Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 chân trời Bài 2: Tính đa nghĩa trong bài thơ "Bánh trôi nước"

BÀI 1: GIÁ TRỊ CỦA VĂN CHƯƠNG

VĂN BẢN: TÍNH ĐA NGHĨA TRONG BÀI THƠ ‘’BÁNH TRÔI NƯỚC’’
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Trình bày hiểu biết của em về tác giả Chu Văn Sơn.

Trả lời:

Vũ Dương Quỹ (1939 – 2021) là một nhà giáo ưu tú, đồng thời là tác giả nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy và bình giảng văn học trong nhà trường. Ông không chỉ để lại dấu ấn trong việc truyền đạt kiến thức mà còn góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng, giúp học sinh hiểu sâu hơn về các tác phẩm văn học. Những bài viết của ông thường có sự phân tích tinh tế, rõ ràng, và dễ tiếp cận, giúp học sinh phát triển tư duy và cảm thụ văn học một cách sâu sắc. Vũ Dương Quỹ đã có nhiều đóng góp cho giáo dục và văn học Việt Nam, đặc biệt trong việc bồi dưỡng thế hệ học sinh yêu thích và hiểu rõ văn chương.

Câu 2: Văn bản Tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước được viết theo thể loại nào? Nêu bố cục văn bản.

Trả lời: 

Thể loại: Văn bản nghị luận văn học
Bố cục chia 2 phần:
- Phần 1 (từ đầu đến biết bao người): Nghĩa thứ nhất: tả thực.
- Phần 2 (đoạn còn lại): Nghĩa thứ hai: bài thơ nói về nhan sắc, thân phận và phẩm chất người phụ nữ.

Câu 3: Tóm tắt văn bản Tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước.

Trả lời:

Câu 4: Nội dung chính của văn bản Tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước là gì?

Trả lời:

Câu 5: Trình bày đặc điểm của nghệ thuật văn bản Tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Cách trình bày vấn đề khách quan và chủ quan được thể hiện như thế nào trong đoạn văn: “Nghĩa thứ nhất,… của biết bao người”?

Trả lời:

Vừa nêu lên ý kiến chủ quan vừa nói về quan điểm khách quan trong văn, tác giả đan xen những ý kiến khách quan và những ý kiến chủ quan của mình: “Hồ Xuân Hương quả là một người biết miêu tả sự vật.” nhằm bộc lộ những ý kiến chủ quan của mình dựa trên nền tảng những quan điểm khách quan cụ thể, có căn cứ khiến cho lập luận của tác giả càng trở nên sắc bén hơn

Câu 2: Bài thơ "Bánh trôi nước" phản ánh điều gì về thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa?

Trả lời:

Bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương phản ánh một cách sâu sắc thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Thông qua hình ảnh bánh trôi nước, tác giả thể hiện sự mong manh, yếu ớt của người phụ nữ, nhưng đồng thời cũng phản 

ánh sự kiên cường, chịu đựng và hy sinh trong cuộc sống.
Cụ thể, hình ảnh "bánh trôi nước" với thân hình "trắng lại vừa tròn" gợi lên vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ, nhưng cũng đồng thời là sự mỏng manh, dễ bị cuốn trôi theo dòng đời. Câu thơ "Thân em vừa trắng lại vừa tròn" miêu tả vẻ đẹp thuần khiết của người phụ nữ, nhưng lại ẩn chứa sự mong manh, yếu đuối trong số phận. Tiếp đó, việc bánh "trôi" trong nước tượng trưng cho sự bất lực và lúng túng trong cuộc sống của người phụ nữ, khi họ phải chịu sự chi phối của những quy tắc, luật lệ 

trong xã hội phong kiến.
Tác phẩm cũng cho thấy sự kiên cường, sự chịu đựng của người phụ nữ dù cho thân phận của họ luôn bị xem nhẹ và chèn ép. Dù vậy, bài thơ cũng phản ánh những khát khao, ước mơ về sự công nhận và quyền tự do của người phụ nữ. Chính sự đối lập giữa hình thức bên ngoài và nỗi lòng bên trong tạo nên một thông điệp mạnh mẽ về thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa

Câu 3: Vì sao tác giả lại sử dụng hình ảnh "bánh trôi nước" để thể hiện số phận người phụ nữ?

Trả lời:

Câu 4:Xác định mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản.

Trả lời:

Câu 5: Nhận xét về hiệu quả lập luận trong văn bản

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Nếu "bánh trôi nước" được coi là biểu tượng của số phận phụ nữ, em có thể đưa ra một ví dụ khác trong đời sống thực tế cho thấy sự liên kết này không?

Trả lời:

Nếu "bánh trôi nước" là biểu tượng của số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, em có thể liên hệ với hình ảnh của những người phụ nữ trong xã hội hiện đại, khi họ phải chịu đựng những áp lực và ràng buộc trong gia đình, công việc và xã hội, nhưng lại ít có cơ hội thể hiện bản thân. Một ví dụ có thể thấy là những người phụ nữ trong gia đình truyền thống, đặc biệt là ở những khu vực nông thôn, khi mà họ phải hy sinh nhiều ước mơ cá nhân, sống trong khuôn khổ gia đình và sự kỳ vọng của xã hội, chỉ vì họ muốn giữ gìn gia đình và bảo vệ những giá trị truyền thống. Họ giống như "bánh trôi nước" với vẻ ngoài mềm mại, dịu dàng, nhưng bên trong là những ước mơ, khát vọng chưa được thỏa mãn, giống như nhân của bánh trôi nước ẩn giấu trong lớp vỏ ngoài mong manh, dễ vỡ.

Câu 2:Phân tích tác dụng của một số lí lẽ, bằng chứng em cho là tiêu biểu.

Trả lời:

Câu 3: So với những bài thơ khác của Hồ Xuân Hương, bài thơ "Bánh trôi nước" có gì đặc biệt trong việc thể hiện hình ảnh người phụ nữ?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Em có đồng tình với ý kiến của tác giả về bài thơ Bánh trôi nước: “Lời một chiếc bánh nói hộ biết bao con người” hay không? Vì sao? Từ đó, em hiểu thêm điều gì về thân phận và phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội phong kiến?

Trả lời:

Em đồng tình với ý kiến của tác giả về bài thơ Bánh trôi nước: “Lời một chiếc bánh nói hộ biết bao con người”. Trong bài thơ này, Hồ Xuân Hương đã mượn hình ảnh của những chiếc bánh trôi nước để nói về cuộc sống và cuộc đời của những người phụ nữ trong xã hội xưa. Hiểu như thế ta có thể thấy qua hình ảnh tròn trắng, của những chiếc bánh trôi diễn tả vẻ đẹp bên ngoài, vẻ đẹp hình thể của những người phụ nữ. Đó chính là một vẻ đẹp tươi mới, tròn trịa, đầy sức sống: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” nhưng đối nghịch với vẻ đẹp đầy sức sống đó lại là một số phận tương lai đầy mịt mờ tăm tối. “Bảy nổi ba chìm với nước non.” Về ý nghĩa tả thực ta có thể hiểu đây là quá trình luộc chín bánh hoàn thành bước cuối cùng. Nhưng đây cũng chính là một hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng bởi nó gợi ra số phận cuộc đời đầy thăng trầm, biến động của người phụ nữ. Như đã nói, trong xã hội xưa sinh ra trong thân phận của người phụ nữ vốn đã là một thiệt thòi, bất công “rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn.”

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------