Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 kết nối Bài 3: Lục Vân Tiên đánh cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga

BÀI 3: HỒN NƯỚC NẰM TRONG TIẾNG MẸ CHA

VĂN BẢN 2: LỤC VÂN TIÊN ĐÁNH CƯỚP CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1:Nêu giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Đình Chiểu ?

Trả lời:

– Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888)

– Quê: Tân Khánh, Gia Định (Hồ Chí Minh).

– Xuất thân trong một gia đình quan lại nhỏ.

– Con người có số phận hết sức bất hạnh

+ Chuẩn bị di thi thì mẹ mất, bỏ thi về quê chịu tang mẹ nên lỡ dở con đường công danh. Trên đường trở về bị đau mắt, do không được chữa kịp thời nên mắt đó bị hỏng.

+ Trở về nhà bị gia đình người yêu bội ước.

+ Sống trong cảnh ngộ mất nước, nô lệ.

– Con người có nghị lực và bản lĩnh phi thường

– Đối mặt với những bất hạnh chồng chất nhưng Nguyễn Đình Chiểu không hề gục ngã. Ông đã vượt lên số phận để sống cuộc đời ý nghĩa:

+ Tự học nghề thuốc

+ Mở trường dạy học

+ Sáng tác thơ văn 

- Con người có tấm lòng yêu nước cháy bỏng, nhân cách và khí tiết trong sạch

+ Tham gia bàn mưu kế đánh giặc với lãnh tụ phong trào Cần Vương.

+ Từ chối mọi lời mời mọc của Pháp.

+ Trực tiếp cầm bút như một thứ vũ khí trở đạo đâm gian, tuyên truyền đạo lí làm người.

+ Lên án, tố cáo bọn thực dân cướp nước và bọn bán nước

Câu 2:Đoạn trích nằm ở vị trí nào ?

Trả lời: 

– Đoạn trích nằm ở phần đầu truyện “Lục Vân Tiên”. Trên đường trở về nhà thăm cha mẹ trước khi lên kinh đô thi, gặp bọn cướp đang hoành hành, Lục Vân Tiên đã một mình làm gậy xông vào đánh tan bọn cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga và cô hầu Kim Liên.

Câu 3:Bố cục của đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga ?

Trả lời:

Câu 4: Nhan đề có ý nghĩa gì ?

Trả lời:

Câu 5: Em hãy tóm tắt nội dung chính của tác phẩm?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1:Nêu giá trị nội dung của tác phẩm?

Trả lời:

– Đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” thể hiện khát vọng giúp đời của tác giả và khắc hoạ những phẩm chất tốt đẹp của 2 nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.

Câu 2: Nêu giá trị nghệ thuật của tác phẩm?

Trả lời:

– Xây dựng nhân vật theo 3 phương thức: hành động, cử chỉ, lời nói.

– Ngôn ngữ: mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông thường và mang màu sắc địa phương Nam bộ. 

– Giọng điệu: thay đổi linh hoạt, phù hợp với tình tiết truyện và tính cách nhân vật?

Câu 3: Mô tip của truyện là gì ??

Trả lời:

Câu 4:Phân tích về nhân vật Lục Vân Tiên ?

Trả lời:

Câu 5:Phân tích nhân vật Kiều Nguyệt Nga ?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Phân tích tình huống gặp gỡ - Lục Vân Tiên đánh cướp?

Trả lời:

- Chủ tớ Kiều Nguyệt Nga trên đường bị cướp chặn xe, Lục Vân Tiên tình cờ đi ngang qua, thấy vậy liền ra tay cứu giúp.

- Cảnh đánh cướp thể hiện tài năng võ thuật, sự mưu trí, khỏe khoắn của Lục Vân Tiên:

+ “Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô”: câu thơ thể hiện sự gan dạ, không do dự lao tới cứu người.

+ “Kêu rằng: Bớ đảng hung đồ!/Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”: hai câu thơ cho thấy bản tính quân tử, minh bạch của Lục Vân Tiên. Trước khi ra tay, chàng tuyên bố lí do sự ra tay của chàng là vì chính nghĩa, việc ra tay cũng minh bạch, không phải đánh lén.

+ Trận đánh gay cấn, “bốn phía bủa vây bịt bùng” vô cùng nguy hiểm, nhưng càng cho thấy tài năng của Lục Vân Tiên: “tả đột hữu xông/ Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang”.

- Hình ảnh so sánh Lục Vân Tiên với nhân vật anh hùng Triệu Tử, tả đột hữu xung, câu thơ với giọng điệu nhanh, dứt khoát, tất cả thể hiện sức mạnh của nhân vật.

- Kết quả của trận đánh: kẻ cướp thua tan tác, bỏ cả gươm giáo, thủ lĩnh Phong Lai bị Vân Tiên tiêu diệt.

- Lời thơ như tiếng reo hò trước sự thắng lợi của công lí. Hình ảnh Lục Vân Tiên qua trận đánh trở thành hình ảnh một người anh hùng thượng võ, bênh vực kẻ yếu, trừ gian diệt ác cho nhân dân

Câu 2: Cảnh Lục Vân Tiên gặp Kiều Nguyệt Nga diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Câu 3: Nghệ thuật tiêu biểu của đoạn trích là gì ?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Viết dàn ý văn nghị luận phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga 

Trả lời:

* Mở bài

+ Giới thiệu chung về tác giả

+ Sơ lược về tác phẩm và giới thiệu đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

* Thân bài

a. Nhân vật Lục Vân Tiên:

- Nhân vật Lục Vân Tiên trong phân đoạn đánh cướp Phong Lai, hiện lên với dáng vẻ của một con người có tinh thần trượng nghĩa, không hề băn khoăn do dự khi đánh cướp, nhận định đánh cướp cứu người như là một lẽ tự nhiên, không màng đến an nguy của bản thân.

- Lục Vân Tiên còn là một anh hùng quả cảm, có võ nghệ cao cường, một mình đối mặt với quân cướp thì đông đúc, vũ khí gươm giáo đầy đủ =>Tô đậm lòng dũng cảm, sự tài giỏi của Lục Vân Tiên.

- Sau khi đánh cướp xong, thì Lục Vân Tiên đã tiến đến hỏi thăm an ủi Kiều Nguyệt Nga, lời hỏi thăm rất ân cần, lịch thiệp, "Hỏi: Ai than khóc ở trong xe nầy?" đã cho thấy người anh hùng này không chỉ quả cảm, võ nghệ cao cường mà còn rất giàu lòng nhân hậu.

- Có tấm lòng cảm thông, thương xót dành cho những người gặp nạn. Bên cạnh đó vẻ đẹp của người anh hùng còn thể hiện ở sự hiểu biết, một mực giữ gìn lễ nghĩa cho Kiều Nguyệt Nga và cho cả bản thân mình.

- Lối xưng hô "nàng - ta", cho thấy tấm lòng trân trọng, thái độ lịch sự của một con người có gia giáo, trở thành một nét đẹp trong lối ứng xử của một người đọc sách thánh hiền.

- Ở Vân Tiên ta thấy một phẩm chất, một lối sống cao đẹp của chàng, học đạo phải hành đạo, học đi đôi với hành, sống trong sáng, vô tư, không mưu cầu, kể công.

=> Từ đó rút ra được quan niệm của Nguyễn Đình Chiểu rằng người anh hùng phải là người có tài trí, sức mạnh, sẵn sàng hành động vì nghĩa, mà hình tượng Lục Vân Tiên là hình mẫu lý tưởng, văn võ toàn tài, đại diện cho hình ảnh người quân tử trong xã hội cũ.

b. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga:

- Là một người con gái có nề nếp gia giáo, và có học thức. Nguyệt Nga có một xuất thân quyền quý, là tiểu thư khuê các con quan tri phủ Hà Khê, xong nàng lại là người rất giản dị, chân thành, không khoa trương, kênh kiệu đài các.

- Lối xưng hô "quân tử-tiện thiếp" và hành động "lạy-thưa" cho thấy sự khiêm nhường, lòng biết ơn rất đỗi chân thành của nàng.

=> Kiều Nguyệt Nga là người con gái thông minh, mực thước và hiểu lễ nghĩa trong lời ăn tiếng nói. Từ câu nói "Làm con đâu dám cãi cha/Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành" cho thấy Nguyệt Nga là người sống đúng với khuôn phép gia đình, với lễ giáo phong kiến, có tấm lòng hiếu thảo với cha mẹ.

- Tấm lòng ân nghĩa thủy chung:

- Dẫu rằng nàng có ý thức rất rõ về lễ giáo nam nữ hữu biệt và hoàn cảnh của mình, thế nhưng đứng trước ân nhân cứu mạng thì nàng vẫn sẵn sàng xuống xe để cảm tạ Lục Vân Tiên, phản ánh tấm lòng biết ơn sâu sắc của nàng.

- Mời Lục Vân Tiên về Hà Khê để cha mình đền ơn, cho thấy lối sống, ân nghĩa, thủy chung có trước có sau của Kiều Nguyệt Nga.

- Sự ý thức của nàng về việc không có bạc vàng nào có thể sánh được với công ơn của Lục Vân Tiên

=> Kiều Nguyệt Nga chính là kết tinh cho vẻ đẹp của người phụ nữ truyền thống bởi nàng không chỉ gia giáo nết na, có học thức mà còn rất đằm thắm nghĩa tình.

1. Kết bài

+ Tóm tắt ý chính và nêu cảm nhận của em về tác phẩm

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------