BÀI 8: LẬP KẾ HOẠCH CHI TIÊU

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát hình ảnh sau và trả lời câu hỏi

• Hình ảnh chiếc xô bị thủng làm cho em liên tưởng đến điều gì trong quản lí chi tiêu.
• Em đã quản lí tốt chi tiêu của mình chưa? Vì sao?

Trả lời:

• Hình ảnh chiếc xô bị thủng đã làm cho em liên tưởng đến sự không kiểm soát trong chi tiêu dẫn tới hoang phí và không tiết kiệm được tiền.
• Em chưa vì vẫn chưa lập được kế hoạch chi tiêu đôi khi tiêu hơi bị lãng phí.

KHÁM PHÁ

 Câu 1: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Bạn T là học sinh lớp 8. Từ nhỏ, bạn T đã được bố mẹ giáo dục về việc quý trọng lao động và giá trị của đồng tiền. Nhờ vậy, bạn T đã hình thành được thói quan chi tiêu hợp lí.....

• Bạn T đã quản lí chi tiêu của mình như thế nào?
• Theo em, vì sao cần phải lập kế hoạch chi tiêu

Trả lời:

Bạn T quản lí chi tiêu của mình: 

• Tiền mừng tuổi và các khoản tiền khác bạn sử dụng vào các công việc phù hợp. 
• Tiền chủ yếu mua sách vở và các tác phẩm văn học
• Bạn trích ra một ít tiền để mua những món đồ mình thích hoặc tặng người thân, bạn bè và dịp sinh nhân hay làm kỉ niệm.
• Làm từ thiện

Lập kế hoạch chi tiêu sẽ giúp quản lí tiền một cách hiệu quả, phát hiện được những điểm chưa đúng trong việc sử dụng tài chính, chi tiêu không hợp lí. Kế hoạch chi tiêu còn giúp định hướng tương lai, phân bổ tiền phù hợp và đạt được các mục tiêu tài chính.

Câu 2: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc trường hợp sau để thực hiện yêu cầu

• Em hãy sắp xếp thứ tự các bước lập kế hoạch chi tiêu sao cho hợp lí
• Em hãy giúp bạn A lập kế hoạch chi tiêu trong trường hợp trên.
• Em hãy kể thêm những cách lập kế hoạch chi tiêu khác mà em biết.

Trả lời:

- Sắp xếp thứ tự các bước lập kế hoạch chi tiêu sao cho hợp lí

• Xác định mục tiêu và thời hạn thực hiện dựa trên nguồn lực hiện có.
• Xác định các khoản cần chi
• Thiết lập nguyên tắc thu chi
• Thực hiện kế hoạch chi tiêu
• Kiểm tra và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu.

- Lập kế hoạch chi tiêu cho bạn A:

• Xác định mua giày thể thao và thực hiện trong 3 tháng
• Xác định số tiền cần chi tiêu là 1.500.000 VND 
• Không tiêu các khoản không cần thiết và tập trung vào tiết kiệm
• Tìm thêm công và thực hiện quá trình tiết kiệm.
• Kiểm tra và điều chỉnh khoản chi tiêu.

-Một số cách lập kế hoạch chi tiêu khác

• Chi tiêu theo nguyên tắc 6 chiếc lọ (chia thu nhập thành 6 khoản khác nhau, mỗi khoản có tỉ lệ nhất định và phục vụ cho một mục đích riêng)
• Chi tiêu theo nguyên tắc: 50 - 20 - 30. Trong đó:
  • + 50% thu nhập dành cho những mục tiêu thiết yếu
  • + 20% thu nhập dành cho mục tiêu tài chính
  • + 30% thu nhập dành cho chăm sóc cá nhân.

Câu 3: Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu.

- Em hãy chọn cách chi tiêu phù hợp với bản thân và giải thích vì sao?

- Em hãy liệt kê những yêu cầu cơ bản khi lập kế hoạch chi tiêu.

- Em hãy nêu những thói quen chi tiêu hợp lí mà em biết.

Trả lời:

- Lựa chọn cách chi tiêu 50 - 20 - 30 vì đây là cách quản lí đơn giản, dễ áp dụng và chia nhỏ được số tiền và có những khoản chi tiêu riêng khác nhau.

- Những yêu cầu cơ bản khi lập kế hoạch chi tiêu:

• Chi tiêu phải có mục đích cụ thể, rõ ràng.
• Lập kế hoạch chi tiêu cần bám sát thực tế, dựa trên nguồn lực hiện có của bản thân.
• Cần thiết lập những nguyên tắc chi - tiêu đúng đắn, khoa học và phù hợp.
• Cần hình thành và rèn luyện những thói quen chi tiêu hợp lí.
• Thái độ quyết tâm, nghiêm túc khi thực hiện kế hoạch.

- Những thói quen chi tiêu hợp lí mà em biết:

• Lên kế hoạch chi tiêu chi tiết, hợp lý ...
• Tập thói quen theo dõi thu chi cá nhân. ...
• Lên danh sách trước khi mua sắm. ...
• Không chi tiêu vượt mức cho mục ăn uống. ...
• Không bị cuốn theo các chương trình khuyến mãi. ...
• Tiết kiệm khi sử dụng điện, nước.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy bày tỏ quan điểm đối với các ý kiến sau:

1. Lập kế hoạch chi tiêu chỉ dành cho những người lớn đã đi kiếm tiền.
2. Lập kế hoạch chi tiêu rất mất thời gian và tạo ra sự khó chịu khi sử dụng tiền.
3. Các thói quen chi tiêu hợp lí sẽ giúp ta đạt được mục tiêu tài chính cá nhân 
4. Kế hoạch chi tiêu cần cụ thể và thực hiện nghiêm túc.

Trả lời:

Các ý kiến: c và d em đồng ý còn ý kiến a, b không đồng ý vì chi tiêu sẽ giúp cho chúng ta quản lí tiền một cách hiệu quả, phát hiện được những điểm chưa đúng trong việc sử dụng tài chính, chi tiêu không hợp lí và tất cả mọi người đều cần lập ra khoản chi tiêu cần thiết cho bản thân và chi tiêu trong cuộc sống.

Câu 2: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi

Bạn K rất thích những bức ảnh 3D mô phỏng các nhân vật siêu anh hùng. Bạn K thường trích ra một ít tiền tiêu vặt để mua. Mỗi khi cô bán hàng trưng bày những bức ảnh 3D mới thì bạn K lại tìm đến bạn thân vay tiền để mua. Bạn K nói với bạn: "Bạn cho mình mượn tiền nhé, mình sẽ gửi trả bạn sau".

Em có đồng tình với hành động của bạn K không? Vì sao?

Nếu là bạn của bạn K, em sẽ tư vấn cho bạn như thế nào?

Trả lời:

Em không đồng tình với hành động của bạn K vì đã không lập ra kế hoạch chi tiêu mà lại đi vay tiền bạn.

Nếu là bạn K em sẽ không cho bạn vay tiền mà thay vào đó hướng dẫn bạn lập kế hoạch chi tiêu, tiết kiệm tiền để mua bức ảnh 3D mô phỏng nhân vật siêu anh hùng mà bạn thích.

Câu 3: Em hãy cùng bạn sắm vai và xử lí các tình huống sau

Tình huống 1:

Sau một tháng thực hiện ghi chép và theo dõi chi tiêu hằng ngày, bạn A và bạn B cũng trao đổi kinh  nghiệm với nhau. Bạn A chia sẻ....

Nếu là bạn M, em sẽ giúp bạn A và bạn B như thế nào?

Tình huống 2: 

Chú của bạn H đi làm ăn xa ở thành phố. Díp này về thăm nhà, chú đã cho bạn H một khoản tiền. Bạn H tự hào nói với nhóm bạn của mình.....

Nếu là bạn thân của bạn H, em sẽ nhắc nhở bạn H chi tiêu như thế nào cho hợp lí?

Trả lời:

Tình huống 1: 

Nếu là bạn M em sẽ giúp bạn a và bạn B như sau: chỉ cho các bạn khoản chi tiêu 50 -20 -30 để các bạn có thể vạch ra những khoản chi tiêu khác nhau từ lớn tới nhỏ chia ra thì có thể kiểm soát được khoản chi tiêu thành vì ghi chép.

Tình huống 2:

Nếu là bạn thân của bạn H em sẽ nhắc nhở bạn H nên tiết kiệm không nên hoang phí như vậy.

Câu 4: Em hãy lập kế hoạch chi tiêu theo năm bước để thực hiện một mục tiêu cụ thể

Trả lời:

- Bước 1:

• Mục tiêu: mua đôi giày thể thao mới (giày Stan Smith của hãng Adidas)
• Thời gian thực hiện: 4 tháng
• Nguồn lực hiện có: tiền mừng tuổi (500.000 đồng); tiền tiết kiệm và tiền thưởng (700.000 đồng)

- Bước 2: Các khoản cần chi trong 4 tháng tới:

• Tiền mua giày mới: 1.700.000 đồng (giá của đôi giày Stan Smith)
• Tiền mua quà tặng sinh nhật mẹ (dự kiến khoảng 300.000 đồng).

- Bước 3: Nguyên tắc thu - chi:

• Thu: tổng hợp tất cả các khoản tiền hiện có (tiền mừng tuổi, tiết kiệm, thưởng) cùng với số tiền làm thêm (dự kiến sẽ làm thêm các công việc phù hợp, trong 4 tháng, mỗi tháng tiền lương để ra khoảng 200.000 đồng).
• Chi: chỉ chi tiêu vào những việc thực sự cần thiết và trong khả năng chi trả.

- Bước 4: Thực hiện kế hoạch chi tiêu

- Bước 5: Kiểm tra và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tự đánh giá thói quen chi tiêu của bản thân và điều chỉnh sao chi hợp lí

Trả lời:

Sau khi điều chỉnh (lập kế hoạch chi tiêu, rèn luyện những thói quen chi tiêu hợp lí), việc quản lí chi tiêu của em đã được cải thiện, cụ thể:

+ Tránh được những khoản chi tiêu không thiết yếu.

+ Hàng tháng, tích lũy được nhiều tiền tiết kiệm hơn.

Câu 2: Em hãy chọn một bạn trong lớp để giúp nhau xây dựng kế hoạch chi tiêu và nhắc nhở nhau thực hiện trong một tháng 

Trả lời:

Em và bạn thân rủ nhau mua giày đôi chung với nhau:

Ví dụ trong tháng đó bạn mong muốn mua một đôi giày mới thì cần chi khoản tiền ra là:

• Khoản tiền chi tiêu ăn uống, mua đồ dùng học tập cố định hằng tháng;
• Khoản tiền mua đôi giày;
• Một số tiền nhỏ để linh hoạt;
• Và một khoản tiền dành tiết kiệm.

Từ đó lập lên kế hoạch hợp lí