Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 chân trời Bài 6 Thực hành tiếng Việt: Một số hiện tượng phá vỡ những nguyên tắc ngôn ngữ thông thường: đặc điểm và tác dụng

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

ÔN TẬP BÀI 6: SỐNG VỚI BIỂN RỪNG BAO LA

ÔN TẬP THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: MỘT SỐ NHỮNG HIỆN TƯỢNG PHÁ VỠ  NHƯNG QUY TẮC NGÔN NGỮ THÔNG THƯỜNG

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Củng cố kiến thức đã học về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.
• Luyện tập về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.

2. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết và phân tích được đặc điểm, tác dụng của một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, có ý thức vận dụng kiến thức vào tạo lập văn bản.
• Trách nhiệm, có ý thức tham gia vào thảo luận nhóm.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• Giáo án;
• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
• Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Ngữ văn 11.
• Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
3. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận cặp đôi để thực hiện nhiệm vụ.
4. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, xem video và lời ca khúc “Huỳnh Kim Long” của nam rapper Huỳnh Công Hiếu trong chương trình Rap Việt 2023 và trả lời câu hỏi: Dựa vào hiểu biết của em, tìm kiếm hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường trong lời của ca khúc “Huỳnh Kim Long”.

- Link video: https://www.youtube.com/watch?v=3BmSdjgVuMk (chiếu từ 0:00 – 1:00).

- Chiếu lời ca khúc:

Hành trình của cha chỉ mới vừa bắt đầu.

Ngày mà con được sinh ra, ngày mà mưa rơi lộp độp trên nóc nhà.

Cha nhìn con mỉm cười giây phút ấy, trong vòng tay mẹ như thể được ấp nôi.

Lúc đó cha hiểu ra một điều là trách nhiệm hạnh phúc như thể được gấp đôi.

Cha cũng có nỗi niềm riêng, gặp bạn bè cũng chẳng còn thường xuyên.

Sáng đi làm bảo vệ, tối làm xưởng in áo để in cho con những bình yên.

Và in cho con giấc mơ đầu đời, tô thêm mây và nắng mai.

Dù ngày mai có thất bại nhưng mà chẳng bao giờ phải trắng tay.

Vì cha đã có một thằng con như con, bằng học sinh giỏi tiểu học chạy đi khoe khắp xóm.
Năm cấp hai rồi năm cấp ba với những chuyện không vui ở trong căn nhà cấp bốn.
Lên đại học chạy ngang chạy dọc nhưng mà cha, vẫn không ngừng cấp vốn.
Cảm ơn vì những lời mắng và chửi như những lời nhắn và gửi để con phiêu lưu khắp chốn cha ơi! (Vì sao cha ơi?).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân để đưa ra đáp án.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS của mỗi nhóm trình bày đáp án sau khi đã giành được quyền trả lời.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nếu đáp án sai, tiếp tục giành quyền trả lời.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá.

- GV đưa ra đáp án:

+ Hiện tượng phá vỡ ngôn từ thể hiện qua những hình ảnh sau: Sáng đi làm bảo vệ, tối làm xưởng in áo để in cho con những bình yên. Và in cho con giấc mơ đầu đời, tô thêm mây và nắng mai.

ð Bình yên hay giấc mơ đầu đời đều là những từ chỉ trạng thái, suy tưởng của con người, là những thứ không thể chạm, cầm nắm hay in ra được nhưng tác giả ca khúc này đã dùng từ “in” để tạo ra sự kết hợp từ độc đáo, thể hiện sự biết ơn với người cha khi đã làm công việc tại xưởng in áo để cho người con có thể có một cuộc sống ấm no và hạnh phúc, giúp con thực hiện những ước mơ.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau củng cố kiến thức về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.

1. CỦNG CỐ KIẾN THỨC BÀI HỌC
2. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố lại kiến thức về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.
3. Nội dung: GV hướng dẫn HS ôn tập về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường.
4. Sản phẩm học tập: HS nhắc lại kiến thức chung về về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường và chuẩn kiến thức của GV.
5. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: HS củng cố, mở rộng kiến thức về một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường
3. Nội dung:

- GV phát Phiếu bài tập cho HS thực hiện nhanh tại lớp.

- GV hướng dẫn HS thực hiện phần Luyện tập một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường

1. Sản phẩm:

- Luyện tập nhận diện và phân tích ý nghĩa một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường

1. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Luyện tập vận dụng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn làm bài vào vở, cho HS luyện tập theo những nhiệm vụ cụ thể sau:

Bài 1: Hãy nhận diện và phân tích ý nghĩa của hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường được thể hiện trong hai câu thơ sau (trích Tràng giang):

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.

Bài 2: Nhận diện và phân tích ý nghĩa của hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường được thể hiện trong các câu thơ sau:

1. Ngẩng đầu ngắm mãi chưa xong nhớ

Hoa bưởi thơm rồi đêm đã khuya.

(Xuân Diệu – “Buồn trăng”)

1. Vừa thoáng tiếng còi tàu

Lòng đã Nam đã Bắc.

( Xuân Quỳnh – “Sân ga chiều em đi”).

Phố này anh đến tìm em

Người qua lại tưởng anh tìm bóng cây