Giáo án điện tử Lịch sử 10 kết nối Bài 6: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời cận đại

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Hình 1. Máy bay đang cất cánh

• Em có biết máy bay xuất hiện lần đầu tiên vào khi nào không?
• Ai là người đầu tiên phát minh ra máy bay?
• Việc di chuyển bằng máy bay có lợi ích như thế nào so với việc đi bộ và việc sử dụng các phương tiện giao thông khác?

Câu trả lời

• Năm ra đời: 1903.
• Nhà phát minh: hai anh em nhà Rai.
• Lợi ích:
• Tiết kiệm thời gian, giữ thể lực tốt hơn.
• Tiếp cận nhiều điểm đến mà xe khách, tàu hỏa không thể tới.
• Phục vụ chuyên nghiệp, sạch sẽ hơn.
• Mang lại nhiều tiện nghi hơn so với các loại xe công cộng khác.

• Mỗi anh em thực hiện hai chuyến bay vào ngày hôm đó.
• Lần bay 1: Orville thực hiện kéo dài 12 giây và bay được khoảng 36.5m (120 ft).
• Lần bay 2: Wilbur thực hiện kéo dài 59 giây và đi được 296m.
• Chiếc máy bay lúc Flyer I có sải cánh 12 mét và nặng 300kg, với động cơ xăng 12 mã lực.

CHỦ ĐỀ 4:

CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP TRONG LỊCH SỬ THẾ GIỚI

BÀI 6:

CÁC CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP THỜI CẬN ĐẠI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất

II

Thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ hai

III

Ý nghĩa của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai

THÀNH TỰU CƠ BẢN CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ NHẤT

I

Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên trong lịch sử xuất hiện khi nào? Trong bối cảnh nào và ở đâu?

Thời gian: nửa sau TK XVIII.

Bắt đầu ở Anh, sau đó lan ra nhiều quốc gia ở châu Âu và Bắc Mỹ.

Tàu buôn nô lệ của thực dân Anh ở Tây Phi (tranh vẽ)

Yêu cầu: Em hãy đọc thông tin mục 1, quan sát Hình 2 – Hình 5 SGK tr.39, 40 và thực hiện nhiệm vụ: Tìm hiểu thành tựu cơ bản trong Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Nhóm 1: Tìm hiểu thành tựu cơ bản của nước Anh.

Nhóm 2: Tìm hiểu thành tựu cơ bản của các nước ở châu Âu

Nhóm 3: Tìm hiểu thành tựu cơ bản của các nước ở Bắc Mỹ.

1764

1769

Hình 2.3. Máy hơi nước của Giêm Oát

1784

1785

Hình 2.1. Máy kéo sợi Gien-ni

(Giêm Ha-gri-vơ)

Hình 2.2. Máy kéo sợi chạy bằng sức nước (Ri-chác Ác-rai)

Hình 2.4. Máy dệt chạy bằng hơi nước (Ét-mơn Các-rai)

Hình 2. Sơ đồ quá trình phát minh ra một số máy móc, khởi đầu Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất ở Anh

Hình 4. Lò luyện quặng théo phương pháp “pút-đinh” (Hen-ri Cót)

Hình 5. Đầu máy xe lửa chạy trên đường ray đầu tiên (Ri-chác Tơ-re-vi-thích)

Hình 3. Giêm Oát

1. Cách mạng công nghiệp Anh

1764

Máy kéo sợi Gien-ni (1746) với 16 – 18 cọc suốt chỉ.

Tăng năng suất lao động so với quay tay.

a. Ngành dệt

Máy kéo sợi Given-ny tại Bảo tàng và Phòng trưng bày nghệ thuật Blackburn

Giêm Ha-gri-vơ

1784

1769

Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước.

Giảm sức lao động chân tay, thúc đẩy sản xuất phát triển vượt bậc.

Thành công của máy kéo sợi của Ri-chác Ác-rai.

Sợi kéo nhỏ lại và chắc, vải dệt ra đẹp và bền hơn.

Khởi đầu quá trình công nghiệp hóa ở nước Anh.

1791, 1823

1785

Động cơ đốt trong ra đời và từng bước hoàn thiện.

Thúc đẩy cơ giới hóa sản xuất, nâng cao năng suất lao động.

Phát minh ra máy dệt chạy bằng hơi nước của Ét-mơn Các-rai.

Tăng năng suất lên gần 40 lần.

Bản phác thảo của John Barber

Động cơ chân không khí Brown 1823

b. Ngành luyện kim

1784

Phát minh lò luyện quặng theo phương pháp “pút-đinh”.

Đơn giản hoá việc luyện quặng, sản xuất được nhiều sắt.

Dùng để sản xuất máy móc và đồ dùng sinh hoạt.

Bản vẽ sơ đồ lò nung

c. Ngành giao thông vận tải

1804

Phát minh ra đầu máy xe lửa hơi nước chạy trên đường ray đầu tiên.

Mở đầu cho ngành đường sắt ở Anh.

Đầu máy xe lửa chạy trên đường ray đầu tiên (Ri-chác Tơ-re-vi-thích)

Nhà máy của phòng kéo sợi tại Shadwell Rope Works

Samuel Crompton đã phát minh ra máy xe sợi, một loại máy dùng để kéo sợi bông và các loại sợi khác, vào năm 1779

2. Cách mạng công nghiệp ở châu âu và bắc mỹ

Ở Mỹ

1807

Rô-bớt Phơn-tơn ứng dụng động cơ hơi nước chế tạo thành công tàu thủy chở khách đầu tiên.

Mô hình tàu hơi nước North River tại Bảo tàng Hàng hải Sông Hudson (Rô-bớt Phơn-tơn)

Chiếc tàu hơi nước đầu tiên của Robert Fulton, sau này được gọi là Clermont, thực hiện chuyến đi đầu tiên từ New York, New York, đến Albany, New York, trên sông Hudson, vào năm 1807

Ở Bỉ

Đầu TK XIX

Quá trình công nghiệp hóa diễn ra với trọng tâm: luyện kim (thép), khai mỏ (than đá), dệt.

Đầu máy hơi nước đầu tiên "Le Belge" được chế tạo tại Bỉ.

Ở Pháp

1830

Lĩnh vực ảnh hưởng: công nghiệp nhẹ rồi lan sang công nghiệp nặng.

Giữa TK XIX: trở thành nước công nghiệp.

Hầm mỏ của một công ty ở Pháp khoảng năm 1900

Quang cảnh Pa-ri năm 1900

Phân tích mối liên hệ giữa các phát minh trong Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.

Sự tiến bộ trong kĩ thuật dệt thúc đẩy những cải tiến trong sản xuất sợi và ngược lại.

Việc phát minh và áp dụng máy hơi nước vào trong các lĩnh vực sản xuất đã tạo ra bước ngoặt quan trọng như thế nào.

Việc phát minh ra phương pháp luyện quặng mới có tác động gì đến việc sản xuất máy móc,…

Theo em, thành tựu nào là quan trọng nhất? Vì sao?

HS nêu quan điểm cá nhân (có thể lựa chọn bất kì thành tựu nào) và trình bày lập luận của mình một cách thuyết phục.

Các HS khác có thể trình bày quan điểm để ủng hộ, bổ sung, hay phản biện lại quan điểm mà HS trình bày.

MÁY HƠI NƯỚC

MÁY HƠI NƯỚC

• Dùng làm nguồn năng lượng cho các công xưởng và sự phát triển của nền sản xuất, giao thông vận tải của nước Anh nói riêng và thế giới nói chung.
• Làm giảm sức lao động chân tay của con người, thúc đẩy sản xuất phát triển vượt bậc, khởi đầu quá trình công nghiệp hóa ở Anh.

THÀNH TỰU CƠ BẢN CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ HAI

II

• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra vào thời gian nào?
• Sau nước Anh, Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra ở những quốc gia nào?

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

• Thời gian: nửa sau TK XIX - 1914
• Bối cảnh: Các nước Tây Âu và Mỹ đạt được nhiều thành tựu quan trọng và đảy mạnh quá trình công nghiệp hóa.
• Từ nước Anh, cách mạng công nghiệp lan sang các nước Tây Âu (Bỉ, Pháp, Đức, I-ta-li-a,...) rồi tới Mỹ và Nhật Bản.

Vụ ám sát Thái tử Áo – Hung dẫn đến

Chiến tranh thế giới lần thứ nhất vào 28/6/1914

Em hãy đọc thông tin mục 2, quan sát Hình 6 – Hình 11 SGK tr.41, 42 và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày một số thành tựu cơ bản của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai.

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Hình 7. Điện thoại (A-lếch-xan-đơ Gra-ham Beo, Mỹ, 1876)

Hình 8. Chân dung Tô-mát Ê-đi-xơn và phát minh bóng đèn điện của ông (1879) được in trên một con tem bưu chính ở I-ta-li-a

Hình 6. Mô phỏng quá trình luyện thép theo phương pháp lò cao (Hen-ri Bê-sê-mơ, 1856)

Hình 10. Xe hơi Mô-đen T (Công ti Pho Mô-tô, 1908)

Hình 11. Máy bay của anh em nhà Rai thực hiện chuyến bay thử nghiệm (1903)

Hình 9. Máy vô tuyến điện (Gu-li-ê-li-nô Mác-cô-ni, I-ta-li-a, 1897)

1856

Phát minh phương pháp sử dụng lò cao trong luyện kim của Bê-sê-mơ.

Dẫn đến sự ra đời của nguyên liệu mới.

1879

Những phát minh về điện của Mai-cơn Pha-ra-đây, Tô-mát Ê-đi-xơn, Ni-cô-la Tét-la

Thúc đẩy ứng dụng nguồn năng lượng điện vào cuộc sống.

Hen-ri Bê-sê-mơ

Tô-mát Ê-đi-xơn (1847 – 1931)

Mi-cơn Pha-ra-đây (1791 – 1867)

Ni-cô-la Tét –la (1856 – 1943)

1903

1860

Thử nghiệm thành công máy bay chạy bằng động cơ xăng.

Tạo động lực cho việc nghiên cứu, phát triển loại hình đường hàng không.

G.Lơ-noa phát minh và thương mại hóa thành công động cơ đốt trong hai kì chạy bằng khí đốt.

Tạo tiền đề cho sự ra đời và phát triển của ô tô, máy bay.

Thúc đẩy ngành khai thác dầu mỏ.

G. Lơ-noa (1822 - 1900)

Sơ đồ động cơ xăng của Lenoir.

Xe của Lenoir

Hen-ri Pho (1863 – 1947)

Xe Model T năm 1910

Chiếc Ford T Roadster 1926

Anh em nhà Rai

Chuyến bay đầu tiên của anh em nhà Rai, 17/12/1903

Orville đang bay qua Huffman Prairie trên chiếc Wright Flyer II

Khai thác mục Em có biết SGK tr.41, 42 kết hợp sưu tầm thông tin qua sách, báo, internet và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày sự ra đời của một số phát minh quan trọng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai.

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Ý NGHĨA CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ NHẤT VÀ LẦN THỨ HAI

III

Yêu cầu: Em hãy đọc thông tin mục 3, Tư liệu 2 kết hợp quan sát Hình 12 SGK tr.43, 44 và thực hiện nhiệm vụ: Nêu ý nghĩa của các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai.

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Nhóm 1: Ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế.

Nhóm 2: Ý nghĩa về xã hội.

Nhóm 3: Ý nghĩa về văn hóa.

a. Ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế

Làm thay đổi cách thức tổ chức sản xuất.

Tạo ra nhiều nguyên liệu mới.

Tạo ra nhiều nguyên liệu mới.

Nâng cao năng suất lao động.

Xe ô tô đầu tiên sử dụng động cơ đốt trong

a. Ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế

Thúc đẩy sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhiều ngành kinh tế.

Đường sắt nối hai thành phố Li-vơ-pun và Man-chét-xtơ của Anh (1831, tranh vẽ)

Thúc đẩy sản xuất và cải thiện cuộc sống con người.

Công ty thép Barrow Hematite vận hành 18 lò chuyển đổi Bessemer và sở hữu nhà máy thép lớn nhất thế giới vào đầu thế kỷ 20.

Đường sắt Nga. Một bản in từ những năm 1840 cho thấy chuyến tàu đầu tiên đến Tsarkoye Selo, một thị trấn nhỏ bên ngoài St. Petersburg, vào năm 1837.

b. Ý nghĩa về xã hội, văn hóa

Về xã hội:

Hình thành và phát triển nhiều trung tâm công nghiệp mới, thành thị.

Luân Đôn năm 1900

Pa-ri năm 1900

Man-chét-xtơ năm 1887

Béc-lin năm 1900

b. Ý nghĩa về xã hội, văn hóa

--------------- Còn tiếp ---------------