Đáp án lịch sử 8 kết nối tri thức bài 6: Công Cuộc Khai Phá Vùng Đất Phía Nam Từ Thế Kỉ XVI Đến Thế Kỉ XVIII

BÀI 6. CÔNG CUỘC KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT PHÍA NAM TỪ THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

MỞ ĐẦU

Đánh giá về chúa Nguyễn Hoàng - người có công rất lớn trong quá trìnt khai phá, mở mang vùng đất Đàng Trong từ nửa cuối thế kỉ XVL, sử triêu Nguyễn có chép: “Chúa vỗ về quân dân, thu dùng hào kiệt... được đân mến phục... Nghiệp đế ựng lên từ đấy” (Quốc sử quán triểu Nguyễn, Đại Nam tực lục, Tập I, NXB Giáo dục, 2002, tr. 28)…

Đáp án:

• Tháng Mười năm Mậu Ngọ (1558) Nguyễn Hoàng được vua Lê Anh Tông cử vào trấn thủ xứ Thuận Hóa. Từ đây, ông bắt đầu đứng chân trên vùng đất Ái Tử - Trà Bát thuộc huyện Vũ Xương, châu Thuận (nay là xã Triệu Ái và Triệu Giang, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị).
• Trong thời gian 68 năm (1558 - 1626), sử chép rằng chúa Nguyễn Hoàng đã có ba lần dựng đặt dinh phủ của mình tại 3 địa điểm trên đất Ái Tử - Trà Bát mà về sau, các nhà nghiên cứu gọi là: Dinh Ái Tử (1558 - 1570), Dinh Trà Bát (1570 - 1600) và Dinh Cát (1600 - 1626).
• Những sự kiện trong giai đoạn lịch sử này đã đánh một dấu mốc hết sức quan trọng trong quá trình Nam tiến và khai phá xứ Đàng Trong của người Việt. Trải qua một thời gian dài của lịch sử với gần 500 năm trên một vùng đất vốn chịu nhiều biến động, thiên di bởi các cuộc chiến tranh binh lửa và sự khắc nghiệt của thời tiết, thiên tai đã xoá nhòa hầu hết những chứng tích một thời từng là “kinh đô” đầu tiên của chúa Nguyễn trên hành trình mở cõi.

I. CÔNG CUỘC KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT PHÍA NAM TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII

Câu hỏi: Khai thác sơ đồ hình 6.2 (SGK, tr.28) và thông tin trong mục, hãy trình bày khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Đáp án:

• Năm 1558: Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa.
• Năm 1611: Nguyễn Hoàng lập phủ Phú Yên.
• Năm 1653: Dinh Thái Khang (Khánh Hòa ngày nay) được thành lập.
• Năm 1698: thành lập Phủ Gia Định.
• Năm 1757: Chúa Nguyễn hoàn thiện hệ thống chính quyền trên vùng đất Nam Bộ tương đương như ngày nay.
• Đến cuối thế kỉ XVIII: chúa Nguyễn làm chủ một vùng đất rộng lớn từ phía nam dải Hoành Sơn đến mũi Cà Mau.

II. QUÁ TRÌNH THỰC THI CHỦ QUYỀN ĐỐI VỚI QUẦN ĐẢO HOÀNG SA VÀ QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1, 2 (SGK, tr.28 – 29) và thông tin trong mục, hãy mô tả quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của người Việt Nam trong các thế kỉ XVII - XVIII. Những việc làm đó có ý nghĩa như thế nào?

Đáp án:

• Quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của người Việt Nam trong các thế kỉ XVII - XVIII: Hoạt động khai thác và xác lập chủ quyền của chúa Nguyễn tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được thực hiện có tổ chức, hệ thống và liên tục thông quá đội Hoàn Sa và đội Bắc Hải. Đây là hai tổ chức dân binh độc đáo vừa có chức năng kinh tế, vừa có chức năng kiểm soát, quản lí biển, đảo.
• Ý nghĩa: Sự quan tâm của các chính quyền phong kiến và hoạt động liên tục của các đội dân binh này trong suốt các thế kỉ XVII-XVIII đã khẳng định quá trình khai thác, thực thi chủ quyền từ rất sớm của người Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy lập bảng tóm tắt về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII theo các tiêu chí: thời gian, sự kiện chính.

Đáp án:

Bảng tóm tắt về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo, internet, hãy giới thiệu về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Đáp án:

Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin trên internet, em hãy giới thiệu về nguồn gốc của Lễ Khao lề thế lính trên đảo Lý Sơn. Theo em, việc duy trì tổ chức Lễ Khao lề thế lính trên đảo Lý Sơn ngày nay có ý nghĩa gì?

Đáp án: