HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

SẢN PHẨM CẦN ĐẠT

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân dựa vào kiến thức đã học về văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, trả lời các câu hỏi:

- Nêu một vài nét về nhóm tác giả Ngô Gia văn phái?

- Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh thuộc thể loại gì?

- Tóm tắt văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số học sinh trình bày các nội dung:

+ Tác giả

+ Thể loại

+ Tóm tắt

- GV yêu cầu HS lắng nghe, nhận xét đồng đẳng, bổ sung (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV dẫn dắt sang nội dung mới

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức

- GV chia lớp thành 4 nhóm thực hiện các nhiệm vụ dưới đây:

·        Tìm hiểu vẻ đẹp của hình tượng anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ?

·        Tìm hiểu về sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học thực hiện nhiệm vụ.

- Gv quan sát, nêu một vài gợi ý:

Chú ý quan sát các chi tiết trong sgk, đồng thời liên hệ kiến thức liên môn để hiểu rõ về nhân vật người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ - Quang Trung.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận.

- Gv mời đại diện các nhóm trình bày về kết quả thảo luận của mình

- Gv yêu cầu HS lắng nghe và nhận xét đồng đẳng hoặc bổ sung (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

- GV dẫn dắt sang nội dung mới

Nhiệm vụ 3: Tổng kết

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân dựa vào kiến thức đã học về văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, hãy rút ra đặc trưng thể loại của truyện lịch sử.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số học sinh trình bày các nội dung

- GV yêu cầu HS lắng nghe, nhận xét đồng đẳng, bổ sung (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV dẫn dắt sang nội dung mới

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Tác giả

- Một nhóm tác giả dòng họ Ngô Thì, làng Tả Thanh Oai, trấn Sơn Nam Thượng (nay thuộc huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội)

- Trong đó, Ngô Thì Chí (1753-1788) làm quan dưới thời Lê Chiêu Thống , Ngô Thì Du (1772-1840) làm quan dưới triều Nguyễn là hai tác giả chính.

b. Thể loại

- Đây là cuốn tiểu thuyết viết theo lối chương hồi

- Thể chí – là một lối văn ghi chép sự vật, sự việc

c. Tóm tắt

- Trước thế mạnh của giặc, quân Tây Sơn ở Thăng Long đã rút quân về Tam Điệp và cho người vào Phú Xuân cấp báo với Nguyễn Huệ.

- Ngày 25 tháng chạp: Nguyễn Huệ làm lễ lên ngôi lấy hiệu là Quang Trung thân chinh cầm quân ra Bắc dẹp giặc.

- Dọc đường, vua Quang Trung cho kén lính, duyệt binh chỉ dụ tướng lĩnh, mở tiệc khao quân rồi chia quân làm 5 đạo tiến ra Bắc.

- Quân Tây Sơn đánh đâu thắng đó khiến quân Thanh đại bại.

- Giữa trưa mùng 5 tết, Quang Trung tiến vào Thăng Long, đội quân của Tôn Sĩ Nghị vội vàng tháo chạy về nước, Lê Chiêu Thống cùng gia quyến trốn theo. Bọn chúng nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt.

2. Nhắc lại kiến thức

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

- Là một người có hành động mạnh mẽ quyết đoán

+ Trong toàn bộ đoạn trích, Nguyễn Huệ là người luôn hành động mạnh mẽ, xông xáo, nhanh gọn có chủ đích và rất quyết đoán

+ Nghe tin giặc chiếm thành Thăng Long, mất cả một vùng đất đai rộng lớn, ông không hề nao núng “định thân chinh cầm quân đi ngay”

+ Chỉ khoảng hơn một tháng Nguyễn Huệ đã làm được rất nhiều việc lớn:

·        Tế cáo trời đất lên ngôi hoàng đế

·        Đốc suất đại binh ra Bắc

·        Gặp gỡ người cống sĩ ở huyện La Sơn

·        Tuyển mộ quân lính, mở cuộc duyệt binh lớn ở Nghệ An, truyền dụ đến quân lính, định ra kế hoạch hành quân, đánh giặc và cả kế hoạch đối phó với quân Thanh sau này

·        Mở tiệc khao quân, sau đó 5 đạo quân ra đường tiến quân ra Bắc.

- Là người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén

+ Sáng suốt trong việc phân tích tình hình thời cuộc và thế tương quan chiến lược giữa ta và địch. Từ đó định sẵn kế hoạch đánh giặc: Lên ngôi ổn định lòng dân, chiêu mộ nhân tài, truyền lời dụ tới quân lính

- Là người có ý chí quyết chiến, quyết thắng và tầm nhìn xa trông rộng

+ Mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được một tấc đất nào, vậy mà Quang Trung đã tự tin nói chắc như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn. Chẳng qua mươi ngày có thể có thể đuổi được người Thanh”. Câu nói khẳng định ý chí quyết thắng và niềm tin chiến thắng.

+ Quang Trung còn tính cả kế ngoại giao sau khi chiến thắng đối với một nước lớn gấp 10 lần nước mình để có thể dẹp yên việc binh đao, cho ta thấy được yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng.

- Là một thiên tài quân sự với tài dụng binh như thần

+ Cuộc hành quân thần tốc do Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm cho chúng ta kinh ngạc

- Là một vị vua oai phong lẫm liệt trong chiến trận

+ Ông là một tổng chỉ huy chiến dịch thực sự.
+ Đội quân của ông không phải hoàn toàn là thiện chiến lại vừa trải qua những ngày hành quân cấp tốc, không có thì giờ nghỉ ngơi vậy mà dưới sự chỉ đạo của Quang Trung họ đã đánh những trận thật đẹp giành thế áp đảo quân địch.

- Đặc biệt hình ảnh người anh hùng được khắc họa oai phong lẫm liệt trong trận đánh Ngọc Hồi

à Hình tượng vua Quang Trung là hình tượng người anh hùng đẹp nhất trong văn học cổ điển Việt Nam. Hình ảnh người anh hùng được khắc họa đậm nét với tính cách mạnh mẽ, sáng suốt, tài dụng binh như thần, là người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.

b. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống

- Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh

+ Tôn Sĩ Nghị là tên tướng bất tài, kiêu căng, tự mãn chủ quan, khinh thường đối phương (bị quân ta tấn công bất ngờ, hắn “sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp…chuồn trước qua cầu phao”

+ Quân Thanh là một đội quân ô hợp. Cả đội quân chỉ quen diễu võ giương oai, giờ đây trở nên hồn loạn, dẫm đạp lên nhau mà chạy trốn.

- Số phận thảm hại của bọn Lê Chiêu Thống

+ Lê Chiêu Thống và những kẻ bề tôi trung thành của ông ta đã vì lợi ích riêng của dòng họ mà đem mệnh của cả dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm lược

+ Lê Chiêu Thống đã phải chịu nỗi nhục của kẻ đi cầu cạnh, van xin, không có tư cách làm một bậc đế vương. Kết cục phải chịu chung số phận bị đát của những kẻ bán nước.

3. Tổng kết

Rút ra đặc trưng thể loại truyện lịch sử qua những yếu tố sau:

+ Cốt truyện

+ Bối cảnh

+ Nhân vật

+ Ngôn ngữ