Giáo án điện tử Lịch sử 10 kết nối Bài 5: Một số nền văn minh phương Tây thời cổ – trung đại (P1)

CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI TIẾT HỌC LỊCH SỬ!

KHỞI ĐỘNG

• Từ năm 1896 đến nay, cứ bốn năm một lần, Thế vận hội Olympic được tổ chức tại các quốc gia khác nhau.
• Đây là một sự kiện thể thao, mang ý nghĩa biểu trưng cho sự bình đẳng, đoàn kết giữa các quốc gia trên toàn thế giới.
• Thời cổ đại: Ô-lim-píc được tổ chức 4 năm 1 lần tại đền thờ thần Dớt.

• Ngoài sự kiện này, em có thể kể thêm một số ví dụ khác cho thấy những cống hiến, giá trị trường tồn của các nền văn minh phương Tây thời kì cổ - trung đại?
• Nêu một số hiểu biết của em về Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO).

• Là một công trình kiến trúc văn hoá Hy Lạp cổ đại.
• Chất liệu: đá cẩm thạch trắng.
• Trường phái kiến trúc: Doric.
• Nằm trong quần thể kiến trúc Ancropolis trên đồi Athen.
• Thời gian: năm 477 TCN.
• Thành tựu: một trong bảy kì quan văn hoá thế giới.

Parthenon

• Lấy ý tưởng từ công trình kiến trúc nổi tiếng đền Pác-tê-nông nổi tiếng của Hy Lạp cổ đại.
• Là biểu tượng của vẻ đẹp lý tưởng, của sức mạnh trí tuệ và khả năng sáng tạo của con người.
• Thể hiện nội dung, tư tưởng và lòng khao khát cao cả rất gần gũi với những gì UNESCO đang vươn tới.

BÀI 5:

MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG TÂY THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

NỘI DUNG BÀI HỌC

Những thành tựu tiêu biểu của

văn minh Hy Lạp – La Mã thời cổ đại

I

Những thành tựu tiêu biểu của

văn minh thời Phục hưng

II

NHỮNG THÀNH TỰU TIÊU BIỂU CỦA VĂN MINH HY LẠP – LA MÃ THỜI CỔ ĐẠI

I

VĂN MINH HY LẠP – LA MÃ

• Vị trí hình thành: các bán đảo Nam Âu ven Địa Trung Hải.
• Xuất hiện muộn hơn so với phương Đông.
• Phát triển rực rỡ với nhiều thành tựu tiêu biểu.

Lược đồ Hy Lạp cổ đại

Lược đồ La Mã cổ đại

Nhóm 1: Chữ viết.

Nhóm 2: Văn học, nghệ thuật.

Nhóm 3: Khoa học, kĩ thuật.

Nhóm 4: Tư tưởng, tôn giáo.

Nhóm 5: Thể thao.

Đọc thông tin mục 2, quan sát Hình 8 – Hình 10 SGK tr.35-37 và thực hiện nhiệm vụ: Tìm hiểu về thành tựu và ý nghĩa của

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Hình 2. Bảng chữ số La Mã

Hình 3. Đền Pác-tê-nông xây dựng vào thế kỉ V TCN trên đồi Ác-cô-pô-lít (A-ten)

Hình 4. Tượng thần Vệ nữ hiện được trưng bày tại Bảo tang Lu-vơ-rơ (Pháp)

Hình 5: Bình gốm Hy Lạp có trang trí hình vẽ một cảnh trong thần thoại

Hình 6. Tượng Pi-ta-go và mô phỏng định lí do ông phát minh ra được dựng trên đảo Xa-mốt (Hy Lạp)

Hình 7. Mô hình mô phỏng máy bắn đá của người Hy Lạp cổ đại

1. Chữ viết

Hoàn thiện bảng chữ cái Hy Lạp với 24 chữ cái.

Dựa trên cơ sở chữ viết Hy Lạp để xây dựng chữ La-tinh.

Loại chữ viết được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới.

Hệ thống chữ số La Mã là một cống hiến lớn của người La Mã cổ đại.

…được khắc trên đồ gốm

Chữ Hy Lạp cổ đại…

Bảng chữ cái cổ của Hy Lạp

Chữ Hy Lạp cổ đại khắc trên các đồ dùng

Bản khắc chữ cái Latinh cổ có niên đại từ thế kỷ thứ 6 TCN

Lối vào khu LII (52) của Đấu trường La Mã

b. Văn học, nghệ thuật

Về văn học:

Nguồn cảm hứng và đề tài phong phú bắt nguồn từ thần thoại.

Tiêu biểu là sử thi I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me.

Sử thi I-li-át

Sử thi Ô-đi-xê

b. Văn học, nghệ thuật

Về văn học:

Là sáng tác nghệ thuật quý giá và là nguồn tư liệu quan trọng để tìm hiểu về lịch sử của hai nền văn minh.

Đặt nền móng cho văn học phương Tây.

Thơ, văn xuôi, kịch đạt nhiều thành tựu rực rỡ.

Cicero được coi là bậc thầy của văn xuôi tiếng Latin.

Những nhà soạn kịch của Hy Lạp cổ đại

Ơ-ri-pít

A-chi-lút

Xô-phô-clơ

b. Văn học, nghệ thuật

Về nghệ thuật:

Đạt thành tựu trên ba lĩnh vực: điêu khắc, kiến trúc và hội họa.

Ảnh hưởng sâu sắc tới nghệ thuật phương Tây sau này.

Đền Pác-tê-nông xây dựng vào thế kỉ V TCN trên đồi Ác-cô-pô-lít (A-ten)

Một số công trình kiến trúc tiêu biểu ở Hy Lạp:

Tàn tình của Đền thờ thần Dớt, Olympia, Hy Lạp

Tàn tích của Lăng mộ vua Mô-sô-lớt

Đấu trường Cô-li-dê

Khải hoàn môn Công-xtăng-ti-nút (La Mã)

Một số công trình kiến trúc tiêu biểu ở Hy Lạp:

Tượng Lực sĩ ném đĩa

Một số tác phẩm điêu khắc tiêu biểu:

Tượng A-tê-na

Tượng thần Vệ nữ

Tượng Hoàng đế Augustus

Tượng cưỡi ngựa của Marcus Aurelius

Một số tác phẩm điêu khắc tiêu biểu:

Tượng Laocoön và các con trai

Cột Trajan

Một số tác phẩm hội họa tiêu biểu:

Bắt cóc nàng Péc-xê-phôn

Chiến dịch Ma-ra-tông

Một số tác phẩm hội họa tiêu biểu:

Bình gốm Exekias - Asin chơi xúc xắc với Ajax (năm 540 - 530 TCN)

Bích họa trong lăng mộ Triclinium - Người thổi kèn (năm 480 - 470 TCN)

Bích họa đấu bò trong cung điện Knossos - Đảo Crete (năm 1550 TCN)

c. Khoa học, kĩ thuật

Thiên văn học: có nhiều hiểu biết về thiên văn.

Nhận ra Trái Đất hình cầu.

Cho rằng Mặt Trời và các thiên thể chuyển động quanh Trái Đất.

Người Hy Lạp biết tính lịch.

Người La Mã tính được 1 năm = 365 ngày và 1/4 ngày.

Máy Antikythera là một chiếc máy tính analog trong khoảng thời gian từ 150TCN đến 100TCN được thiết kế để tính toán vị trí của các vật thể thiên văn

Tính toán của Aristarchus về chu vi tương đối của Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất.

Lịch Julian của người La Mã cổ đại

c. Khoa học, kĩ thuật

Khoa học:

Các nhà khoa học Hy Lạp:

Đóng góp trong nhiều ngành khoa học khác nhau.

Ta-lét

Pi-ta-go

Ơ-cơ-lít

Ác-si-mét

c. Khoa học, kĩ thuật

Khoa học:

Các nhà khoa học La Mã:

Lịch sử tự nhiên của Pli-ni-út

Đề xuất thuyết Địa tâm của Clo-đi-ốt Plô-lê-mê

c. Khoa học, kĩ thuật

Y học:

Có nhiều tri thức về chẩn đoán và chữa bệnh bằng thuốc, giải phẫu, gây mê.

Hippocrates – cha đẻ của Y học

Bác sĩ đang điều trị cho bệnh nhân

Dụng cụ phẫu thuật, thế kỷ thứ 5 TCN. Mô phỏng dựa trên mô tả trong văn bản Hippocrates

c. Khoa học, kĩ thuật

Sử học: Hy Lạp

Hình thành từ TK V TCN.

Tiêu biểu: Lịch sử cuộc chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư của Hê-rô-đốt, Lịch sử Hy Lạp của Xê-nô-phôn,…

Hê-rô-đốt – Ông tổ của ngành Sử học và Lịch sử cuộc chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư

Xê-nô-phôn và Lịch sử thời đại của tôi

Tuy-xi-dít và Lịch sử cuộc chiến Pê-lô-pô-nê-dơ

c. Khoa học, kĩ thuật

Sử học: La Mã

Kế thừa và phát triển truyền thống từ Sử học Hy Lạp.

Tiêu biểu: Pô-li-bi-út, Ti-tút Li-vi-út,…

Pô-li-bi-út

Ti-tút Li-vi-út

Chế tạo bê tông.

Sử dụng hệ thống đòn bẩy.

Chế tạo máy bắn đá, máy bắn tên, máy bơm nước,…

Mặt ngoài Đền Pantheon được xây dựng bằng bê tông, hoàn thiện năm 128 TCN, cho tới nay vẫn là mái Vòm lớn nhất thế giới làm từ bê tông.

Ứng dụng vào thực tiễn:

--------------- Còn tiếp ---------------