Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 5: Văn bản. Màn diễu hành – trình diện quan thanh tra

BÀI 5. TIẾNG CƯỜI TRÊN SÂN KHẤU

VĂN BẢN. MÀN DIỄU HÀNH – TRÌNH DIỆN QUAN THANH TRA

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Giả định có đoàn đánh giá “Vì một môi trường xanh - sạch - đẹp quanh ta" đến lớp bạn, phản ứng tự nhiên của bạn là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Phản ứng tự nhiên của tôi là hào hứng, thích thú, hoan nghênh, chào đón.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Chú ý lời đối thoại bộc lộ tính cách của từng nhân vật.

Hướng dẫn chi tiết:

Các nhân vật sẽ có những lời đối thoại bộc lộ tính cách của mình.

Câu hỏi: Ở những lớp kịch tiếp theo (trước khi biết mình bị nhầm là quan thanh tra), Khle-xta-kop sẽ cư xử như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Hắn ta sẽ rón rén và cẩn trọng hơn khi nói chuyện với mọi người.

Câu hỏi: Lời nói riêng bộc lộ nét tính cách gì của từng nhân vật?

Hướng dẫn chi tiết:

Chánh án: lo sợ mình bị vạch trần

Khle-xta-kốp: e chừng, đặt câu hỏi thăm dò biểu hiện đối phương.

Câu hỏi: Chú ý thái độ của Khle-xta-kốp với viên kiểm học có sự thay đổi so với hai vị khách trước.

Hướng dẫn chi tiết:

Khle-xta-kốp tự coi mình là bề trên, lúc đầu còn lịch sự, khách sáo, về sau suồng sã, còn hỏi “vay tiền”.

Câu hỏi: “Hối lộ" là gì? Khle-xta-kốp có coi số tiền y nhận được là “nhận hối lộ" không?

Hướng dẫn chi tiết:

Hối lộ, thường được biết đến như đút lót, là việc cung cấp tiền bạc, quà tặng có giá trị hoặc lợi ích vật chất hoặc tinh thần khác nhằm làm hài lòng người nhận. Mục đích của hối lộ là thúc đẩy người nhận thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hoặc đạo đức, hoặc hỗ trợ trong các việc không đúng đắn.

Khle-xta-kốp được coi là nhận hối lộ khi hắn chấp nhận tiền và trao đổi lợi ích, cam kết sẽ giúp đỡ họ miễn là họ chi trả tiền cho hắn

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra. Từ đó xác định tình huống kịch và cho biết đó có phải là tình huống đặc trưng của hài kịch không? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Sự kiện 1: Khle-xta-kốp là công chức nhỏ thua bạc nhẵn túi đi ngang qua thành phố nhưng bị nhận nhầm là quan thanh tra

Sự kiện 2: Quan chức địa phương đón hắn lưu trú tại nhà thị trưởng và thi nhau nịnh hót, hối lộ y và nói xấu nhau

Sự kiện 3: Sau khi ăn uống no say, khoe khoang khoác lác, ve vãn vợ và con gái thị trưởng, nhận một số tiền lớn, Khle-xta-kốp rời thành phố

=> Trong đoạn trích này, tình huống kịch được tạo ra bởi sự hiểu lầm và những nỗ lực hài hước của các nhân vật để che giấu sự thật. Đây là một ví dụ điển hình của tình huống hài kịch, nơi mà sự hiểu lầm và nguy hiểm của việc bị phát hiện tạo ra những tình huống trớ trêu và gây tiếng cười. Sự căng thẳng leo thang khi mỗi nhân vật cố gắng vượt qua nhau trong việc làm hài lòng vị quan thanh tra giả mạo, mà không hề hay biết rằng họ đang bị lừa.

Câu 2: Hình thức độc thoại (nói riêng) được xem là thủ pháp tự lật tẩy bản chất của nhân vật. Dựa vào bảng sau, hãy nêu thêm một số ví dụ (làm vào vở):

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 3: Xác định xung đột kịch trong văn bản và phân tích ý nghĩa của nó.

Hướng dẫn chi tiết:

Xung đột kịch trong văn bản "Màn diễu hành - Trình diện quan thanh tra" của N.Gô-gôn chủ yếu xoay quanh sự hiểu lầm hài hước giữa các nhân vật. Quan chức thị trấn nhầm Khle-xta-kốp, một người khách lưu trú, là quan thanh tra đến từ thủ đô, và cố gắng hối lộ anh ta mà không biết anh ta chỉ là kẻ lừa đảo.

Xung đột này phản ánh sự tham nhũng và sợ hãi của quan chức trước quyền lực, cũng như sự ngu dốt và lòng tham của con người dẫn đến hành động ngớ ngẩn và hài hước. N.Gô-gôn chỉ trích mạnh mẽ sự suy đồi đạo đức trong xã hội qua tiếng cười, đồng thời khám phá sâu sắc về bản chất con người và xã hội. Xung đột kịch không chỉ mang lại giải trí mà còn thúc đẩy người đọc suy ngẫm về những vấn đề xã hội sâu sắc hơn

Câu 4: Nêu một số thủ pháp trào phúng của Gô-gôn trong đoạn trích Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra.

Hướng dẫn chi tiết:

Dưới đây là một số thủ pháp trào phúng tiêu biểu:

• Sự cường điệu: Gô-gôn thổi phồng các hành động và phản ứng của nhân vật để làm nổi bật sự ngớ ngẩn và tham nhũng của họ. Ví dụ, khi nghe tin có quan thanh tra đến, các quan chức thị trấn hoảng sợ và vội vã che giấu hành vi sai trái của mình.
• Sự đảo ngược tình huống: Gô-gôn tạo ra sự hài hước và chua chát bằng cách đảo ngược tình huống, như việc Khlestakov, một kẻ lừa đảo, bị nhầm là quan thanh tra. Điều này khiến khán giả nhận ra sự thật và cảm thấy tiếng cười bị đặt ở vị trí không thích hợp.
• Sử dụng ngôn ngữ mỉa mai: Trong vở kịch, các đối thoại thường chứa đựng những lời mỉa mai, phản ánh sự châm biếm đối với sự tham nhũng và giả tạo trong xã hội.
• Nhân vật tiêu biểu: Các nhân vật trong vở kịch đại diện cho các tầng lớp khác nhau trong xã hội, và thông qua họ, Gô-gôn truyền đạt sự trào phúng về thói hư tật xấu một cách sâu sắc

Câu 5: Vở kịch Quan thanh tra vang lên tiếng cười sảng khoái vui nhộn nhưng cũng chứa dư vị buồn bã chua chát, cảnh báo sự trừng phạt, khiến người ta suy ngẫm và ăn năn. Bạn hãy chỉ ra điều đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Vở kịch “Quan thanh tra” của Gô-gôn không chỉ mang lại tiếng cười sảng khoái thông qua những tình huống hài hước mà còn chứa đựng dư vị buồn bã, chua chát. Nó cảnh báo về sự trừng phạt đối với những hành vi sai trái và khiến người xem suy ngẫm, ăn năn về những vấn đề đạo đức và xã hội. Thông qua việc sử dụng thủ pháp trào phúng, Gô-gôn không chỉ giải trí mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về sự cần thiết của sự chân thực và liêm khiết.

Câu 6: Những tệ nạn xã hội, thói hư tật xấu nào bị Gô-gôn phê phán trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra? Trong số đó, hiện tượng nào vẫn phổ biến trong xã hội ngày nay?

Hướng dẫn chi tiết:

Trong "Màn diễu hành - Trình diện quan thanh tra", Gô-gôn đã chỉ trích mạnh mẽ những tệ nạn xã hội như tham nhũng, lòng tham vô đáy, sự giả tạo và sợ hãi trước quyền lực. Những vấn đề này không chỉ phản ánh thực trạng xã hội của thời đó mà còn là những điều vẫn tồn tại trong xã hội hiện nay, khi lòng tham và quyền lực thường làm mờ đi lý trí và đạo đức của con người.

Câu 7: Theo bạn, có thể thay nhan đề Quan thanh tra bằng nhan đề Quan thanh tra giả được không? Vì sao trong mỗi con người chúng ta cần có một “quan thanh tra thật"?

Hướng dẫn chi tiết:

Không nên đổi tiêu đề "Quan thanh tra" thành "Quan thanh tra giả" vì điều này sẽ làm mất đi ý nghĩa sâu sắc mà Gô-gôn muốn truyền đạt. Tiêu đề "Quan thanh tra" không chỉ ám chỉ đến nhân vật Khle-xta-kốp mà còn gợi ý rằng mỗi người trong xã hội cần tự mình làm "quan thanh tra" cho bản thân, tự kiểm soát và đánh giá hành vi của mình để tránh rơi vào tham nhũng và suy đồi.

Mỗi người cần có một "quan thanh tra thực sự" trong tâm hồn để tự giác tu dưỡng, tự kiểm soát hành vi và suy nghĩ của mình, hướng tới sự liêm khiết và chân thực. Điều này không chỉ giúp bản thân mỗi người sống tốt hơn mà còn góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh, công bằng và phát triển. Đây là thông điệp mà Gô-gôn muốn truyền tải qua vở kịch của mình, một thông điệp về sự tự giác và tự cải thiện không ngừng

Bài tập sáng tạo: Hãy chọn một lớp kịch trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra để vào vai (một/ các) nhân vật và biểu đạt theo cảm nhận của mình.

Hướng dẫn chi tiết:

Tôi sẽ chọn lớp kịch nơi Khle-xta-kốp, nhân vật chính, được các quan chức thị trấn nhầm lẫn là quan thanh tra.

Tôi tình cờ bước vào thị trấn nhỏ, không may bị nhận nhầm thành quan thanh tra. Họ nịnh bợ, hối lộ, tôi chỉ cười khẩy, chơi theo trò của số phận. Tôi nhìn họ, những kẻ quyền quý, lòng đầy tham vọng và sợ hãi, sẵn sàng bán đứng lương tâm chỉ để giữ gìn chút danh vọng hão. Và tôi sẽ chơi theo trò chơi này, xem họ sẽ đi đến đâu. Nhưng trong lòng tôi, có một nỗi buồn sâu thẳm về xã hội này, nơi mà sự thật và giả dối chỉ cách nhau bởi một bức màn mỏng manh. Tôi, Khle-xta-kốp, không phải là người hùng, cũng chẳng phải kẻ ác, chỉ là một gương mặt phản chiếu, cho thấy xã hội này đã hư hỏng đến mức nào.