trong bài thơ cũng giúp làm nổi bật cảm xúc, từ nhịp nhanh, mạnh đến chậm rãi, nhẹ nhàng. Từ ngữ giàu cảm xúc, được chọn lọc kỹ càng, sẽ tạo chiều sâu cho tác phẩm, khiến người đọc cảm nhận rõ nét tâm trạng tác giả. Cuối cùng, sự chuyển động cảm xúc trong bài thơ, từ vui tươi đến trầm lắng, cũng làm nổi bật sự biến đổi trong tâm trạng tác giả, mang lại một kết nối sâu sắc với người đọc. Nhờ những yếu tố này, thể thơ tám chữ có thể truyền tải những cảm xúc mạnh mẽ, sâu sắc và đầy ấn tượng.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------