Giáo án điện tử Lịch sử 10 kết nối Bài 4: Khái niệm văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời cổ – trung đại (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

CHỦ ĐỀ 3:

MỘT SỐ NỀN VĂN MINH THẾ GIỚI THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

BÀI 4:

KHÁI NIỆM VĂN MINH – MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Khái niệm văn minh.

II

Một số nền văn minh phương Đông thời cổ - trung đại

• Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Ai Cập cổ đại.
• Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Ấn Độ cổ đại.
• Văn minh Trung Hoa thời cổ - trung đại.

II

MỘT SỐ NỀN VĂN MINH

PHƯƠNG ĐÔNG THỜI CỔ - TRUNG ĐẠI

3. Văn minh Trung Hoa thời cổ - trung đại

Yêu cầu: Em hãy đọc thông tin mục 2c, quan sát Hình 9 – Hình 11 SGK tr.27-29 và thực hiện nhiệm vụ: Tìm hiểu về thành tựu của:

THẢO

LUẬN

NHÓM

LỊCH

SỬ 10

Nhóm 1: Tư tưởng, tôn giáo.

Nhóm 2: Chữ viết.

Nhóm 3: Văn học, nghệ thuật

Nhóm 4: Khoa học, kĩ thuật.

Hình 9. Chữ giáp cốt (nguồn gốc của chữ Hán ngày nay)

Hình 11. Một đoạn của Vạn Lý Trường Thành

Hình 10. Tượng binh sĩ bằng đất nung trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng (tỉnh Thiểm Tây)

a. Tư tưởng, tôn giáo

Các học thuyết tư tưởng và

tôn giáo: hình thành từ sớm.

Giải thích về thế giới, đề xướng các biện pháp cai trị đất nước.

Biểu tượng Âm Dương được bao quanh bởi 'bát quái' trong một công viên bên ngoài Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây.

Nho giáo, Đạo giáo, Mặc gia, Pháp gia và các thuyết Âm dương, Bát quái, Ngũ hành

Là nền tảng về tư tưởng, thế giới quan của người Trung Hoa.

a. Tư tưởng, tôn giáo

Ảnh hưởng đến nhiều quốc gia: Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam,...

Khổng Tử - người sáng lập ra Nho giáo.

Tượng một vị thần Đạo giáo, từ thời nhà Minh, thế kỷ 16

Tượng Pháp gia Thương Dương

Các chuyên gia nghi lễ Đạo giáo trong một đám rước ở Đài Loan.

Trấn Vũ quán, Việt Nam

Núi Lão Quân – thánh địa Đạo giáo ở miền Bắc Trung Quốc

Khuê Văn Các ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, xây dựng năm 1076 nhằm đào tạo Nho sĩ phụng sự đất nước

Đền Khổng Tử ở Giang Âm, Vô Tích, Giang Tô

Các nhạc công Aak tại một buổi lễ Khổng giáo ở Đền Munmyo, Hàn Quốc

Phật giáo:

Du nhập vào đầu Công nguyên.

a. Tư tưởng, tôn giáo

Lan tỏa, ảnh hưởng ra các quốc gia khác trong khu vực.

Được cải biên và phát triển rực rỡ.

Trung tâm văn hóa phật giáo Nam Sơn, Trung Quốc

Chùa Bạch Mã là ngôi chùa Phật giáo đầu tiên được xây dựng trên đất nước Trung Quốc

Hang đá Long Môn - Hang động Phật giáo tại Trung Quốc

Các nhà sư và cư sĩ Phật giáo tụng kinh tại Chùa Xá lợi Răng Phật , Singapore

Các nhà sư tại chùa Haeinsa, Hàn Quốc đi về ký túc xá sau một buổi lễ Phật giáo

b. Chữ viết

Chữ viết cổ nhất: xuất hiện trong thời kì nhà Thương.

Gồm: chữ khắc trên mai rùa, xương thú và khắc trên đồ đồng.

Chữ viết nhiều lần được chỉnh lí và phát triển thành chữ Hán ngày nay.

Chữ khắc trên yếm rùa

Chữ khắc trên bình rượu bằng đồng

Chữ viết trên chảo đồng

Chữ viết trên xương thú

b. Chữ viết

Là công cụ để ghi chép, sáng tác văn thơ,…

Nâng cấp lên thành nghệ thuật thư pháp.

Truyền bá và cải biên thành chữ viết của một số quốc gia: Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam,...

Thư pháp Trung Quốc do nhà thơ Vương Hy Chi thời nhà Tấn viết

Ảnh hưởng của chữ Hán

Chữ hán

Kanji

Hanja

Chữ nôm

Hanja

Tứ bảo của thư phòng – bút lông, mực, giấy và nghiên mực trong truyền thống thư pháp Trung Quốc .

Thư pháp Trung Quốc với nhiều phong cách khác nhau của nhà thơ thời Tống Mễ Phúc

c. Văn học, nghệ thuật

Về văn học: Đồ sộ, đa dạng về thể loại, nội dung và phong cách nghệ thuật.

Được truyền bá và để lại dấu ấn sâu sắc trong văn hóa Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam.

Tiêu biểu: thơ ca thời Đường, tiểu thuyết thời Minh – Thanh.

Thi tiên Lý Bạch

Kinh Thi - tập thơ cổ nhất ở Trung Quốc

Một số nhà thơ nổi tiếng thời Đường

Lý Bạch

Bạch Cư Dị

Đỗ Phủ

Một bài thơ của Lý Bạch (701–762 SCN), tác phẩm duy nhất còn sót lại về nghệ thuật thư pháp của Lý Bạch , được lưu giữ tại Bảo tàng Cố cung ở Bắc Kinh.

Bát Tiên Cốc Rượu , miêu tả một số nhà thơ nổi tiếng của thời nhà Đường, chẳng hạn như Hà Trí Chương, Lý Tấn, Lý Thời Chi, Lý Bạch và Trương Húc.

Một số tác phẩm tiểu thuyết nổi tiếng

Tây du ký (Ngô Thừa Ân)

Hồng lâu mộng (Tào Tuyết Cần)

Một số tác phẩm tiểu thuyết nổi tiếng

Thủy Hử (Thi Nại Am)

Tam quốc diễn nghĩa (La Quán Trung)

c. Văn học, nghệ thuật

Về kiến trúc, điêu khắc: có gắn kết mật thiết với nhau, công năng sử dụng đa dạng: nhà ở, cung điện, công trình phòng thủ, tôn giáo,…

Điện Thái Hòa trong Tử Cấm Thành của Bắc Kinh

Vạn Lý Trường Thành

Tử Cấm Thành

Di Hòa Viên

Thập Tam Lăng

Đội quân đất nung ở lăng mộ Tần Thủy Hoàng

HANG ĐỘNG LONG MÔN LÀ ĐỈNH CAO CỦA NGHỆ THUẬT CHẠM KHẮC

c. Văn học, nghệ thuật

Về hội họa: đa dạng về đề tài, nội dung, phong cách.

Chất liệu: lụa, gỗ, giấy,....

Phong cách: ước lệ, dùng các đường nét để miêu tả hình ảnh, thần thái, tình cảm,...

Một phần của bức tranh “Thanh minh thượng hà đồ”, kiệt tác hội họa của Trung Quốc cổ xưa

d. Khoa học, kĩ thuật

Toán học:

Sử dụng hệ số đếm thập phân.

Tính được diện tích các hình phẳng, thể tích các hình khối.

Phát minh ra bàn tính.

Giá trị vị trí của thanh đếm thập phân

Bàn tính Trung Quốc

Tổ Xung Chi – là người đầu tiên trên thế giới tính được số pi chính xác đến 7 chữ số thập phân (3,1415926 đến 3,1415927)

Bàn tính ở nhiều nơi khác nhau

d. Khoa học, kĩ thuật

Thiên văn học:

Là người đầu tiên ghi chép về nhật thực, nguyệt thực, và các hiện tượng thiên văn khác,…

Sớm đặt ra lịch phục vụ đời sống và vật chất.

Bản đồ Đôn Hoàng từ thời nhà Đường.

Toàn bộ bộ bản đồ sao chứa 1.300 ngôi sao.

Người Trung Quốc thời nhà Hán đã quan sát và theo dõi chuyển động của sao chổi Halley vào năm 12 TCN

Tranh gạch thời nhà Hán. Người Trung Quốc tin vào các vị thần bảo hộ cho sự phân chia ngày và đêm, chẳng hạn như hai vị thần bảo hộ này đại diện cho từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng (bên trái) và từ 5 giờ sáng đến 7 giờ sáng (bên phải).

Đài thiên văn cổ Bắc Kinh

Quả địa cầu cổ thời nhà Thanh

Đài thiên văn cổ Bắc Kinh năm 1747

d. Khoa học, kĩ thuật

--------------- Còn tiếp ---------------