Giáo án điện tử Lịch sử 9 cánh diều Bài 6: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGÀY HÔM NAY!

BÀI 6: VIỆT NAM

TỪ NĂM 1930 ĐẾN NĂM 1945

NỘI DUNG BÀI HỌC

-I-

Phong trào cách mạng Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1939

-II-

Cuộc vận động tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền (1939 – 1945)

PHẦN II.

CUỘC VẬN ĐỘNG TIẾN TỚI KHỞI NGHĨA DÀNH CHÍNH QUYỀN

-01-

TÌNH HÌNH VIỆT NAM DƯỚI ÁCH THỐNG TRỊ CỦA PHÁP – NHẬT

Khai thác Hình 6.6, mục Em có biết SGK tr.30 và trả lời câu hỏi: Nêu tình hình Việt Nam dưới ách thống trị của Pháp – Nhật.

TƯ LIỆU 1: “Nước ta mỗi năm bán ra các nước hơn 1 triệu tấn gạo.Khi Nhật mới qua, nó bắt Tây vơ vét được bao nhiêu gạo phải nộp cho nó cả. Cho đến bắp, than, bông vải cũng thế”.

(Báo Việt Nam Độc lập, số 129, ngày 2/6/1942)

Tư liệu cung cấp

TƯ LIỆU 2: “Càng ngày nạn đói càng lan tràn dữ dội. Tại Thái Bình, Nam Định, người ta đã ăn từ củ chuối, vỏ cây, khô dầu đến thịt người. Số người đói đã lên tới 30 vạn người. Có làng chết hết không còn người nào”.

(Báo Cứu quốc, số 15, ngày 30/11/1944)

1939

Tình hình thế giới có nhiều thay đổi

Chính phủ Mặt trận Nhân dân Pháp sụp đổ.

Chiến tranh thế giới

thứ hai bùng nổ.

• Trên thế giới

Tác động tới tình hình Việt Nam.

Tình hình Việt Nam

Chính trị

• 1940, Nhật kéo vào Đông Dương.
• Pháp – Nhật câu kết cai trị Việt Nam.

Kinh tế: Tăng thuế, vơ vét tài nguyên, thóc, gạo.

→ Lương thực khan hiếm, giá cả tăng vọt.

Văn hóa – tư tưởng:

• Cấm tuyên truyền về chủ nghĩa cộng sản.
• Cấm in, tàng trữ tài liệu cách mạng.
• Đóng cửa tòa soạn báo tiến bộ.

Xã hội:

• Xóa bỏ quyền tự do dân chủ.
• Tăng cường bắt lính, đàn áp.

Các binh sĩ Lục quân Đế quốc Nhật Bản tiến tới Lạng Sơn, vào tháng 9 năm 1940 tại Đông Dương thuộc Pháp.

Quân Nhật tiến vào Hải Phòng ngày 24/11/1940

Tranh biếm họa về đời sống nhân dân Việt Nam dưới ách thống trị của Pháp – Nhật Bản trên báo Việt Nam độc lập, số 108, 11 – 10 – 1941 (Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Hà Nội)

Tranh biếm họa về các chính sách của Pháp, Đế Quốc Nhật và nạn côn trùng, nguyên nhân dẫn đến nạn đói

Trẻ ăn xin tại km số 3, cách trung tâm thị xã Thái Bình 3 km trong nạn đói năm Ất Dậu 1945

Trẻ em trong nạn đói tại Việt Nam 1944–1945.

Trại Giáp Bát, Hà Nội, nơi tập trung những nạn nhân đói năm 1945.

Hàng triệu người dân Việt Nam không có cơm ăn, áo mặc trong nạn đói năm Ất Dậu

Nạn đói 1945 - Thảm cảnh đầy nước mắt.

TRÒ CHƠI NHÌN HÌNH ĐOÁN Ý

Luật chơi: Chia lớp thành 2 nhóm.

• Nhiệm vụ: Quan sát hình ảnh và giải thích thế nào là tình cảnh “một cổ hai tròng” mà nhân dân ta phải chịu đựng.
• Sau 3 phút, đội nào có đáp án chính xác, đưa ra nhiều thông tin phù hợp hơn, đội đó là đội chiến thắng.

Tranh biếm họa về đời sống nhân dân Việt Nam dưới ách thống trị của Pháp – Nhật Bản trên báo Việt Nam độc lập, số 108, 11 – 10 – 1941 (Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Hà Nội)

Người đàn ông béo lùn, mặc quân phục và tay cầm kiếm: đại diện cho phát xít Nhật Bản

Người đàn ông cao lớn, ria mép vênh lên và mặc Âu phục: đại diện cho thực dân Pháp.

Người đàn ông già, gầy trơ xương sườn, rách rưới, chống gậy: đại diện cho người nông dân Việt Nam trước cách mạng.

Nhận xét: dưới ách cai trị của Pháp - Nhật Bản, nhân dân Việt Nam rơi vào tình cảnh “một cổ hai tròng” cuộc sống của đại bộ phận nhân dân, kể cả tầng lớp trí thức, tư sản dân tộc đều bị đẩy đến “bước đường cùng”.

KẾT LUẬN

Nhân dân Việt Nam rơi vào tình cảnh một cổ hai tròng”. Cuộc sống của đại bộ phận người dân, kể cả tầng lớp trí thức, tư sản dân tộc đều bị đẩy đến “bước đường cùng”, mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế quốc và tay sai gay gắt một số cuộc khởi nghĩa đầu tiên đã diễn ra.

-02-

SỰ CHUẨN BỊ CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TIẾN TỚI KHỞI NGHĨA GIÀNH CHÍNH QUYỀN

Yêu cầu: Khai thác Bảng 6, Hình 6.7, mục Góc mở rộng SGK tr.30 – 32 và thực hiện nhiệm vụ.

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Đọc thông tin, khai thác Bảng 6 SGK tr.31 và hoàn thành Phiếu học tập số 3: Trình bày nội dung chuyển hướng chiến lược của Đảng Cộng sản Đông Dương tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 6 (T11/1939) và lần thứ 8 (T5/1941)

Nhóm 1, 2:

TƯ LIỆU: Nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam lúc này không phải là cuộc cách mạng Việt Nam giải quyết hai vấn đề phản đế và điền địa nữa (cách mạng tư sản dân quyền) mà là cuộc cách mạng chỉ phải giải quyết một vấn đề cấp bách là giải phóng dân tộc. Đây là cuộc cách giải phóng dân tộc.

Gợi ý

• Đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam giai đoạn 1930 – 1939 được Đảng đề ra là gì?
• Đến giai đoạn 1939 – 1945, đường lối chiến lược của cách mạng là gì?

Di tích Lán Khuổi Nậm –

Khu di tích quốc gia đặc biệt

Pác Bó (Cao Bằng) đã diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.

• Là nơi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập báo “Việt Nam độc lập”; tổ chức lớp huấn luyện chính trị, quân sự; thành lập Đội du kích Pác Bó.
• Từ 10 - 19/5/1941, Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập, chủ trì Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám đã vạch ra những chiến lược căn bản cho cách mạng Việt Nam, có ý nghĩa quyết định đến vận mệnh của đất nước.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

1. Địa điểm, thời gian diễn ra Hội nghị Trung ương lần thứ 6, 7, 8.

………………………………

………………………………

2. Nội dung chuyển hướng chiến lược của Đảng Cộng sản Đông Dương.

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Đọc thông tin, khai thác Hình 6.7, mục Góc mở rộng SGK tr.31 và trả lời câu hỏi: Trình bày sự ra đời của Mặt trận Việt Minh, sự chuẩn bị lực lượng vũ trang và căn cứ địa cách mạng của nhân dân Việt Nam.

Nhóm 3, 4:

TƯ LIỆU: Từ khi Mặt trận Việt Minh ra đời, “toàn bộ phong trào chống phát xít Pháp – Nhật của nhân dân ta mang tên là phong trào Việt Minh, cái tên tiêu biểu cho lòng yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc ta”.

(Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương, Cách mạng tháng Tám (1945), NXB Sự thật, Hà Nội, 1971, tr.27)

Gợi ý

• Lựa chọn những nội dung nổi bật của công tác chuẩn bị lực lượng (lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang).
• Ý nghĩa của việc thành lập Mặt trận Việt Minh là gì?

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Đọc thông tin SGK tr.32 và thực hiện nhiệm vụ: Em hãy đóng vai phóng viên báo Cứu quốc, trình bày về cao trào kháng Nhật cứu nước.

Nhóm 5, 6:

Việt Nam Giải phóng quân trước giờ lên đường thực hiện nhiệm vụ (8 – 1945)

Gợi ý

Khai thác thêm thông tin qua phim tư liệu và các tài liệu liên quan.

a. Sự chuyển hướng chiến lược của Đảng Cộng sản Đông Dương

11/1940

11/1939

5/1941

a.1. Hội nghị Trung ương lần thứ 6, 7, 8

11/1939

Sự kiện: Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 6 diễn ra.

Địa điểm

Người chủ trì