Câu hỏi tự luận Sinh học 7 chân trời sáng tạo Bài 33: Tập tính ở động vật

CHƯƠNG VIII: CẢM ỨNG Ở SINH VẬT VÀ TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

BÀI 33 - TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

I. NHẬN BIẾT (3 câu)

Câu 1: Trình bày khái niệm tập tính và vai trò của tập tính ở động vật.

Trả lời:

• Khái niệm: Tập tính ở động vật là một chuỗi các phản ứng của cơ thể động vật trả lời kích thích từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể.
• Vai trò: Tập tính giúp cho sinh vật thích nghi được với môi trường sống để tồn tại và phát triển.

Câu 2: Tập tính được phân loại như thế nào?

Trả lời:

Phân loại: Tập tính ở động vật được chia thành hai loại gồm tập tính bẩm sinh và tập tính học được.

• Tập tính bẩm sinh: là loại tập tính sinh ra đã có, được di truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài.
• Tập tính học được: là loại tập tính được hình thành trong quá trình sống của cá thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm.

Câu 3: Người ta ứng dụng tập tính ở động vật trong thực tiễn để làm gì?

Trả lời:

• Dựa vào những hiểu biết về tập tính ở động vật, người ta ứng dụng để tạo ra môi trường sống phù hợp nhằm nâng cao năng suất vật nuôi, cây trồng, đáp ứng các nhu cầu khác của con người.
• Trong học tập, người ta vận dụng tập tính để nâng cao kết quả học tập và hình thành những thói quen tốt.

II. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ minh họa cho tập tính bẩm sinh.

Trả lời:

Ví dụ: Tập tính bơi của cá, tập tính giăng tơ của nhện,…

Câu 2: Lấy ví dụ minh họa cho tập tính học được.

Trả lời:

Ví dụ: Người đi đường dừng lại khi đèn đỏ, gà con thấy có diều hâu sẽ nhanh chóng trốn vào chỗ gà mẹ,…

Câu 3: Lấy ví dụ về vai trò của tập tính.

Trả lời:

Ví dụ: Tập tính sinh sản giúp động vật duy trì nòi giống, tập tính săn mồi giúp động vật tìm kiếm được thức ăn, tập tính di cư giúp động vật thích nghi với môi trường sống, tập tính xã hội giúp động vật tạo nên các mối quan hệ hài hòa trong xã hội,…

Câu 4: Lấy ví dụ về ứng dụng tập tính ở động vật trong thực tiễn.

Trả lời:

Ví dụ: Dạy chó đi săn hoặc phát hiện kẻ gian, dùng đèn bẫy côn trùng, huấn luyện bò về chuồng khi nghe tiếng chuông,…

Câu 5: Lấy ví dụ về ứng dụng tập tính ở động vật trong học tập.

Trả lời:

Ví dụ: Học cách ghi nhớ từ vựng, học thuộc bài; học thói quen dậy sớm tập thể dục, ngủ đúng giờ,…; xóa bỏ những thói quen không tốt.

III. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Vì sao sau những cơn mưa ếch thường kêu rất to?

Trả lời:

Những trận mưa rào thường vào cuối xuân sau đầu mùa hạ vì đây là thời điểm sinh sản của chúng, vì thế các con đực sẽ cất tiếng kêu ộp ộp liên tục và thậm chí là rất to để gọi bạn tình. Đấy chính là tín hiệu để ếch cái nghe thấy tiếng gọi của “bạn tình” sẽ tìm đến để giao phối. Hiện tượng này là hoàn toàn bình thường và sẽ lặp lại theo mùa sinh sản.

Câu 2: Vì sao chuột bỏ chạy khi thấy mèo?

Trả lời:

Không phải ngay từ khi sinh ra chuột đã sợ mèo. “Mỗi lần nhìn thấy hay nghe tiếng kêu của mèo, chuột thường có phản ứng lo sợ và bỏ chạy” là một loại tập tính học được: Bản chất chuột sinh ra không sợ mèo nhưng trong quá trình sống, chuột bị mèo đuổi bắt hoặc quan sát các đồng loại khác mà dần hình thành nên tập tính này.

Câu 3: Vì sao rắn lại ngủ đông?

Trả lời:

Là một động vật biến nhiệt, việc ngủ đông sẽ giúp rắn sinh tồn trong điều kiện khắc nghiệt như thiếu oxy, thức ăn, nguồn nước (nhất là vào mùa đông). Chúng sẽ chỉ thức giấc khi nhận các kích thích mới từ môi trường như khi nhiệt độ tăng lên.

Câu 4: Vì sao động vật không xương sống có nhiều tập tính học tập hơn động vật có xương sống?

Trả lời:

Động vật không xương sống có hệ thần kinh chưa phát triển, số lượng tế nào thần kinh ít, khả năng học tập, rút kinh nghiệm ít. Vì vậy động vật không xương sống có ít tập tính học tập hơn động vật có xương sống.

Câu 5: Vì sao chim có tập tính làm tổ?

Trả lời:

Vì để bảo vệ con non khỏi các mối đe dọa của động vật săn mồi. Ngoài ra, tổ chim còn để giữ ấm, tránh mưa, tạo điều kiện thuận lợi cho trứng nở.

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Tại sao nghiên cứu về tập tính ở động vật có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu về hành vi và sự tiến hóa của con người?

Trả lời:

Nghiên cứu về tập tính ở động vật mang ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu về hành vi và sự tiến hóa của con người vì:

• Tiến hóa chung: Động vật và con người có cùng một tổ tiên chung. Hiểu về tập tính đã phát triển và tiến hóa ở động vật có thể giúp ta hiểu cách các tập tính tương tự đã phát triển ở con người.
• Học tập xã hội: Nghiên cứu tập tính ở động vật, như học tập xã hội, có thể giúp ta hiểu về cách con người học từ nhau và tạo ra các hành vi xã hội phức tạp.
• Sinh học hành vi: Động vật là những mô hình sinh học hữu ích để tìm hiểu các cơ chế sinh học đằng sau hành vi. Nghiên cứu tập tính ở động vật có thể tiết lộ nhiều bí mật về hành vi của con người.
• Bệnh tâm thần: Nghiên cứu tập tính ở động vật cũng có thể giúp hiểu rõ hơn về các cơ chế sinh lý và di truyền đằng sau các rối loạn tâm thần ở con người.

Câu 2: Tại sao tập tính có thể thay đổi theo môi trường sống của động vật?

Trả lời:

Tập tính của động vật có thể thay đổi theo môi trường sống của chúng vì các yếu tố môi trường có thể kích hoạt các gen liên quan đến tập tính đó. Từ đó gây ra "thay đổi tạm thời" trong tập tính của động vật. Các thay đổi tạm thời này có thể di truyền cho thế hệ sau. Dưới áp lực môi trường khác nhau, động vật có thể phát triển các tập tính mới hoặc thích nghi với môi trường của chúng, tạo nên sự đa dạng sinh học trong quần thể động vật.