Giáo án Địa lí 9 Cánh diều bài 15: Vùng Tây Nguyên

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân thực hiện nhiệm vụ: Dựa vào hình 17.1 và mục 1 SGK tr.186, hãy trình bày đặc điểm vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ của vùng Tây Nguyên.

- GV gợi ý HS bằng cách trả lời những câu hỏi sau: 

+ Tây Nguyên có bao nhiêu tỉnh, gồm những tỉnh nào? 

+ Tây Nguyên tiếp giáp với các vùng nào, tiếp giáp với nước nào?

+ Ý nghĩa vị trí địa lí của vùng Tây Nguyên.

- GV tổ chức cho HS xem video về Tây Nguyên: 

https://www.youtube.com/watch?v=n6VZqTYv21Q

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ theo nhóm GV yêu cầu.

- GV quan sát, hướng dẫn HS trong quá trình hoàn thành nội dung (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên HS lên bảng xác định trên bản đồ và trình bày thông tin.

- GV yêu cầu HS khác nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận về Vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ vùng Tây Nguyên

- GV chuyển sang nội dung mới. 

1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

- Vùng Tây Nguyên gồm 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông và Lâm Đồng. 

- Giáp với Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung, Đông Nam Bộ và hai nước Lào và Cam – pu – chia.

- Vùng có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng an ninh, thuận lợi trong giao thương với các vùng trong nước và đóng vai trò quan trọng trong kết nối các nước Đông Nam Á lục địa.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Tây Nguyên có vị trí địa lí quan trọng về an ninh quốc phòng, đồng thời có nhiều tiềm năng tự nhiên để phát triển kinh tế.

- GV yêu cầu HS làm việc làm cặp đôi, giao nhiệm vụ: Khai thác Hình 17.1 và thông tin mục 2 SGK tr.186 - 187 và trả lời câu hỏi: Phân tích được thế mạnh và hạn chế về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên vùng Tây Nguyên.

- GV cung cấp cho HS một số hình ảnh về điều kiện tự nhiên của vùng Tây Nguyên: 

Sông Sê san                                       Hồ Lắc

Cao nguyên Mơ Nông                Cao nguyên Lâm Viên

Vườn quốc gia Kon Ka Linh        Vườn quốc Gia Yok Đôn

- GV tổ chức cho HS xem video khám phá vẻ đẹp nguyên sơ và hùng vĩ của núi rừng Tây Nguyên: 

https://video.vietnam.vn/watch/TdTUhmLlOIzqZlF

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục kết hợp tư liệu do GV cung cấp, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày câu trả lời. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận về Đặc điểm điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

2. Đặc điểm điều kiện và tài nguyên thiên nhiên. 

a. Thế mạnh 

- Địa hình và đất: 

+ Chủ yếu là các cao nguyên bề mặt xếp tầng, tương đối bằng phẳng. 

+ Đất badan màu mỡ thuận lợi quy hoạch các vùng chuyên canh cây công nghiệp và cây ăn quả, phát triển lâm nghiệp, cây dược liệu.

- Khí hậu: 

+ Tính chất cận xích đạo, có mùa mưa và mùa khô rõ rệt, thuận lợi cho cây trồng nhiệt đới phát triển và phơi sấy nông sản. 

+ Một số khu vực có khí hậu mát mẻ, thuận lợi phát triển du lịch và các cây trồng cận nhiệt. 

- Nguồn nước: 

+ Bắt nguồn của nhiều con sống chảy qua nhiều địa hình khác nhau, tạo tiềm năng thủy điện lớn. 

+ Nhiều hồ với khả năng trữ nước và điều tiết dòng chảy. 

+ Nước ngầm phong phú, cung cấp nước vào mùa khô. 

- Khoáng sản: phong phú, có bô – xít với nhiều trữ lượng lớn. 

- Sinh vật: 

+ Rừng có trữ lượng lớn, nhiều động vật, thực vật hoang dã, quý hiếm. 

+ Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. 

b) Hạn chế

- Đất bị suy thoái ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng cây trồng.

- Mùa khô kéo dài ảnh hưởng đến sinh hoạt và cháy rừng. 

- Nước ngầm năm sâu và có sự suy giảm về trữ lượng gây khó khăn cho khai thác.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu hình ảnh và dẫn dắt: Vùng Tây Nguyên là vùng có nhiều thành phần dân tộc lớn nhất nước ta. Chính điều đó đã đem lại những màu sắc văn hóa đặc biệt và độc lạ của vùng đất kỳ vĩ này. 

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, thực hiện nhiệm vụ: Dựa vào Bảng 17.1 và mục 3 SGK tr.189 – tr.190 và hoàn thành các nhiệm vụ: 

+ Nhiệm vụ 1: Khai thác bảng 17.1 và mục 3.a và nhận xét đặc điểm dân cư ở Tây Nguyên. 

Bảng 17.1. Một số chỉ tiêu về dân cư ở vùng Tây Nguyên và cả nước năm 2021.

(Nguồn: Niên giảm thống kê Việt Nam năm 2022)

+ Nhiệm vụ 2: Khai thác mục Em có biết và mục 3b và trình bày đặc điểm văn hóa nổi bật của các dân tộc Tây Nguyên.

- GV cung cấp một số tư liệu về dân cư và văn hóa (Đính kèm phía dưới Hoạt động 3). 

- GV tổ chức cho HS xem video: 

https://www.youtube.com/watch?v=CcTbaacqNHY

https://www.youtube.com/watch?v=BoCf3ChiwlU

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục kết hợp tư liệu do GV cung cấp, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời các cặp đôi trình bày nội dung tìm hiểu.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận về Đặc điểm dân cư và văn hóa.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

3. Dân cư, văn hóa. 

a. Dân cư 

- Tỉ lệ tăng tự nhiên cao hơn mức trung bình cả nước. 

- Là vùng thưa dân, mật độ dân số 111 người/km2 năm 2021. 

- Dân cư chủ yếu sống ở nông thôn, chiếm 71% tổng số dân năm 2021. 

- Tây Nguyên có nhiều thành phần dân tộc nhất nước ta. 

b. Văn hóa

- Tây nguyên có nhiều di sản vật thể, phi vật thể, điện hình là Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, các lễ hội truyền thống như Đua Voi, Cơm Mới…

- Kiến trúc đặc trưng: Nhà Rông. Nhà Dài, nhạc cụ cồng chiêng, đàn đá. 

- Hoạt động sản xuất có kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp trên nướng rẫy. 

- Đồng bào Tây nguyên đoàn kết, tạo cơ sở ổn định và phát triển Tây Nguyên bền vững. 

- Văn hóa đa dạng, dộc đáo, tiếp thu các yếu tố văn hóa mới vừa bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. 

Tư liệu 1: 

                      Dân tộc Ê – đê                                          Dân tộc Ba – Na

                        Dân tộc Gia – rai                                     Dân tộc Hmông

Tư liệu 2: 

           Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên                    Lễ hội Đua Voi

                     Nhà Rông Tây Nguyên                            Đàn đá Tây Nguyên

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu hình ảnh và dẫn dắt:

+ Vùng có thế mạnh về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên để phát triển nông – lâm.

+ Ngành công nghiệp của vùng đang có rất nhiều tiềm năng.

+ Du lịch là một ngành thế mạnh và đem lại nhiều giá trị kinh tế cao.

-  GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm. 

……………………

4. Các ngành kinh tế mạnh

Phiếu học tập số 1 được đính kèm phía dưới Hoạt động 4.