Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 kết nối Bài 4: Thực hành tiếng Việt (2)

BÀI 4: KHÁM PHÁ VẺ ĐẸP VĂN CHƯƠNG

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: CÁCH SỬ DỤNG TÀI LIỆU THAM KHẢO VÀ TRÍCH DẪN TÀI LIỆU
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Nêu rõ khái niệm tài liệu tham khảo. Tại sao việc sử dụng tài liệu tham khảo lại quan trọng trong học tập?

Trả lời:

Khái niệm tài liệu tham khảo: Tài liệu tham khảo là những nguồn thông tin, sách, bài báo, tài liệu điện tử, hoặc các ấn phẩm khác được sử dụng để hỗ trợ cho việc nghiên cứu, học tập hoặc viết bài. Tài liệu này cung cấp kiến thức, thông tin cần thiết giúp người học hiểu rõ hơn về một chủ đề cụ thể.

Câu 2: Tại sao việc sử dụng tài liệu tham khảo lại quan trọng trong học tập? 

Trả lời:

- Củng cố kiến thức: Tài liệu tham khảo cung cấp thông tin chi tiết, chính xác và đa dạng, giúp người học mở rộng kiến thức và hiểu sâu hơn về chủ đề.

- Phát triển kỹ năng nghiên cứu: Khi tìm kiếm và sử dụng tài liệu tham khảo, học sinh học được cách phân tích, đánh giá và tổng hợp thông tin.

- Nâng cao khả năng viết: Việc trích dẫn tài liệu tham khảo giúp bài viết trở nên thuyết phục hơn, đồng thời rèn luyện kỹ năng viết và trình bày.

- Tránh vi phạm bản quyền: Sử dụng tài liệu tham khảo đúng cách và trích dẫn nguồn giúp người học tránh được việc sao chép mà không ghi nguồn, từ đó bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Câu 3: Hãy liệt kê 5 loại tài liệu tham khảo thường dùng trong học tập và mô tả ngắn gọn về từng loại.

Trả lời:

Câu 4: Viết một đoạn văn ngắn (150-200 từ) về một chủ đề mà em yêu thích, sử dụng ít nhất một tài liệu tham khảo và trích dẫn đúng cách.

Trả lời:

Câu 5: Nêu một số lưu ý về cách sử dụng tài liệu tham khảo và trích dẫn tài liệu?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Giải thích cách trích dẫn tài liệu trong văn bản. Đưa ra ví dụ cụ thể?

Trả lời:

Trích dẫn tài liệu là việc ghi lại nguồn thông tin mà bạn đã sử dụng trong bài viết của mình. Việc này không chỉ giúp người đọc biết được nguồn gốc của thông tin mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với tác giả gốc. Có hai cách trích dẫn chính: trích dẫn trực tiếp và trích dẫn gián tiếp.

+ Trích dẫn trực tiếp: Là khi bạn sao chép nguyên văn một đoạn văn từ tài liệu tham khảo và đặt nó trong dấu ngoặc kép. Sau đó, bạn cần ghi rõ tên tác giả, năm xuất bản và trang (nếu có).

Ví dụ: "Đọc sách là chìa khóa mở ra thế giới tri thức" (Nguyễn Văn A, 2020, tr. 15).

+ Trích dẫn gián tiếp: Là khi bạn tóm tắt hoặc diễn đạt lại ý của tác giả mà không sao chép nguyên văn. Bạn cũng cần ghi rõ tên tác giả và năm xuất bản.

Ví dụ: Theo Nguyễn Văn A (2020), việc đọc sách giúp mở rộng tri thức và tư duy.

Câu 2: Hãy viết về một lần em đã sử dụng tài liệu tham khảo trong quá trình làm bài tập hoặc viết văn. Tài liệu đó là gì và em đã trích dẫn như thế nào?

Trả lời:

Trong quá trình làm bài tập về chủ đề "Tác động của mạng xã hội đến giới trẻ", em đã sử dụng tài liệu từ bài viết của tác giả Trần Hoàng, đăng trên tạp chí Thanh Niên. Em đã trích dẫn nội dung như sau: "Mạng xã hội mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho giới trẻ" (Trần Hoàng, 2021).

Khi viết bài, em đã nêu rõ quan điểm của tác giả và phân tích thêm về những lợi ích và nguy cơ mà mạng xã hội mang lại. Việc trích dẫn này không chỉ giúp bài viết của em trở nên thuyết phục hơn mà còn thể hiện sự nghiêm túc trong việc nghiên cứu và sử dụng thông tin.

Câu 3: Nêu các bước cần thiết để tìm kiếm và chọn lọc thông tin từ tài liệu tham khảo?

Trả lời:

Câu 4:  Nêu rõ cách mà việc không trích dẫn tài liệu tham khảo có thể dẫn đến việc vi phạm bản quyền. Đưa ra ví dụ cụ thể?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: So sánh sự khác biệt giữa trích dẫn trực tiếp và trích dẫn gián tiếp. Đưa ra ví dụ cho mỗi loại.

Trả lời:

+ Trích dẫn trực tiếp: Là việc sao chép nguyên văn một đoạn văn từ tài liệu tham khảo và đặt nó trong dấu ngoặc kép.

Cách sử dụng: Thường được dùng khi bạn muốn nhấn mạnh một ý kiến, quan điểm của tác giả mà không muốn thay đổi từ ngữ.

Ví dụ: "Học tập là một hành trình không có điểm dừng" (Nguyễn Văn B, 2022, tr. 45).

+ Trích dẫn gián tiếp: Là việc tóm tắt hoặc diễn đạt lại ý của tác giả mà không sao chép nguyên văn.

Cách sử dụng: Thường được dùng khi bạn muốn làm rõ hoặc giải thích một ý tưởng mà không cần phải trích dẫn nguyên văn.

Ví dụ: Theo Nguyễn Văn B (2022), học tập là một quá trình liên tục và không bao giờ kết thúc.

Câu 2: Thảo luận về vai trò của internet trong việc tìm kiếm tài liệu tham khảo. Nêu ra những lợi ích và hạn chế của việc này?

Trả lời:

Câu 3: Chọn một cuốn sách hoặc bài báo mà em đã đọc gần đây. Tóm tắt nội dung và chỉ ra cách em sẽ trích dẫn tài liệu này trong một bài viết của mình?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Viết một bài văn ngắn (200-250 từ) về một vấn đề xã hội hiện nay, sử dụng ít nhất hai tài liệu tham khảo và trích dẫn chúng đúng cách.

Trả lời:

Trong những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường đã trở thành một vấn đề xã hội nghiêm trọng tại Việt Nam. Ô nhiễm không khí, nước và đất đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu, trong đó có nhiều trường hợp xảy ra tại các thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội và Hồ Chí Minh (WHO, 2021).

Một nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự gia tăng hoạt động công nghiệp và giao thông. Theo nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 70% ô nhiễm không khí tại Hà Nội xuất phát từ khí thải của xe cộ và nhà máy (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 2022). Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống.

Để giải quyết vấn đề này, cần có sự chung tay của cả cộng đồng và chính phủ trong việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, như giảm thiểu khí thải và nâng cao ý thức bảo vệ thiên nhiên. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể xây dựng một tương lai xanh và bền vững cho thế hệ mai sau.

Tài liệu tham khảo

WHO. (2021). "Air pollution." [Tổ chức Y tế Thế giới].

Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. (2022). “Nghiên cứu về ô nhiễm không khí tại Hà Nội.”

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------